درباره: اطلاعات مورد نیاز
تاریخ سند: 25 فروردین 1349
درباره: اطلاعات مورد نیاز
متن سند:
شماره: 121 /10/ ی تاریخ: 25 /1 /1349از: ساواک یزد
به: تیمسار ریاست ساواک استان اصفهان 10/ ﻫ
درباره: اطلاعات مورد نیاز
عطف به 2138 /10/ ﻫ – 18 /1 /49 پاسخ موارد خواسته شده به شرح زیر به استحضار می‌‌رساند
1. اسامی و تعداد مدارس علوم دینی:
الف. شهرستان یزد
1. مدرسه خان1 دارای 50 نفر طلبه مدرسین آن شیخ احمد علومی و شیخ محمود علومی2و از اعتبارات اوقافی استفاده نمی‌کنند.
2. مدرسه عبدالرحیم خان دارای 40 نفر طلبه و آقای حاج شیخ محمد صدوقی به تدریس در آن اشتغال داشته و از اعتبارات اوقافی استفاده نمی‌کند.
3. مدرسه مصلی3 دارای 65 نفر طلبه و مدرسین آن عبارتند از حاج سیدعلیرضا مدرسی، حاج سیدمحمد مدرسی4، سیدمحمدعلی مدرسی5، سیدعلی‌محمد امام، سیدجواد مدرسی6 و حاج محمدعلی کازرونی 7، این مدرسه نیز از اعتبارات اوقافی استفاده نمی‌کند.
4. مسجد امیرچقماق 8 دارای 7 نفر طلبه با 2800 ریال حقوق ماهانه و آقای سیدجواد مدرسی با ماهی 600 ریال حقوق به تدریس اشتغال دارد.
5. مدرسه شفیعیه دارای چهار نفر طلبه با 1400 ریال حقوق ماهانه و آقای شیخ محمدعلی نحوی با ماهی 500 ریال حقوق به تدریس مشغول است.
ب. شهرستان اردکان
1. مدرسه قدیمه اردکان دارای حدود 26 نفر طلبه و مدرسین آن عبارتند از سیدروح‌اله خاتمی و سیدمهدی حسینی پور و شیخ محمد شاکری، این مدرسه نیز از اعتبارات اوقافی استفاده نمی‌کند.
پ. شهرستان بافق
1. مدرسه مسجد جامع دارای 5 نفر طلبه مدرس آن آقای سیدمحمد میرغنی‌زاده 9 می‌‌باشد که فعلاً در قم به سر می‌‌برد این مدرسه ماهیانه 5400 ریال از محل اعتبارات اوقافی دریافت می‌‌دارد.
2. اسامی و تعداد هیئت‌ها و انجمن‌ها:
در شهرستان یزد سه هیئت و انجمن مذهبی به شرح زیر وجود دارد:
الف. هیئت حامیان قرآن به سرپرستی حاج سیدعلی محمد وزیری و قریب 25 نفر عضو دارد و فعالیت آن غیرافراطی است.
ب. هیئت حامیان مسجد روضه محمدیه (حظیره ملا) به سرپرستی حاج شیخ محمد صدوقی دارای حدود30 نفر عضو که فعالیت آن افراطی نیست.
پ. انجمن اسلامی (ضدبهائی) به سرپرستی آقای دکترسیدرضا پاک‌نژاد، دارای قریب 20 نفر عضو و فعالیت آن غیرافراطی است.
