گزارش مأمور ویژه کشمیری
تاریخ سند: 22 تیر 1340
گزارش مأمور ویژه کشمیری
متن سند:
تاریخ:22 /4 /1340گزارش مأمور ویژه کشمیری
روز چهارشنبه (21 /4 /40) ساعت 10 و نیم صبح در منزل آیت‌الله میلانی تقریباً ۳۰ نفر از طلاب برجسته مدرسه نواب1 و مدرسه میرزا جعفر و همچنین آقای شیخ مهدی نوقانی2 پسر مرحوم [شیخ علی‌اکبر] نوقانی3 نزد آیت‌الله حضور داشتند. آقای نوقانی با عصبانیت و ناراحتی از آیت‌الله میلانی درباره حاجی شیخ عباس طبسی می‌خواست که در بودن شما چرا بایستی از منبر رفتن او جلوگیری بشود و قسم می‌خورد که من با تمام قدرت و اطلاع به شیخ طبسی ایمان و عقیده دارم و زیاد از ایشان تعریف و تمجید کرد که تمام گفته‌های او را آیت‌الله تائید می‌نمودند و آیت‌الله اظهار داشتند من از هیچ چیز درباره طبسی مضایقه ندارم و شاهد هم همین‌که شب به من تلفنی گفتند و من فوراً برایش کارهایی کردم و برای آتیه هم اقدام کرده و می‌کنم و باید او منبر برود و اضافه نمودند که حاجی امیرپور و آقای شالچی و گازرانی و عده دیگر همان شب اول علاقه مرا به طبسی دانستند و شاهد می‌باشند که من از او پشتیبانی نموده و خواهم نمود و به همین زودی‌ها منبر هم خواهد رفت. ضمناً به‌قرار اطلاع منزل آیت‌الله میلانی تقریباً به وضع اداری شبیه است هرکس داخل می‌شود باید منظور از آمدن خود را بگوید. آیت‌الله روی خود را به سایرین نمود که آقایان چه فرمایشی دارند چند نفری عرض حالی داده و بعداً طلاب مرخص شدند.
بایگانی 3 /7 /40
بخش2 نسبت به اجرای دستور شماره 10661-312 مرکز.
نتیجه اقدامات آقای کشمیری را سؤال [و] جواب اعم از مثبت یا منفی به مرکز گزارش شود. 11 /7
توضیحات سند:
1. مدرسه نواب در جوار حرم مطهر رضوی در بالا خیابان مشهد قرار دارد. این مدرسه در دوره سلطنت شاه سلیمان صفوی به سال 1086ق. توسط ابوصالح رضوی از اشراف و سادات مشهد و علمای آن زمان ساخته شده است. وی نقیب سادات و خود از فرزندان امام رضا علیه‌السلام بوده است. مدرسه نواب یکی از مدارس آباد و مستحکم بوده و موقوفات فراوانی داشته است. این مدرسه در دوره رضاخان به تصرف دولت درآمد و در اختیار وزارت فرهنگ و اوقاف قرار گرفت و جایگاه دبیرستان معقول و منقول شد، اما با سقوط رضاخان و سامان مجدد حوزه علمیه مشهد، این مدرسه در اختیار حوزه قرار گرفت و به‌وسیله مرحوم میرزاعلی اکبر نوقانی تعمیر اساسی شد و بار دیگر به یکی از مدارس فعال مشهد تبدیل گردید. پس از مرحوم نوقانی، مدرسه در اختیار مرحوم حاج میرزا احمد کفائی درآمد و تولیت او مورد تأیید مراجع و دولت قرار گرفت. در سال‌های اخیر این مدرسه در طرح توسعه اطراف حرم رضوی علیه‌السلام قرار گرفته و نوسازی شد و اینک به‌عنوان مرکز سطوح عالی دروس حوزه علمیه مشهد مورد استفاده قرار می‌گیرد. (مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، گزارشی از سابقه تاریخی و اوضاع کنونی حوزه علمیه مشهد، نشر کنگره جهانی حضرت رضا علیه‌السلام، 1365)2. آیت‌الله شیخ مهدی نوقانی در سال 1305ش. در مشهد مقدس متولد شد. پس از گذراندن دروس جدید به تحصیل علوم دینى پرداخت و ادبیات را از آقاى ادیب نیشابوری ثانى فراگرفت. وى از محضر مرحوم والدش و آیات دیگر و بالأخص آیت‌الله‌العظمی میلانى استفاده کامل کرد و از مبانى اصول و فقه ایشان بهره‌مند گردید. آقاى نوقانى از مدرسین به نام مشهد مقدس بود که ضمن اقامه جماعت به گفتن تفسیر قرآن مجید و مبانى اعتقادى اشتغال ورزید. مرحوم آیت‌الله شیخ مهدی نوقانی همگام با نهضت امام خمینی (ره ) در قبل و پس از انقلاب، در بسیاری از صحنه‌های انقلاب اسلامی حضوری فعال داشت و در بسیاری از اعلامیه‌های انقلابی در کنار سایر علمای مشهد مقدس، نام او نیز دیده می شود. آن مرحوم در سال 1343 به همراه برخی از علمای مشهد نامه‌ای در اعتراض به دستگیری امام خمینی (ره) خطاب به مراجع تقلید نوشتند. پس از آن نیز همواره تحت نظر ساواک بوده و در 1347 نیز به ساواک احضار شدند. همچنین در شهریور ماه 1357 به اتهام «تحریک مردم به اغتشاش وشرکت در تظاهرات و اجتماعات» از سوی فرمانداری نظامی و سپس ساواک دستگیر و مدتی زندانی گردید. پس از انقلاب نیز همواره از امام و انقلاب اسلامی حمایت و همراهی می‌نمود. او در آبان 1371 در مشهد با دارفانی وداع نمود. (پرونده انفرادی ساواک، گنجینه دانشمندان، محمد شریف رازى، جلد 7، ص 188)
3. آیت‌الله میرزا علی اکبر نوقانی در سال 1261ش. در مشهد مقدس به دنیا آمد. تا 27 سالگى در مشهد به تحصیل علوم دینی پرداخت و در سال 1288 با اجازه مرحوم والدش به نجف اشرف مهاجرت کرد. وی از محضر مرحوم آخوند خراسانى و مرحوم آیت‌الله‌العظمی سید محمدکاظم یزدى و مرحوم آیت‌الله شریعت اصفهانى بهره برد و پس از فوت مرحوم آخوند خراسانى، با اخذ درجه اجتهاد از آیت‌الله میرزا محمدتقی شیرازى و آیت‌الله حاج شیخ عبدالله مازندرانى در سال 1291 به مشهد مقدس مراجعت کرد. وی تا پایان عمر، همواره به تدریس اشتغال ورزید. از آثار قلمى ایشان 1ـ تعلیقات بر جلدین شرح نهج‌البلاغه ابن ابى الحدید. 2ـ سه مقاله نوقانى 3ـ دو مقاله نوقانى 4ـ اشعار بسیارى که مشتمل بر قصاید و غزلیات و مدایح و مراثى مى‌باشد. از باقیات‌الصالحات آن مرحوم تعمیر و تنظیم مدرسه علمیه نواب است. مرحوم آقاى حاج شیخ علی‌اکبر نوقانى در 28 اسفند 1329 به‌واسطه عارضه سکته قلبى از دنیا رحلت نمود و در پایین پاى حضرت رضا(ع) در دارالسعادۀ به خاک سپرده شد. (گنجینه دانشمندان، محمد شریف رازى، ج 7، صص 186،184)