موضوع: تغییر سفیرکبیر ایران در ترکیه
تاریخ سند: 26 آذر 1337
موضوع: تغییر سفیرکبیر ایران در ترکیه
متن سند:
شماره: 2 ـ 3 ـ 4219 فقیه دامغانی از دوستان سناتور جمال امامی از قول نامبرده می گفت تیمسار ارفع1 از پست سفارت ایران در ترکیه تغییر خواهد کرد و اصولاً دیگر به کشورهای عضو پیمان بغداد2 سفیرکبیر نظامی اعزام نخواهد شد و دیپلمات های سیویل در رأس سفارتخانه های مذکور قرار خواهند گرفت زیرا در دو ساله اخیر تجربه نشان داده که نظامی ها به جای این که بتوانند کمکی در رفع مشکلات سیاسی بین ایران و همسایگان نمایند وجود آنها در رأس سفارتخانه ها اصولاً به زیان منافع کشور تمام شده است.در پرونده جمال امامی بایگانی شود.
گیرندگان: الف ـ م
توضیحات سند:
1ـ حسن ارفع فرزند میرزا رضاخان (ملقب به دانش ارفع الدوله) در سال 1274 شمسی در شهر «تفلیس» به دنیا آمد.در دوازده سالگی وارد مدرسه نظام شد و تحصیلات خود را در دبیرستان نظام «ژنو» سوئیس، دبیرستان «موناکو» و دبیرستان نظام ترکیه به پایان برد.
او در 24 سالگی به استخدام ژاندارمری ایران در آمد.
در سال 1306 برای گذراندن دوره دانشگاه جنگ، به پاریس اعزام گردید و به دلیل اقامت طولانی در خارج از کشور، به زبانهای ترکی، فرانسه، روسی، انگلیسی و آلمانی تسلط یافت.
مدرک تحصیلی او در ایران «فرماندهی عالی ستاد» ارزیابی گردید.
او رئیس دانشکده افسری، رئیس اداره سواره نظام و با درجه سرتیپی رئیس رکن دوم ستاد ارتش در زمان جنگ جهانی دوم بود.
حسن ارفع، که از سال 1323 به درجه سرلشگری رسید، در سالهای پس از شهریور 1320 چندین بار ریاست ستاد ارتش، عالی ترین پست نظامی را عهده دار بود.
در این دوران، ارفع در رقابت جدی با رزم آرا قرار داشت.
نامبرده در سالهای 1320 ـ 1325، یکی از چهره های فعال سیاسی ـ اطلاعاتی ایران به شمار می رفت.
وی علاوه بر حزب مخفی که با نام «نهضت ملی» در ارتش تأسیس کرده بود، گرداننده سه حزب سیاسی افق، آسیا (که توسط او و دکتر احمد هومن معاون وزارت دربار و فراماسون به وجود آمده بود)، (به رهبری هادی سپهر) و حزب سومکا (به رهبری داود منشی زاده) نیز بود.
سرلشگر ارفع در زمان دولت احمد قوام (بهمن 1324) از ریاست ستاد ارتش برکنار و در اوایل 1325 به همراه گروهی دیگر از جمله میرزاکریم خان رشتی، جمال امامی و علی دشتی به اتهام توطئه علیه دولت بازداشت گردید.
او پس از رهایی از زندان، در اسفند ماه همان سال با درجه سرلشگری بازنشسته شد و به فعالیت های سیاسی خود ادامه داد.
در سال 1330 در زمان دولت حسین علاء به سمت وزارت راه منصوب شد و در سال های پر آشوب 1330 ـ 1332 همچنان در متن حوادث سیاسی روز بود و منزل وی محل تجمع کانون های سیاسی و نظامی علیه دولت مصدق، محسوب می شد.
سرلشکر ارفع پس از کودتای 28 مرداد، عالی ترین نشان کودتا (نشان درجه یک رستاخیز) را دریافت کرد.
از سال 1336 به مدت چهار سال سفیر ایران در ترکیه بود و سال 1337 موافقت نامه معروف دفاعی ایران و آمریکا را (که بحران شدیدی در روابط ایران و شوروی به وجود آورد) با سفیر آمریکا در ترکیه به امضا رساند.
این موافقت نامه در واقع چک سفید امضای اشغال نظامی ایران توسط آمریکا در شرایط ضروری! بود.
ارفع از سال 1340 به مدت یک سال سفارت ایران در پاکستان را برعهده داشت و پس از آن تا آخر عمر در تهران اقامت نمود.
ر.ک: ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 1، ص 249.