3. مشخصات امام جمعه هر شهر
الف. یزد: آقای سیدعلی‌محمد شریعتی10
ب. اردکان: آقای سیدعلی پورحسینی
پ. بافق: آقای سیدمحمد میرغنی زاده
ضمناً به استحضار می‌‌رساند که طلاب این منطقه بیشتر از کمک‌هائی که اهالی بدانها می‌‌نمایند امرار معاش کرده و در ماه‌های سوگواری به قراء و قصبات مسافرت می‌‌نمایند و در این مدت به جمع آوری اعانات می‌‌پردازند و روی هم رفته وضع معیشتی آنان رضایت‌بخش نیست. همچنین تعداد کثیری هیئت مذهبی در شهرستان یزد وجود دارد که فعالیت آنها منحصر به ایام سوگواری است.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت یزد. فرزین ابراهیمی 25 /1 /49
صفری‌نژاد 25 /1 /49
توضیحات سند:
1. مدرسه خان: در زمانی که محمدتقی‌خان بن میرزا محمد باقر بافقی، که به خان بزرگ شهرت داشت و سر سلسله خاندان مشهور به «خوانین» یزد بود، به حکومت رسید، در خارج از حصار یزد احداث شد. این بنا مرکب از دو مدرسه بزرگ و کوچک است. مدرسه کوچک را محمدتقی‌خان و مدرسه بزرگ را که در طرف غرب قرار دارد و متصل به مدرسه کوچک است، علینقی‌خان، پسر محمدتقی‌خان بنا کرده‌‌اند. تصویر وقف‌نامه این بناها، با شماره 6724، در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.این مدرسه که در حال حاضر در ردیف حوزه‌های علمیه یزد به شمار می‌‌رود، در بازارچه «پنجه‌علی» قرار دارد و بنای آن مربوط به دوران زندیه است.2. آیتالله شیخ محمود علومی یزدی: فرزند آیتالله شیخ جلال‌الدین و نوه‌‌ی آیتالله العظمی ملامحمدباقر اردکانی، در سال 1311ش در یزد به دنیا آمد. دروس حوزوی را در حوزهی علمیه یزد آغاز نمود و در سال 1329ش راهی قم شد و از محضر آیات عظام: بروجردی، محقق داماد، امام خمینی، مرعشی نجفی و... بهره برد و در سال 1339ش به یزد بازگشت و ضمن تدریس در مدرسه‌‌ی خان بزرگ، به امور دینی و شرعی مردم نیز رسیدگی می‌‌نمود. در سال1356 ش، در اعتراض به درج مقاله مجعول رشیدی مطلق و توهین به حضرت امام خمینی(ره)، به همراه برخی از دیگر علمای یزد، تلگرافاتی خطاب به آیات و مراجع قم ارسال نمود. (اسناد ساواک، پرونده انفرادی) و دانشنامه مشاهیر یزد، ج 2، ص 1036.
3. مدرسه مصلی: از آثار سده‌‌ی ۱۰ قمری است و در ضلع جنوبی خیابان قیام، روبروی بازار زرگری شهرستان یزد واقع شده است. این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۱۵ با شماره ثبت ۲۶۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
4. آیتالله سید محمد مدرسی: فرزند سید احمد، در سال 1296 ش در یزد متولد شد. با ورود به مکتب‌خانه آموزش‌های مرسوم را فراگرفت. در آغاز دوران نوجوانی قسمتی از علوم مقدماتی را نزد حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسین فقیهی آموخت. آنگاه در محضر پدر و حضرات حجج‌اسلام و آیات: حاج میر سید علی مدرسی، میرزا آقا مدرسی، سید حسین باغ‌گندمی، سید علیرضا مدرسی و شیخ غلامرضا فقیه خراسانی به فراگیری سطوح فقه و اصول پرداخت. سپس در 1317 ش رهسپار حوزه علمیه قم شد و به حوزهی درس خارج فقه و اصول حضرات آیات: میرزا محمد همدانی و سید محمدتقی خوانساری راه یافت.
آیتالله مدرسی پس از سه سال اقامت و تحصیل در حوزه علمیه قم به یزد بازگشت و به مدت 35 سال به تدریس تفسیر و سطوح متوسط و عالی و فقه و اصول، در بقعه اسحاقیه، در مدرسه مصلّی، مشغول شد. او پس از درگذشت پدر، اقامه نماز جماعت در مسجد فرط یزد را به عهده گرفت.
