سید جمال‌الدین صهری سدهی
تاریخ سند: 7 تیر 1346
سید جمال‌الدین صهری سدهی
متن سند:
از: 10/ﻫ تاریخ:7 /4 /1346به:316 شماره: 1510
روز 5 /4 /1346 سید جمال‌الدین صهری سدهی1 با ترتیب برنامه جشنی در موسسه علمیه احمدیه2 از طلاب و سخنوران دعوت کرده که در این جشن شرکت نمایند.
در این جشن سید ابوالحسن بدری،3 بیلانی از اقدامات انجام شده موسسه احمدیه را تشریح و حاج آقا فخر کلباسی4 هم در این زمینه مطالبی ایراد نمود.
صهری سدهی راجع به افتتاح مدارسی به نام چهارده معصوم سخنرانی کرده و افزود کارهای مقدماتی آن انجام شده است.
ساعت 11 صبح روز 5 /4 /1346 آیت‌اله بهبهانی که جزو مدعوین بوده با سایر دعوت شدگان کتابخانه احمدیه را افتتاح کرده.
نظریه منبع: در تمام مدت سخنرانی نامبردگان مطالب خلافی عنوان نگردیده است. صفی
اصل در پرونده صهری بایگانی است و در پرونده علی‌اکبر بهبهانی بایگانی شود.
توضیحات سند:
1. سید جمال‌الدین صهرى سدهى، در سال 1282ﻫ ش در خانواده‌اى از اهل علم خمینى‌شهر اصفهان دیده به جهان گشود. وى پس از فراگیرى تحصیلات ابتدایى براى تحصیل علوم دینى در سنین نوجوانى عازم حوزه علمیه اصفهان گردید و در همین زمان بود که پدر فرزانه خود را از دست داد.در حوزه اصفهان از محضر فرزانگانى نظیر مرحوم میر سید على نجف‌آبادى، میرزا احمد مدرس، سید مهدى درچه‌اى، محمدعلى حبیب‌آبادى، شیخ على یزدى، شیخ عباسعلى ادیب، شیخ محمد حکیم، جلال‌الدین همایى و... بهره برد و جهت تکمیل نمودن تحصیلات عازم حوزه مقدس نجف شد و پس از دریافت اجازه اجتهاد به تبلیغ و خطابه در داخل و خارج از کشور به زبان عربى و فارسى پرداخت و با بیانى بسیار شیوا و بلیغ به هدایت و ارشاد مردم پرداخت. آنچه باعث تأثیر سخنش مى‌گشت عمل به آن چیزى بود که خود مى‌گفت.
وى در زمینه کارهاى عام‌المنفعه (حسینیه، کتابخانه، مدارس و مراکز فرهنگى، مساجد و...) در داخل و خارج از کشور بسیار فعال بود وى سالیانى را در خوزستان ساکن بود و سپس به اصفهان مراجعت نمود و مورد استقبال عموم مردم خصوصاً علماء و خطباء اصفهان قرار گرفت.
سید جمال‌الدین صهری در سال 1329 طى سخنانى به رضاخان حمله کرد و تحت پیگرد فرماندار نظامى وقت قرار گرفت و از سال 1340 در سخنرانی‌ها شدیداً به سیاستهاى رژیم اعتراض مى‌نمود و از سال 42 به علت حمایت علنى از نهضت حضرت امام(ره) بارها مورد اذیت و آزار ساواک و شهربانى قرار گرفت و مدتى ممنوع‌المنبر و در سال 45 ممنوع‌الخروج شد. از آثار بجاى مانده ایشان مى‌توان به دیوان قصائد و غزلیات تحت نام الفین صهرى، شرحى بر احوال چهارده معصوم و تفسیر دعاى شریف ندبه و ده‌ها نوار کاست از سخنرانی‌هایى که با بیانى بسیار زیبا برجاى مانده اشاره نمود.
سرانجام پس از عمرى تلاش و کوشش در سال 1347 ﻫ.ش به دیار باقى شتافت و در قبرستان خمینى‌شهر اصفهان به خاک سپرده شد.
