صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع : فعالیت های مضره

تاریخ سند: 22 اردیبهشت 1338


موضوع : فعالیت های مضره


متن سند:

به : 361 از : ساواک استان خوزستان شماره : 2 ـ 3 ـ 735 پیش از ظهر روز گذشته حبیب ثابت1 کارگر کارخانه چیت سازی تهران که فعلا در اختیار اداره رفاه اجتماعی سازمان برنامه است از اعضاء سابق حزب منحله توده بوده و در اداره کشاورزی سازمان برنامه اظهار می داشت با تمام خدماتی که از سال 1324 به حزب توده نموده اخیرا هر کجا با رفقای سابق حزبی روبرو می شود او را به نام پلیس سازمان امنیت از خود طرد می کند و او نسبت به حزب خدمات زیادی انجام داده از جمله در سال 1335 دکتر کیانوری و مریم فیروز2 دکتر جودت و راضیه ابراهیم زاده3 و فرزندش را که در زندان متولد شده بود و همچنین چند افسر شبکه نظامی حزب را با تهیه گذرنامه های جعلی از طریق مرزهای آذربایجان به خارج ازکشور فرار داده نامبرده که این مطالب رادر حضور یکی دو نفر دیگر در بایگانی قسمت کشاورزی سازمان برنامه اظهار می نمود مدعی بود که آقایان فعلی حزب منحله توده او را مسبب دستگیری خسرو روزبه می داند.
حبیب ثابت تا قبل از پایان سال 1325 از فدائیان مسلح حزب منحله توده در شاهی بوده و در حوادث بیشماری از تشنجات و زدوخوردهای محلی در شاهی و بابل و بهشهر و چالوس و نوشهر و شهسوار شرکت داشته و در زدوخوردهای مسلحانه با قوای انتظامی و حزب جنگل با سایر رفقای فدائی و مسلح حزبی خود همکاری می نموده سپس در اواخر سال 1325 در شاهی [قائم شهر] دستگیر و پس از مدتی زندانی آزاد می گردد و مجددا به شغل اولیه خود بازگشت می نمایند در تصفیه سال 1337 کارخانجات شمال از عناصر مشکوک نامبرده هم از شاهی به تهران منتقل و در کارخانه چیت سازی تهران مشغول کار می گردد وی در عین حال عضو کمیته محلی حزب توده در چیت سازی تهران و همچنین عضو هیئت عامله شورای متحده در کارخانه مزبور بود تا آن که در سال 36 دستگیر و شایع است که پس از دستگیر در زندان قزل قلعه حاضر به همکاری با مامورین گردیده و بنا به اظهار توده ایها نتیجه همکاری وی با مامورین موجب دستگیری خسرو روزبه می گردد.
این شخص درباره چگونگی تهیه گذرنامه و فرار کیانوری و مریم فیروز و دکتر جودت و غیره اظهار داشته قبلاً با عکس و نظریه نخلستانهای جعلی گذرنامه رسمی ازاداره گذرنامه می گرفتم و بعد عکس های گذرنامه ها را با عکس حقیقی اشخاص فوق تعویض نموده و مهر جعلی اداره گذرنامه که تهیه نموده بودیم ممهور نموده و آنها را با خود به آذربایجان می برد و در انجا تحویل اشخاص دیگری داده و آنها به وسیله عزیمت آنان را به خارج از کشور فراهم می کردند.
اقدامی ندارد 17 /3 /35

توضیحات سند:

1ـ حبیب ثابت : وی از اعضای حزب توده و همکار خسرو روزبه بود که به همراه متقی با پلیس بختیار همکاری کرد و این موضوع موجب لو رفتن خسرو روزبه شد.
او عضو هیأت اجراییه موقت حزب در سال 1335 در داخل کشور بود، که مرکب بودند : «از روزبه، علی متقی و میزانی»، ثابت کارگری بود که پس از کودتا خود را بالا کشید.
وی در سال 1336 دستگیر شد.
ر.ک : سیاست و سازمان حزب توده، کژراهه، خاطرات کیانوری 2ـ مریم فیروز (فرمانفرماییان): وی دختر عبدالحسین میرزا فرمانفرما بود و در سال 1292 در کرمانشاه بدنیا آمد.
او پس از جدا شدن از همسر نخست خود عباسقلی اسفندیاری (فرزند محتشم السلطنه اسفندیاری) به حزب توده گرایش پیدا کرد و سپس با کیانوری ازدواج نمود.
به دلیل مخالفت سلیمان میرزا اسکندری با فعالیت زنان، در حزب مانع از عضویت او شد.
با بهم پیوستن همسران و خانواده بعضی از اعضای حزب توده، زمینه های شکل گیری تشکیلات زنان فراهم آمد و چندی پس از مرگ سلیمان میرزا این گروه به عنوان یکی از سازمانهای جانبی حزب توده به فعالیت پرداخت و نشریه بیداری ما، به صاحب امتیازی زهرا اسکندری ارگان آن بود که در تاریخ 9 /2 /1323 مجوز انتشار گرفت.
مریم فیروز از بدو شکل گیری این تشکیلات (1322) از گردانندگان اصلی آن بود و از سال 1323 به طور رسمی به عضویت حزب توده درآمد.
در سال 1327 در کنگره دوم حزب به مشاورت کمیته مرکزی برگزیده شد و همواره به عنوان نماینده تشکیلات زنان در مجامع و کنگره های بین المللی و حزبی حضور داشت.
او پس از بهمن 1327 مخفی شد و بعد از فرار همسرش (نورالدین کیانوری) به شوروی، بدو ملحق شد.
در پلنوم پانزدهم (1354) علاوه بر مسؤولیت سازمان زنان، عضو اصلی کمیته مرکزی شد و در پلنوم شانزدهم (1357) نیز در همین مسؤولیت بود.
در پلنوم هفدهم (1360) وی نخستین زنی بود که به عضویت هیأت سیاسی درآمد و کاندید نمایندگی در مجلس بررسی نهایی پیش نویس قانون اساسی از طرف حزب توده بود.
وی در سال 1361 به همراه سایر اعضای مرکزیت حزب توده دستگیر و پس از مدتی به همراه شوهرش از زندان آزاد و مورد عفو قرارگرفت.
مریم فیروز در سال 1373 اقدام به انتشار خاطرات خود نمود که توسط مؤسسه تحقیقاتی، انتشاراتی دیدگاه با همکاری موسسه اطلاعات به چاپ رسید.
ر.ک : سیاست و سازمان حزب توده، خاطرات مریم فیروز، خاطرات کیانوری ،نشریه دنیا 3ـ راضیه ابراهیم زاده : وی متولد تبریز و همسر رضا ابراهیم زاده می باشد.
وی به واسطه ازدواج با همسرش که از کمونیست های قدیمی بود در سال 1322 به عضویت شورای مرکزی کارگران و حزب توده درآمد و به فعالیت پرداخت.
او در جریان فرقه دمکرات آذربایجان، به آذربایجان رفته و در شعبه سیاسی ارتش آذربایجان مشغول فعالیت شد.
پس از شکست فرقه بعد از مدتی دستگیر و سپس آزاد گردید و به شوروی گریخت.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران آمد و مجددا پس ازدستگیری اعضای حزب توده از ایران خارج شد.
نامبرده خاطرات خود را تحت عنوان خاطرات یک زن توده ای به رشته تحریر درآورده است که توسط انتشارات مهر (آلمان) در سال 1373 چاپ شده است.

منبع:

کتاب چپ در ایران - دبیران اول حزب توده به روایت اسناد ساواک صفحه 261

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.