جمعیت نیروى ملى
جمعیت نیروى ملى
متن سند:
محترما به استحضار عالى مى‌رساند این گزارش حاوى کلیاتى در مورد جبهه استقلال و آزادى انجمن دوستان ـ جمعیت نیروى ملى ـ جمعیت اتفاق ملى و کانون مترقى است که پاره‌اى از آنها اسما تحت عنوان حزب یا جمعیتى بدون داشتن تشکیلات حزبى یا سازمان مصوبى کم‌وبیش فعالیتهایى داشته لیکن غالبا فاقد تشکیلات منظم و مرتب سیاسى مى‌باشند بطورى که در شرایط موجود در مورد پاره‌اى از این جمعیتها مى‌توان گفت که نام حزب یا جمعیت مزبور در وجود رهبران آن خلاصه مى‌گردد. اینک ذیلاً به ترتیب نحوه فعالیت فعلى هریک از جمعیتهاى مشروحه بالا را به استحضار مى‌رساند :1ـ جبهه استقلال و آزادى به رهبرى عبدالقدیر آزاد1 نماینده پیشین مجلس شوراى ملى که فعالیت آن در حال حاضر منحصر به تشکیل جلسات هفتگى و بحث در مورد اخبار روز بوده بطورى که این جلسات را بیشتر مى‌توان به محافل دوستانه تعبیر نمود. جبهه مزبور فاقد تشکیلات و سازمان سیاسى است، افراد شرکت-کننده در جلسات این جبهه مجموعا در حدود 1 الى 15 نفر مرکب از شخص عبدالقدیر آزاد، دو نفر پزشک-و تعدادى کارمندان ادارات مختلف هستند.
با توجه به وضع موجود جبهه استقلال، فعالیت جبهه مزبور با وضع فعلى اثر محسوسى در اوضاع آینده مملکت نخواهد داشت.
2ـ انجمن دوستان به رهبرى سید جعفر بهبهانى2 نماینده پیشین مجلس شوراى ملى که در حال حاضر فعالیت و موثر نداشته لیکن‌همزمان با مخالفت روحانیون با پاره‌اى از مصوبات دولت و اصول
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ عبدالقدیر آزاد در 127 ش به دنیا آمد و پس از سالها فعالیت سیاسى در 1352 ش درگذشت. او از اعضاى اصلى جبهه ملى بود که بعدا تغییر-رویه داد. وى که در دوره‌هاى 15 و 16 به نمایندگى مجلس شوراى ملى رسید، حزب استقلال را در دهه 2 بنیان نهاد و پس از کودتاى 28 مرداد به خاموشى گرایید. آزاد خود در این زمان ریاست شرکت فرش ایران را عهده‌دار شد. (اسناد احزاب سیاسى ایران، ج 1، صص 117 ـ 115)
2ـ سید جعفر بهبهانى نماینده دوره‌هاى 18 و 19 و 2 تهران در مجلس شوراى ملى به سال 1295 ش متولد شد. از دانشکده حقوق دانشگاه تهران-لیسانس گرفت و سپس به فرانسه رفت و دو سال به تحصیل پرداخت و دکتراى حقوق گرفت. وى در کودتاى 28 مرداد نقش ایفا کرد و در آبان 134 ش به همراه اسداللّه رشیدیان، فرود، یوسف هاشمى جمعیت مدافعین قانون اساسى را بنیان نهادند که پس از چندى از سوى امینى توقیف شدند. (مدیر شانه‌چى، ص 9 ؛ فرمان، شماره 56، 3 /6 /1332)
ششگانه سید جعفر بهبهانى ظاهرا به عنوان هماهنگى با آیت‌اللّه سید محمد بهبهانى1 پدر خود بعضا شروع به انتقاداتى از دولت نموده است اخیرا نیز نامبرده به کمک پاره‌اى از دوستان خود در نظر دارد در غالب مجالس وعظ و عزادارى جلساتى تشکیل و مراتب مخالفت خود را وسیله وعاظ مذهبى ابراز دارد لیکن بطور کلى در شرایط فعلى احتمال نمى‌رود که فعالیتهاى انجمن مزبور تأثیرى در وضع سیاسى کشور داشته-باشد و در صورتى که عوامل خلق‌الساعه‌اى موجبات تقویت رهبران این انجمن را فراهم نسازد بعید مى‌رسد که در آینده نزدیک فعالیت انجمن دوستان اثرى در اوضاع مملکت داشته باشد.
3ـ جمعیت نیروى ملى به رهبرى سرلشگر بازنشسته على‌اکبر ضرغام2 که در بدو تشکیل جلساتى داشته و فعالیتهائى مى‌نموده لیکن تقریبا در حدود ششماه است که فعالیت محسوسى ندارد.