2. احمدیه: در راستاى تعلیم و تربیت اسلامى نسل آینده و تقابل با سیاستهاى غرب‌گرایانه رژیم پهلوى و نیز واکسینه کردن قشر جوان در برابر فرهنگ منحط لائیک مجموعه‌ای که به موقوفه احمدیه در اصفهان معروف است در سوم شعبان 1244 افتتاح شد. نام اصلی این تشکیلات که در این سال بنا شد موسسه دینی و علمی چهارده معصوم اصفهان بود که اولین بنای آن به نام پیامبر اسلام و اولین معصوم «احمدیه» نامیده شد – که از دبستان، (کلاسهاى روزانه و شبانه)، کتابخانه و سالن سخنرانى تشکیل شده بود ـ توسط علمای اصفهان بنیان نهاده شد. هیئت موسس عبارت بودند از: آیت‌الله سید حسین خادمی، مقام نظارت شرعی تشکیلات، - سید جمال‌الدین صهری (مدیر عامل) شیخ مهدی مظاهری، معاون – شیخ غلامرضا فیروزیان، منشی جلسات – شیخ محمدرضا ناطق، سرپرست کتابخانه – شیخ محمدحسین منصورزاده، بازرس و میرزا حسن کلاهدوزان، مقام نظارت مالی تشکیلات. اساسنامه تشکیلات دینی و علمی چهارده معصوم اصفهان به عنوان یک تشکیلات آموزشی و مذهبی در 1 ماده و 3 تبصره در 7 /10 /1344 به تصویب رسیده و کار خود را آغاز کرد.
از همان آغاز مبارزه، شیوه فرهنگی را در پیش گرفت تا هم در کلاس درس و هم در جلسات سخنرانی و تفسیر قرآن، که در جاهای مختلف دایر کرده بود، با تشریح مسائل دینی، ضدیت قوانین حکومتی و سران رژیم شاهنشاهی را با مبانی نورانی اسلام، تبیین نماید.
در سال 1347 حجت الاسلام محمدحسین منصورزاده یکی از موسسین در مورد تاریخچه تأسیس و اهداف این موسسه چنین می‌گوید:
احمدیه از سال 44 ابتدا طرح آن را اینجانب و آقای مهدی مظاهری دادیم و غرض از این کار تشکیل دبستان و دبیرستان و کودکستان این‌که رقابت نماید با مدارس اقلیت‌های مذهبی موجود در شهرستان اصفهان و چون ما دو نفر دست تنها بودیم و از همه اهل علم دعوت کردیم که دیگران هم در این کار با ما تشریک ساعی نمایند جلسات پی در پی و هفتگی در منازل اشخاص تشکیل شد و تقریباً یک سال طول کشید و به نتیجه نرسید تا این‌که عده‌ای از آنها مانند آقای صهری – حاج آقا فخرالدین کلباسی ـ آقای دکتر جمال الدین سیادت موسوی – آقای دکتر خلیل رفاهی – آقای سید شهاب‌الدین صفوی قمی ـ آقای شیخ محمدرضا ناطق و شیخ غلامرضا فیروزیان این عده هیئت مدیره را تشکیل دادند و من نیز جزو این عده بودم و پیشنهاد شد که یکی از تجار بازار با یکی از روحانیون برای نظارت در امور مالی و شرعی انتخاب بشوند و جزو هیئت مدیره قرار گیرند. برای این کار آقای حاج میرزا حسن کلاهدوزان و آقای خادمی مورد قبول اکثر واقع شدند و قبول کردند و برای بودجه پیشنهاد شد قبوض چاپ کند و در مجالس روضه‌خوانی و ... به مردم بفروشد و این کار عمل شد و از این پول که در حدود 40 هزار تومان جمع‌آوری گردیده بود توسط آقای شیخ محمدرضا ناطق یک قطعه زمین خریداری گردید و برای مالکیت آن 6 نفر از آقایان متولی معین شدند و زمین وقف شد که این عده عبارت بودند از آقای کلاهدوزان – آقای ناطق – آقای فیروزیان - آقای مظاهری – آقای صهری و آقای خادمی که در وقفنامه قید شده و محضری است و شروع به ساختمان شد و با پول‌هایی که از فروش قبوض و یا کمک‌های دیگر که مردم 1000 تومان، پانصد تومان طبقه اول شروع به ساختمان شد و این سه ساله به همین ترتیب مشغول ساختمان بودیم یک مقدار از آن ناقص بود به تکمیل و محل آن در محله بیدآباد می‌باشد و اکثر این پول‌ها توسط مریدان آقا مظاهری که وجهه خوب دارد جمع‌آوری می‌گردید.
