درباره : حزب مردم
تاریخ سند: 14 مهر 1336
درباره : حزب مردم
متن سند:
شماره : 1458/ ج 1ـ روز جمعه 5 /7 /36 ساعت 10 صبح اولین کلوپ کارگری حزب مردم در شهر ری گشایش یافت در این روز عده ای از کارگران کوره پز خانه ها و رانندگان و کمک رانندگان اتوبوسرانی شهر ری در محوطه کلوپ حضور داشتند و روی هم رفته عده 150 نفری را تشکیل می داد در این مجمع ابتدا آقای دکتر باهری مختصر سخنرانی نموده و رشته سخن را به آقای سناتور پروفسور عدل دادند آقای پروفسور عدل ضمن ابراز شادمانی از افتتاح کلوپ (یا به اصطلاح سندیکای کارگری شهر ری) مطالبی در مورد فوائد اجتماعی کارگران در سندیکاها و علاقه شدیدی که حزب مردم به تجمع و تشکل کارگران در این حزب دارند قریب یک ربع سخنرانی نمودند و کنفرانس در ساعت 21 11 خاتمه یافت چیزی که در اجتماع این عده 150 نفری کارگر و کارفرما در کلوپ بیشتر به چشم می خورد این بود که اغلب کارگران جمع شده چندان اطلاعی از وضع سندیکا و خواسته های حزب مردم و حتی بعضی ها علت اجتماع آن روز خود را در کلوپ به درستی نمی دانستند.2ـ با اینکه حزب از سه هفته پیش اعلام نمود که حوزه های حزبی آماده کار است و حوزه ها و بخش ها و افراد آن را تعیین نمود معهذا تا تاریخ نگارش این گزارش هیچ یک از حوزه ها تشکیل نشده علت آن نیز یکی بی میلی افراد به حضور در حوزه ها می باشد زیرا بدون اراده و اغلب به خیال اینکه در حزب نان و حلوا پخش می شود در روزهای اول تشکیل به حزب رو آورده و اکنون که حزب از افراد به تدریج مسئولیت و دیسیپلین می خواهد از زیر بار در می روند دیگر اینکه عده ای از افراد نیز از طرز تشکیل حوزه ها که فعلاً در حدود 7 بخش تعیین نموده از حضور در حوزه به عنوان اعتراض خودداری می نمایند.
3ـ حزب مردم تصمیم گرفته با افتتاح و آغاز به کار مجلس شورای ملی پس از تعطیلات تابستانی به وسیله نمایندگان مجلس شورای ملی عضو حزب مردم حملاتی را علیه بعضی از فراکسیون های وکلای مجلس و همچنین حزب تأسیس شده وسیله آقای سردار فاخر حکمت شروع نماید هدف اصلی این حمله و مبارزه فعلاً تحت تأثیر قرار دادن فراکسیون های مختلف مجلس شورای ملی و جلب وکلای منفرد به حزب مردم می باشد شنیده شده حزب مردم اطلاعاتی بدست آورده که نماینده یهودیان مقیم ایران پول های هنگفتی به آقای سردار فاخر و آقای جمال امامی1 برای اجرای مقاصدی که به نفع یهودیان و حتی دولت اسرائیل از لحاظ سیاسی خواهد بود داده شده و گویا حزب مردم امکان دارد در این مورد جار و جنجالی بر علیه آقای سردار فاخر حکمت و حزب تأسیس شده وسیله ایشان به راه اندازد.
4ـ در حزب مردم اعلام شده که پس از تشکیل حوزه ها برای یک یا دو جلسه مرتب در حزب برای اینکه افراد بیشتر مقید برای شرکت در حوزه ها باشند حوزه ها را هر هفته در منزل یکی از افراد حوزه مربوطه هر بخش تشکیل خواهد داد.
ارزش اطلاع موثق ارزش مامور خوب
توضیحات سند:
1ـ جمال الدین امامی خویی (جمال امامی) فرزند حاج میرزا یحیی امام جمعه خوی، در سال 1280 شمسی در خوی به دنیا آمد.4 ساله بود که پدرش به نمایندگی مجلس از خوی انتخاب و به تهران آمده است.
جمال تا 18 سالگی در مدارس سن لوئی، دارالفنون و دانشکده حقوق تحصیل می کرد.
او تحصیلاتش را در رشته حقوق در اروپا تکمیل نمود و در شهرهای بروکسل و پاریس به تحصیل پرداخت.
پس از بازگشت به ایران به استخدام وزارت مالیه درآمد.
او رئیس اداره تجارت بود که به دستور تیمورتاش معزول سپس نماینده چند شرکت خارجی شد.
مجددا در 1314 به خدمت دولت بازگشت.
مدتی رئیس اداره اتومبیل و سپس رئیس اداره باربری و بعد بازرس وزارتخانه مذکور شد.
پس از شهریور 1320 به اتفاق تنی چند از جمله علی دشتی، فرج اللّه بهرامی و ابراهیم خواجه نوری، حزب عدالت را تأسیس کرد و ریاست کمیته آن را که تا 1334 فعالیت می کرد، عهده دار شد.
در دوره 14 مجلس شورای ملی از خوی، ماکو و سلماس به نمایندگی انتخاب گردیده و در دوره 16 از تهران به مجلس راه یافت.
وی که نماینده ای جنجالی و گستاخ بود، به همراه دیگر دوستان خود از جمله سید کاظم جلیلی یزدی نماینده مردم یزد و حسام دولت آبادی جزو کارگردانهای اصلی اکثریت در مجلس بودند.
در سال 1325 مدتی به امر قوام السلطنه بازداشت و زندانی و پس از چند ماه آزاد شد.
وی در کابینه هژیر و ساعد وزیر مشاور بود.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 در دوره دوم مجلس سنا (1332 تا 1336 ش) از تهران او که از طرفداران پر و پا قرص انگلیس محسوب می شد، در اواخر حکومت رزم آرا از طرف شاه مأمور مذاکره با دکتر مصدق برای قبول مسئولیت نخست وزیری گردید، اما پس از تشکیل دولت مصدق به همراه سید ضیاء در رأس مخالفان او در مجلس قرار گرفت و نقش مهمی در سقوط دولت وی ایفا نمود در دوران ملی شدن نفت علنا بر له کمپانیهای نفتی بر ضد مصدق و یارانش سخنرانی و علنا از انگلستان طرفداری می کرد به همین خاطر پس از کودتای 28 مرداد 1332 جزو نزدیکان و محارم شاه شد و در دوره دوم مجلس سنا (1332 تا 1336) از تهران انتخاب شد.
او بسیار بی ادب و بی سواد بود قوه تجزیه و تحلیل شخصی سیاسی نداشت و تنها مطالبی را می گفت که به او دیکته شده بود و به این جهت اگر مطلب تازه ای فی المجلس از او پرسیده می شد توان پاسخ مقتضی را نداشت.
وی از بهمن 1338 تا اردیبهشت 1343 سفارت ایران در ایتالیا را عهده دار بود.
جمال الدین امامی خویی در سال 1345 در پاریس درگذشت.
ر.ک : مجله گنجینه اسناد، شماره 3 و 4، سال 1374.
خاطرات انور خامه ای اسناد ساواک