موضوع: جلسه هفتگی منزل جمال امامی
تاریخ سند: 17 خرداد 1343
موضوع: جلسه هفتگی منزل جمال امامی
متن سند:
شماره: 490 /322 اداره دوم عملیات قبل از ظهر روز جمعه 15 /3 /43 جلسه هفتگی منزل جمال امامی با حضور عده ای در حدود 30 نفر و از جمله امامی اهری نماینده سابق مجلس.دکتر سلام اللّه جاوید1 (از سران فرقه دمکرات ـ آذربایجان).
سرداری مقاطه کار اسفالت.
زکی ترکه.
دانشگر کارمند راه آهن.
اسمعیل امامی (برادر جمال امامی) دینبلی کارمند اداره آگاهی شهربانی.
نواب عضو بازنشسته وزارت امورخارجه.
دشتی کارمند وزارت صنایع و معادن به اتفاق پدرش و سه نفر معمم تشکیل گردید.
در جلسه مزبور جمال امامی خسته و ناراحت بود و اظهار کسالت می کرد مذاکرات عادی هم با حاضرین ننمود و بدین جهت مراجعین ناراحت و عصبانی بودند.
جمال امامی همواره خودخواه و با اشخاص بی اعتنا و متکبر به نظر می رسد و ملاقات ایشان همیشه برای مراجعین ناگوار و توهین آمیز است و اصولاً اشخاصی که با نامبرده ملاقات می کنند به هیچ وجه جنبه دوستی و ارادت نداشته و فقط برای استفاده از توصیه هایش متحمل بی اعتنایی وی را می نمایند.
در این جلسه دکتر سلام اللّه جاوید پس از نیم ساعت برای عیادت نورالدین امامی که در بیمارستان بستری است از منزل خارج و یکی از حضار از دینبلی کارمند آگاهی شهربانی با تعجب علت معاشرت دکتر جاوید را با جمال امامی سئوال نمود و دینبلی پاسخ داد دکتر جاوید در اصل کمونیست واقعی نبود و قصدالحاق آذربایجان را به شوروی نداشت و فقط مایل بود که استان آذربایجان مستقل شود و در خلال فعالیت های سیاسی متوجه شد که شوروی ها قصد الحاق آن را به کشور خودشان دارند و از این جهت باطنا از شوروی ها ناراضی بود و مرحوم قوام السلطنه از این جریان استفاده کرد و او و شبستری را با پول و رشوه خریداری و در نتیجه جز عمال دولت در دستگاه فرقه دمکرات آذربایجان در آمدند.
در جلسه فوق یکی از حاضرین به جمال امامی اظهار داشت چرا امسال روضه خوانی در منزل دایر ننمودید نامبرده در پاسخ گفت برای اینکار موانع داخلی و سیاسی وجود داشت که مقدور نگردید و نیز یک نفر معمم هنگام خداحافظی به جمال امامی گفت آیت الله نجفی به من تأکید کردند مراتب ارادت و سلام ایشان را به شما برسانم و مشارالیه پاسخ داد متقابلاً سلام من را به آن مردک برسان.
در ساعت ده و نیم جمال امامی به اتاق دیگری رفت و حاضرین پس از خداحافظی از منزل خارج و اکثر مراجعین که در حضور وی از ترس منتهای ادب و تواضع را داشتند به نامبرده فحش داده و وی را خودخواه و فرعونی صفت می خواندند.
در پرونده جمال امامی 100 الف ـ م بخش 322 رشیدی 18 /3 /43
توضیحات سند:
1ـ سلام اللّه جاوید فرزند هاشم در سال 1277 در خلخال متولد شد.وی از فعالین قدیمی جنبش کمونیستی ایران بود و در مدرسه اتحاد ایرانیان باکو تحصیل کرد و برای مدتی در همان مدرسه به تدریس اشتغال داشت و از بنیانگذاران صندوق متعلمین این مدرسه بود (حدود 1293 ش) چندی نیز مسئولیت آن مدرسه را برعهده داشت.
او هنگام اقامت در باکو به عضویت حزب عدالت درآمد و در اولین کنفرانس این حزب شرکت داشت، آشنایی وی با پیشه وری هم در همین زمان بود.
در 1299ش به تبریز بازگشت و در قیام لاهوتی شرکت کرد، اندکی پیش از کودتای 1299 دستگیر و زندانی شد، پس از آزادی از زندان اتحادیه محصلین آذربایجان در تهران را تشکیل داد (1300) و اندکی بعد به باکو گریخت (1301) و همزمان با کار حزبی در رشته پزشکی تحصیل کرد و مدرسه حزبی (کوتو) را پشت سر گذاشت در 1306 ش برای شرکت در کنگره دوم حزب کمونیست به ایران بازگشت و به عضویت کمیته مرکزی حزب درآمد و تا زمان دستگیری وی در 1309 که تا 1320 ادامه یافت، جلسات هیئت سیاسی حزب در خانه او برگزار می شد.
پس از شهریور 1320 از زندان آزاد شد و در نشست مؤسسان حزب توده شرکت کرد، اما عضویت در حزب را نپذیرفت.
وی به همراه پیشه وری، کاویان و شبستری از بنیانگذران فرقه دمکرات آذربایجان بود که پس از اعلام خودمختاری (شهریور 1324) وزارت کشور جمهوری خودمختار را برعهده گرفت و در جریان مذاکرات فرقه با دولت قوام با پیشنهاد پیشه وری، دکتر سلام اللّه جاوید به استانداری آذربایجان رسید و مسئولیت پی گیری گفتگوهای فرقه دمکرات و دولت را برعهده داشت.
پس از خروج قوای شوروی از ایران (اردیبهشت 1325) او از مخالفان جدی مقاومت فدائیان فرقه در برابر ارتش بود.
در 20 آذر 1325 از مقام استانداری خلع و سپس دستگیر شد و پس از تحمل دو سال زندان به کاشان تبعید شد.
بعد از این دوران اگر چه با بخش فرهنگی سفارت شوروی ارتباط داشت، اما رسما از فعالیت سیاسی کناره گرفت و در تهران به طبابت پرداخت و انجمن فرهنگی آذربایجان را تشکیل داد.
وی در 1359 خاطرات خود را به زبان آذری با عنوان «ایران سوسیال دمکرات فرقه سین حقینده خاطره لریم» (خاطره هایم در حق فرقه سوسیال دمکرات ایران) منتشر کرد و در 1368 درگذشت.