تاریخ سند: 4 دی 1348
متن سند:
از : چکاوک به : مرکز منبع: حسین نبوی اظهار کرده رادمنش در سخنرانی خود در روز 29 خرداد در کمیته مرکزی حزب منحله توده در مسکو برای ایرانیانی که عضو می باشند پس از بررسی کنگره احزاب کمونیستی و کارگری و نتایجی که از آن بدست آمده درباره وضع اقتصادی ایران مخصوصا نمایشگاه صنایع ایران که قریبا در مسکو تشکیل شده و پیشرفتهای صنعتی ایران در سالهای اخیر که مورد توجه ایرانیان فراری قرار گرفته بود سخنرانی مفصلی کرده و ضمن انتقاد این صنایع را به دستور و برای نفع امپریالیستها خوانده و گفته که تمام این صنایع کوچک و بزرگ مونتاژ است و در ایران عملی غیر از سوار کردن آنها انجام نشده غیر از کارهائی که اتحاد شوروی برای ملت ایران انجام می دهد.پیشرفتهای اقتصادی و کارهای صنعتی را که در ایران انجام شده کارهای تبلیغاتی نامیده و مخصوصا دوباره کمکهای اقتصادی تا وقتی شوروی را به ایران مورد ستایش قرار داده و آن را کمک بزرگی نامیده که از آن استفاده به جا نمی شود و اضافه کرده که در صورتی که دولت حقیقی ملت سرکار بود از این کمکهای بی شائبه و خیرخواهانه بخوبی و به نفع ملت می توانست استفاده نماید این مطالب را ناصر اویسی که در این جلسه حاضر بوده برای حسین محمد هاشمی تعریف کرده.
نظریه این خود می رساند که تشکیل نمایشگاه ایران در بیداری ایرانیان فراری و اطلاع از اینکه در سالهای اخیر در کشور ایران چه پیشرفتهائی انجام شده اثر زیادی داشت که سران حزب تکاپو افتاده اند.
بطوری که حسین محمد هاشمی به منبع اظهار نموده رادمنش در مدتی که در مسکو توقف دارد باصلاحدید بقراطی ـ ایرج اسکندری و کامبخش کسانی را که در کمیته حزب و کمیته مهاجرین سیاسی ایرانی باید انتخاب شوند (پس از مذاکره و تصویب روسها) تعیین می نماید که در روز انتخابات فقط بطور تشریفاتی عمل انجام شود.
توضیحات سند:
1ـ جمعیت پناهندگان سیاسی ایرانی مقیم اتحاد شوروی : در شوروی در سال های 1340 به منظور سازمان دهی امور رفاهی پناهندگان یک سازمان رسمی و قانونی به نام جمعیت پناهندگان سیاسی ایرانی مقیم اتحاد شوروی توسط حزب توده و فرقه دمکرات با موافقت و نظر مقامات شوروی تأسیس شد و به ثبت رسید.این جمعیت در هر نقطه ای که عده پناهندگان قابل ملاحظه باشد تشکیل می گردید.
بدین ترتیب که در جلسه عمومی پناهندگان محل، هیئت مدیره جمعیت محل برای مدت معینی انتخاب می شود.
هیئت مدیره دارای یک مسئول است که امور معیشتی پناهندگان را در رابطه با صلیب سرخ و مقامات دولتی شوروی حل و فصل می نماید.
نقش این سازمان صرفا یک نقش صنفی نیست به اعتراف سران حزب توده که بعضا خود از مسئولین جمعیت بوده اند نقش جاسوسی و کنترل پناهندگان از نقطه نظر مواضع سیاسی، زیر نظر مقامات امنیتی از وظایف غیر اساسنامه ای ولی اساس آن به شمار می رود.
هیئت مدیره مرکزی جمعیت در شهر مسکو مستقر است هیئت مدیره مرکزی ناظر برفعالیت های کلیه هیئت مدیره های جمعیت در شهرهای مختلف اتحاد شوروی است.
سیاست و سازمان حزب توده مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی تهران 1370