موضوع : اجتماع سران حزب منحله توده در پاریس
تاریخ سند: 2 بهمن 1338
موضوع : اجتماع سران حزب منحله توده در پاریس
متن سند:
شماره : 14948 /2 ب 2 ایرج اسکندری ـ دکتر رادمنش ـ بقراطی ـ رحیم نامور (به اسم مستعار محمد ابن احمد با گذرنامه عجمان) مهندس گوهریان (با اسم مستعار عبدالوهاب حکیمی از آلمان غربی با گذرنامه ایرانی) رضا قاضی (به اسم مستعار عبدالحسین کربلایی از ایران) ناصر صارمی (به اسم مستعار عبدالحسین شاعرزاده از ایران) دو شخص اخیرالذکر به تازگی از ایران گذرنامه تحصیل کرده اند (صادق بابک از پراگ نامبردگان جهت شرکت در اجتماعی به پاریس رفته اند در این اجتماع عده ای از سران حزب منحله توده و دموکرات آذربایجان و دموکرات کردستان1 و عده دیگری از کمونیستهای عراق و کرد شرکت خواهند داشت منظور آنان تلفیق عملیات خود و تعیین خط مشی واحد برای انجام استقلال کردستان و آذربایجان و پر کردن انقلاب در ایران بوسیله عمال خود و با کمک یک دولت خارجی می باشد اطلاع دیگری نیز حاکی است که محل اقامت رحیم نامور ایرج اسکندری در پاریس به شرح زیر می باشد 139اصل در د ـ الف HOTEL NANCY RUE DEBONAPARTE PARتوضیحات سند:
1ـ حزب دموکرات کردستان ایران : تاریخچه شکل گیری حزب دمکرات کردستان ایران به زمان جنگ جهانی دوم باز می گردد.طی این سال ها اولین تشکیلات سیاسی کردی به نام «کومله ژ ـ ک یا جمعیت حیات کرد» در شهرستان مهاباد به وجود آمد.
این جمعیت از ابتدا با حزب هیوا در کردستان عراق ارتباط داشت.
در سال 1323 شوروی ها فعالیت تبلیغاتی فرهنگی شدیدی را در کردستان شروع کردند، که منجر به تشکیل انجمن فرهنگی «کردستان و شوروی» در شهر مهاباد گردید.
شوروی ها پی بردند که وجود رهبر روحانی به واسطه پشتیبانی مردم و قبایل کرد از جمعیت کومله ژ ـ ک لازم است، لذا «قاضی محمد» را به این حزب وارد کردند و قاضی محمد با حمایت شوروی ها، زمام حزب را به دست گرفت و پس از مسافرت به آذربایجان شوروی و گرفتن قول کمک مالی و تسلیحاتی از روس ها، در کنفرانس 25 مرداد 1324 تأسیس حزب دمکرات کردستان ایران را به طور رسمی اعلام کرد.
اما پس از حدود یک سال از شکل گیری حزب و به دست گیری حکومت جمهوری مهاباد، با خروج نیروهای شوروی از شمال و غرب کشور و اشغال نیروهای دولتی، قاضی محمد دستگیر و حزب نیز از هم پاشید.
در جریان حکومت که مصدق در سال های 1332 ـ 1328 نیز در شهر مهاباد تعدادی از جوانان نظیر غنی بلوریان، عبداللّه اسحاقی و سلیمان معینی فعالیت هایی را شروع کردند که با کودتای 28 مرداد 1332 این حرکت ها هم فروکش کرد.
در سال 1336 اعضای شورای حزب دموکرات کردستان ایران مجددا با کمک حزب توده شروع به فعالیت کرد و عبدالله اسحاقی با نام مستعار احمد توفیق سعی میکند در خارج از کشور به تشکیلات حزب سر و سامان بدهد.
ولی در رابطه با خط و مشی مبارزه، با حزب توده به اختلاف نظر میرسند و حرکت چشم گیری نمی توانند انجام دهند.
در سال 1343 کنگره حزب دموکرات کردستان ایران در کوی سنجاق عراق تشکیل میشود و احمد توفیق به دبیرکلی آن انتخاب میشود و در همان جا پیشنهاد اخراج قاسملو به علت خیانت به جنبش خلق کرد و همکاری با ساواک طرح و مورد تصویب قرار میگیرد.
در سال 1352 کنگره سوم حزب دمکرات در قلعه دیزه عراق تشکیل میگردد و عبد الرحمن قاسملو در این کنگره به دبیر کلی حزب انتخاب میگردد و اساسنامه و مرامنامه حزب دموکرات را با سمت و سوی سوسیالیستی تدوین میکند.
تا پیروزی انقلاب اسلامی، حزب دمکرات کردستان فعالیت چشم گیر و قابل ملاحظه ای نداشت.
اسناد ساواک پرونده های موضوعی حزب