آیتالله مدرسی همزمان با آغاز نهضت روحانیت به رهبری امام خمینی(ره) به مبارزه با حکومت پهلوی روی آورد و همراه با شهید آیتالله محمد صدوقی در یزد به فعالیت پرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی حضوری فعّال داشت؛ به خصوص در دوران دفاع مقدس تلاش بسیاری نمود. چندی نیز امامت موقت جمعه یزد را به عهده داشت. آیتالله مدرسی در اسفند 1358 به امامت جمعه احمدآباد یزد منصوب گردید و مدت بیست سال این سمت را به عهده داشت. آیتالله مدرسی در سال 1377ش دار فانی را وداع گفت و در دارالتدریس امامزاده جعفر(ع) یزد به خاک سپرده شد.
5. آیتالله سیدمحمدعلی مدرسی لب‌خندقی: فرزند محمدباقر، در سال 1351ق در یزد به دنیا آمد. در حوزه‌های علمیه‌‌ی یزد و قم و نجف اشرف از محضر آیات عظام: بروجردی، گلپایگانی، محقق داماد، حکیم، شاهرودی و... بهره برد و پس از بازگشت به یزد، ضمن اقامه جماعت در مسجد رسولیان و ارشاد مردم، به تدریس علوم دینی نیز اشتغال یافت. دانشنامه مشاهیر یزد، ج 2، ص 1373.
6. آیتالله سیدجواد مدرسی: فرزند سیداحمد، در سال 1304ش در یزد متولد شد. وی پس از گذراندن دوره ابتدایی و سال اول متوسطه به فراگیری علوم حوزوی روی آورد و مقدمات و قسمتی از سطح را در مدرسه مصلاّی یزد، نزد پدر و حضرات آیات احمد علومی و سید محمد وامقی آموخت؛ سپس در سال 1324 ش به حوزه علمیه قم رفت و دوره سطح را در محضر حضرات آیات: سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، روح‌الله کمالوند، سید رضا بهاءالدینی و سید ابوطالب مدرسی به پایان رسانید. آنگاه در حوزه درس خارج فقه و اصول حضرات آیات: سید حسین بروجردی، سید محمدرضا گلپایگانی و سید محمد محقّق داماد حضور یافت. ایشان در سال 1332 ش به یزد بازگشت و در مدارس مصلّی و مسجد امیر چقماق به تدریس پرداخت. همراهی با نهضت امام خمینی (ره) و انتقاد از رژیم شاهنشاهی از ویژ‌گی‌های او بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی حضوری فعال داشت از جمله مدتی امامت موقت جمعه یزد را پذیرفت و چندی نیز امامت جمعه شاهدیه را برعهده داشت. وی در دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها حضور یافت. از آثار اوست: الرسائل البهیه فی الفوائد الفقهیه، النجوم المسّرد فی الصّرح الممرد، نقدی بر مثنوی، آهنگ اقتصاد و المنار فی تعظیم المسجد و المزار. آیتالله سید جواد مدرسی سرانجام در سال 1387 ش به ملکوت اعلی پیوست و در جوار امامزاده جعفر(ع) یزد آرمید.
7. آیتالله سیدعلی‌محمد کازرونی: فرزند میرزا سید محمد، در سال 1317ق در یزد متولد شد. در حوزه‌های علمیه یزد و اصفهان تحصیل کرد و با دریافت اجازه‌‌ی اجتهاد از بزرگانی چون: آیتالله شیخ عبدالکریم حائری، آیتالله سیدابوالحسن اصفهانی و سیدالعراقین به یزد بازگشت و در مدرسه مصلی به تدریس مشغول شد. ایشان همچنین در مسجد ریگ و مدرسه خان به اقامه جماعت نیز میپرداخت. آیتالله کازرونی در سال 1399ق از دنیا رفت و در مزار «جوی هرهر» یزد به خاک سپرده شد. دانشنامه مشاهیر یزد، ج 2، ص 1179.