مسئولین این موسسه به مناسبت هاى مختلف از اندیشمندانى همچون علامه محمد تقى جعفرى، استاد شهید مرتضى مطهرى، شهید دکتر مفتح و علامه امینى و...دعوت مى‌کرد تا شیفتگان علم و فضیلت از سخنان آنان بهره‌مند شوند.
این مؤسسه با پوشش کارهاى فرهنگى به امور سیاسى همگام با نهضت روحانیت مى‌پرداخت. به همین دلیل رژیم همواره تلاش مى‌کرد به هر نحو ممکن بر آن تسلط یابد؛ لیکن حمایتهاى قاطعانه آیت‌الله خادمى باعث عقب نشینى دستگاه مى‌گردید و در نهایت در نوک حمله اتهام هاى ناروا و ناجوانمردانه ساخته و پرداخته ساواک قرار مى‌گرفت که این جو سازی ها هرگز مانع تربیت نسل جوان و انقلابى در این مؤسسه نشد.
بسیاری از پرورش یافتگان این مرکز در جریان انقلاب اسلامی، از سردمداران تظاهرات و اقدامات انقلابی بودند که بعضی از آنان به خیل شهیدان پیوستند.
3. حجت‌الاسلام سید ابوالحسن بدرى، در سال 1302 ﻫ.ش در اصفهان متولد شد و پس از فراگیرى علوم ابتدایى و متوسطه وارد حوزه علمیه اصفهان گردید و نزد اساتیدى همچون ملاحبیب‌الله حبیب‌آبادى، شیخ حیدرعلى محقق، سیدفاضل هرندى، سیدباقر ابطحى، حاج‌صدر کوهپایى و میرزا على‌محمد بدرى به فراگیرى علوم حوزوى پرداخت و در سال 1329 به استخدام آموزش و پرورش درآمد و ضمن تدریس در مدارس در دانشکده ادبیات قبول و موفق به اخذ لیسانس گردید.
وى ضمن وعظ و خطابه همزمان مؤسسه احمدیه را نیز اداره مى‌نمود که در سال 1354 به علت مخالفت با رژیم شاه از کار برکنار و سپس مدتى بازداشت گردید و در سال 55 بازنشسته شد.
در سال 57 پس از اعلام حکومت نظامى در اصفهان از سوى ساواک تحت تعقیب قرار گرفت و در تهران متوارى شد و در آستانه پیروزى انقلاب اسلامى به اصفهان بازگشت.
وى پس از پیروزى انقلاب در ارگانهاى مختلف مشغول به خدمت شد و در سال 1363 مدرسۀ النفیسۀ را جهت تعلیم علوم حوزوى (ویژه خواهران) تأسیس نمود و ریاست آن را به عهده گرفت.
حجت‌الاسلام بدری سرانجام در مرداد سال 1390 ﻫ.ش دار فانی را وداع گفت و در بقعه صاحب ابن عباد به خاک سپرده شد.
4. حجت‌الاسلام فخرالدین کلباسى اشترى، در سال 1303 ﻫ.ش در اصفهان و در خانواده‌اى روحانى متولد شد و پس از فراگیرى تحصیلات ابتدایى و متوسطه به مشهد مقدس هجرت نمود و در حوزه علمیه مشهد نزد شیخ على ادیب نیشابورى، سیداحمد یزدى، حاجى سبزوارى و پدرش میرزا محمد کلباسى به تحصیل علوم دینیه پرداخت و سپس به اصفهان بازگشت و در درس آیت‌الله سید حسین خادمى، سید على‌اصغر برزانى و سید صدرالدین کوهپایى شرکت نمود و در طول این مدت در دانشگاه تهران، در رشته حقوق قضایى به تحصیل مشغول و موفق به اخذ لیسانس گردید.
وى پس از استخدام در آموزش و پرورش در دبیرستانهاى اصفهان به تدریس پرداخت و ضمن وعظ و خطابه، مردم را هدایت و راهنمایى مى‌نمود.
حجت‌الاسلام کلباسى که از مؤسسین احمدیه و قائمیه اصفهان بود، در طول مبارزات حضرت امام(ره) همواره از نهضت حمایت و به سازندگى نسل جوان و افشاى سیاستهاى رژیم پهلوى مى‌پرداخت و چندین بار توسط ساواک احضار و مورد بازجویى قرار گرفت.
سرانجام در سال 1366ﻫ ش رحلت نمود و در تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.
تاریخ علمى و اجتماعى اصفهان، سید مصلح‌الدین مهدوى، جلد سوم، ص 254، 256، 257.