4ـ جمعیت اتفاق ملى به رهبرى دکتر احمد متین دفترى3 که فعلاً فعالیتى ندارد و جلسات آن تشکیل-نمى‌گردد.
5 ـ کانون مترقى به رهبرى حسنعلى منصور نماینده مجلس شوراى ملى و محسن خواجه نورى، دکتر منوچهر شاهقلى، فتح‌اللّه ستوده، و امیرعباس هویدا در اردیبهشت ماه سال 4 تشکیل گردید. فعالیت کانون مزبور تا قبل از شروع انتخابات دوره بیست و یکم محدود به تشکیل جلسات هفتگى بود که در محل کانون واقع در خیابان ایرانشهر انجام مى‌گرفت و در جلسات مزبور اکثرا در مورد امور اقتصادى بحث و گفتگو مى‌شده است در آستانه انتخابات دوره بیست‌ویکم حسنعلى منصور رهبر اصلى
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ سیدمحمد بهبهانى فرزند آیه‌اللّه سید عبداللّه بهبهانى، در نهم جمادى‌الاخر 1291ق در تهران چشم گشود. از دوازده سالگى به تحصیل فقه و اصول پرداخت و مدت 6 سال هم در محضر درس میرزا حسن جلوه فلسفه و معقول آموخت و هفت سال هم از میرزاى آشتیانى در تحصیل خارج فقه و اصول کسب فیض کرد. تا اینکه از محضر مراجع بزرگ و اساتید عتبات به مرتبه اجتهاد نائل آمده وى از رهبران دینى مردم ایران در طول وقایع و حوادث دوران سلطنت پهلوى بود که سرانجام 2 آبان ماه 1342 چشم از جهان فروبست.(اطلاعات، شماره 11242، صص 13 و 1 و 21 /8 /1342)
2ـ سرلشکر على اکبر ضرغام به سال 129 ش در تهران متولد شد. در دبیرستان نظام و دانشکده افسرى و دانشگاه جنگ تحصیل نمود و وارد-ارتش شد و به قائم مقام فرماندهى تیپ رسید. در 1331 ش ریاست اداره کل قند و شکر در وزارت دارایى و مدیریت کل گمرک را در 1334 ش عهده‌دار شد و در کابینه اقبال وزیر گمرکات و انحصارات و در 1338 در همان کابینه وزیر دارایى شد. در 1341 ش مدیریت بانک اصناف را پذیرفت. از اوایل 1341 ش وارد فعالیتهاى سیاسى و حزبى شده و جمعیت نیروى ملى ایران را بنیان گذارده و رهبرى آن را
کانون مترقى و تعدادى از اعضاء وابسته به کانون مزبور شروع به فعالیت پارلمانى نموده و سرانجام موفقیتهایى در امر انتخابات نصیب این کانون گردیده و در شرایط موجود قریب چهل نفر از اعضاء وابسته به کانون مترقى به نمایندگى مجلس شوراى ملى انتخاب گردیده‌اند و تعدادى از مهندسین اصلاحات ارضى نیز همکارى این کانون را پذیرفته‌اند و به طورى که فعلاً کانون مترقى فراکسیون اکثریت مجلس شوراى ملى را تشکیل مى‌دهد. هدف گردانندگان این کانون رسیدن به قدرت و نحوه عمل آن در مجلس تأیید و پشتیبانى از لوایح ششگانه خواهد بود.
در پرونده گروه مترقى بایگانى شود 14 /8 /42
محترما در اجراى امر گزارش مربوط به گروه ترقى‌خواهان تفکیک و جداگانه وسیله بخش 322 تنظیم مجددا در صورت تصویب این گزارش به دفتر ویژه ارسال گردد. 14 /8 /42 جوان
14 /8
ارسال شود
ارسال شده 14 /8 /42
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به دست گرفت. (چهره‌هاى آشنا، ص 379)
3 ـ دکتر احمد متین دفترى سناتور دوره‌هاى 2 و 3 و 4 و 5 و در 1275 ش در تهران متولد شد. در 6 سالگى ملقب به اعتضاد لشگر شد و سپس-لشکر نویس شد. پس از ورود به وزارت خارجه به ریاست دفتر وزارتخانه مذکور رسید و ملقب به متین‌الدوله شد. در 135 به وزارت عدلیه منتقل شد و ریاست اداره نظارت را عهده‌دار شد. در این دوران تحصیلاتش را تا اخذ دکترا پى گرفت. در 1314 ش به معاونت وزارت دادگسترى-رسید. و سال بعد به وزارت رسید و در کابینه محمود جم نیز آن را پى گرفت تا اینکه به نخست‌وزیرى رسید. در کابینه 1324 قوام وزیر مشاور شد و نمایندگى دوره 15 مجلس شوراى ملى را از مشکین‌شهر به عهده‌گرفت. وى سرانجام در 135 ش درگذشت. (بامداد، ج 6، ص 32 و 33)