8. مجموعه امیرچخماق: در قرن هشتم هجری قمری بنا نهاده شده است. امیر جلال‌الدین چخماق از سرداران و امرای شاهرخ تیموری و حاکم یزد، با همکاری همسر خود فاطمه خاتون، در جهت آبادانی یزد مجموعه‌ای شامل تکیه، میدان، حمام، کاروانسراها، خانقاه، قنادخانه، چاه، آب سرد و از همه مهم‌تر مسجد امیر چخماق را بنیان نهادند. این مسجد که مسجد نو نیز خوانده می‌‌شود و در سال 841 ق به اتمام رسیده، در ضلع جنوبی میدان امیر چقماق قرار دارد. سنگ نصب شده در کریاس مسجد، به طرف میدان و نثر وقف‌نامه بر آن، به خط نسخ می‌‌باشد و شبکه‌های ظریف از کاشی‌های معرق، دور خارجی گنبد محراب صفه‌‌ی اصلی با طاقنمای مقرنس‌کاری‌شده قرار دارد و این مسجد را از نظر مرتبه زیبایی بعد از مسجد جامع قرار داده است. این اثر در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ثبت ۲۴۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
9. آیتالله حاج سیدمحمد میرغنی‌زاده: فرزند سید علی مجتهد، در سال 1301ش در بافق یزد متولد شد. تا سن بیست سالگی در کنار کار به تحصیل نیز اشتغال داشت و مقدمات علوم دینی را فراگرفت. ایشان قسمتی از سطح را نزد پدر و استادان دیگر فراگرفت. آنگاه رهسپار حوزه علمیه قم شد و از محضر حضرات آیات: شیخ عباسعلی شاهرودی و شیخ مرتضی حائری بهره برد. سپس در حوزه درس خارج فقه و اصول حضرات آیات: سید حسین بروجردی، امام خمینی(ره)، سید محمد محقق داماد شرکت کرد. همزمان با تحصیل به تدریس علوم دینی اشتغال یافت.
او در 1343 ش از سوی امام(ره) به نمایندگی ایشان در تصدی امور حسبیه منصوب شد. وی در این دوران با حضرات آیات: شیخ مرتضی حائری، شهید صدوقی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی ارتباط داشت.
آیتالله میرغنی‌زاده در سال 1348 ش به دعوت مردم بافق به آنجا رفت. ولی پس از سه سال به دلایلی به قم بازگشت و با آغاز نهضت امام خمینی(ره) به صف مبارزان پیوست. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در 1359 ش با اصرار مردم بافق به زادگاهش بازگشت و به انجام امور دینی مشغول شد و در 19 اردیبهشت 1361 ش به امامت جمعه آنجا منصوب شد. آیتالله میرغنی‌زاده در فروردین 1380 ش رخ در نقاب خاک کشید و در بافق یزد به خاک سپرده شد.
10. آیتالله سیدعلی‌محمد شریعتی: فرزند سید محمدعلی مدرسی طباطبایی، معروف به «امام جمعه» و از سادات مدرسی در سال 1301 ش در یزد متولد شد. وی تحصیلات علوم دینی را در یزد و نزد حضرات آیات: سید علی‌محمد کازرونی، میرزا سید احمد مدرس، سید علیرضا مدرسی، میرزا آقای مدرسی و سید محمد باقر مدرسی آغاز کرد. سپس رهسپار قم شد و به مدت هشت سال از حوزه درس حضرات آیات: سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد، سید محمد حجت کوه‌کمری و سید محمدرضا گلپایگانی بهره برد. آنگاه به یزد بازگشت و به تدریس علوم اسلامی، به خصوص فقه و اصول پرداخت. همچنین تقریرات درس آیت‌الله‌العظمی سید حسین بروجردی را نگاشت. کتاب غریزه‌های نیرومند تألیف اوست. شریعتی در سال 1345 ش امامت جمعه یزد را به عهده گرفت و تا سال 1358 ش در مسجد جامع کبیر یزد به اقامه نماز جمعه میپرداخت. آیتالله شریعتی در اردیبهشت 1379 ش دار فانی را وداع گفت و در مسجد جامع یزد به خاک سپرده شد.