وقایع و حوادث شهر مشهد
تاریخ سند: 8 فروردین 1357
وقایع و حوادث شهر مشهد
متن سند:
1ـ روز 8 /1 /37 اعلامیه ای بمضمون زیر از طرف آیت اله سید عبداله شیرازی (مقیم حوزه علمیه مشهد) در این شهر انتشار یافته است: چهل روز از فاجعه دلخراش و حادثه تبریز میگذرد.فاجعه ای که در آن خانواده هائی عزادار و داغدار و جوانان و رادمردانی بجرم دفاع از حریم مقدس اسلام و پشتیبانی از مقام شامخ روحانیت مقتول گشته و عده کثیری مجروح و افراد بیگناه دیگری روانه زندان گردیدند و حادثه اسفناک قم و جنبشها و موج اعتراضاتی که در سرتاسر کشور بوجود آمد و اعتصابهای دانشجویان در داخل و خارج از کشور و تعطیل عمومی بازارها و نماز جماعتها که حکایت از پیوند مستحکم ملت با مذهب و روحانیت می کند، هیچکدام موجب تنبیه مقامات مسئول نگشته و از اهانتهای خود به ساحت مقدس اسلام و مقام شامخ روحانیت جبرانی ننموده اند.
در صورتیکه وظیفه عمومی دولتها است که از احساسات دینی مردم تقدیر نمایند و با همآهنگی با هم گامهای وسیعی در راه بوجود آوردن وحدت اسلامی و پیشرفت مسلمانان در مقابل کمونیستها و عموم کفار بردارند.
جامعه روحانیت ایران ضمن اعتراض به این قانون شکنی ها و ترتیب اثر ندادن بتذکرات مراجع عالیقدر تقلید و خواسته های مشروع ملت ایران، خواستار اجرای احکام اسلام، عمل بقانون اساسی و برقراری عدالت اجتماعی، به کیفر رسیدن جنایتکاران، آزاد شدن زندانیان بیگناه و بازگشت تبعید شدگان والامقام است.
روز پنجشنبه دهم فروردین را بمناسبت چهلم حادثه تاسف انگیز تبریز و ابراز همدردی با مردم شرافتمند آذربایجان و بمناسبت حمله وحشیانه عمال استعمار اسرائیل بر مسلمانان و شیعیان جنوب لبنان که منجر به کشته شدن صدها نفر از برادران دینی ما و آواره شدن هزارها نفر از آنان گردید، بعنوان عزای عمومی اعلام مینماید.
از عموم برادران مسلمان انتظار میرود که در برگزاری مراسم بزرگداشت این روز و بعنوان یادبود مقتولین جنوب لبنان نهایت همت را بگمارند و کمال نظم و آرامش را رعایت بفرمایند.
1 2ـ روز 8 /1 /37 اعلامیه ای بامضاء «دانشجویان دانشگاه فرودسی مشهد» در برخی از نقاط شهر مشهد پخش گردیده است.
در این اعلامیه از مردم دعوت شده بمناسبت چهلمین روز کشته شدن اخلالگران شهر تبریز، در ساعت 900 روز 10 /1 /37 در میدان دقیقی شهر اجتماع و تظاهرات نمایند.
3ـ روز 9 /1 /37 کلاسهای درس طلاب علوم دینی حوزه علمیه مشهد، بمناسبت چهلمین روز کشته شدن اخلالگران حوادث شهر تبریز، تعطیل گردیده است.
4ـ روز 9 /1 /37 قریب 65 درصد مغازه های شهر مشهد بعنوان همدردی با مقتولین حوادث شهر تبریز تعطیل گردیده است.
5 ـ ساعت 1100 روز 9 /1 /37 شخصی بنام فارابی تلفنی به پسر آیت اله سید عبداله شیرازی تماس گرفته و خطاب به وی گفته، عده ای قصد دارند بمنزل آیت اله بیایند و چنانچه این اقدام عملی شود، حمام خون براه خواهد افتاد.
پسر سید عبداله شیرازی اظهار داشته: مانعی ندارد، بگذارید بیایند و عقده های خود را خالی نمایند.
متعاقب آن در ساعت 1150 قریب 500 نفر که حدود 50 نفر از معممین در بین آنها بوده اند، بطرف منزل آیت اله سید عبداله شیرازی حرکت کرده اند.
مراتب در همان موقع به شهربانی محل اعلام شده است.
افراد مذکور در ساعت 1200 روز مذکور در جلوی منزل سید عبداله شیرازی اجتماع و شعارهائی بنفع روح اله خمینی و مقتولین حوادث شهر تبریز داده اند.
در این موقع استاندار استان خراسان در محل حاضر و بمیان اجتماع کنندگان رفته و با دو پسر آیت اله سید عبداله شیرازی بگفتگو پرداخته و مردم را دعوت به متفرق شدن نموده و اظهار داشته: چنانچه در محل دیگری به اخلالگری بپردازند با شدت عمل مامورین انتظامی مواجه خواهند شد.
استاندار سپس تلفنی با آیت اله سید عبداله شیرازی مذاکره و بوی تذکر داده در صورتیکه در منطقه اتفاقی رخ دهد، او را مسئول خواهد شناخت.
سید عبداله شیرازی قول داده پس از نماز جماعت ظهر مردم را بآرامش دعوت و روز 10 /1 /37 نیز از ورود طلاب علوم دینی به منزل خود جلوگیری نماید.
6ـ ساعت 1250 روز 9 /1 /37 حدود 100 نفر در خیابانهای شاهرضا و نادری شهر مشهد ضمن تظاهرات خیابانی و دادن شعار بنفع روح اله خمینی، بطرف اتومبیل پلیس سنگ پرتاب کرده اند که با دخالت مامورین انتظامی متفرق گردیده اند.
7ـ ساعت 1235 روز 9 /1 /37 حدود 100 نفر که با خود چوبدستی بهمراه داشته اند، در خیابان نادری شهر مشهد به تظاهرات خیابانی و دادن شعار بنفع روح اله خمینی مبادرت کرده اند که با دخالت مامورین انتظامی متفرق گردیده اند.
1 ارزیابی خبر: خبر صحبت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ به دنبال این اعلامیه، حوزه علمیه مشهد با عنوان «دعوت نامه» اطلاعیه ای منتشر کرد و در آن از مردم خراسان درخواست کرد «در روز 10 /1 /1357 روز اربعین اول شهداء تبریز و اربعین دوم شهداء قم مجلس بسیار مجلل و شکوهمندی با شرکت عمومی طبقات مردم خراسان و شرکت نمایندگان مراجع عالی مقام قم و حوزه های علمیه ایران و نیز نمایندگان مردم استان مرکزی (تهران) و سایر استانها و شهرستانهای کشور برگزار نماید.» در پایان این اطلاعیه برنامه های تنظیم شده برای روز دهم فروردین شامل راهپیمایی و سخنرانیها یاد شده است.
این دعوت نامه در ضمیمه کتاب آمده است.
(ضمیمه 11) 1 ـ خبر دیگری که ساواک از امروز مشهد (9 /1 /57) داد چنین بود: «بعد از برگزاری نماز جماعت ظهر و عصر روز 9 /1 /37 در مساجد شهر مشهد، عده ای از طلاب علوم دینی و افراطیون مذهبی با پرتاب سنگ چند جام از شیشه های بانکهای صادرات، سپه و ملی را شکسته و متواری گردیده اند.
» دیگر این که «ساعت 2100 روز 9 /1 /37 چند نفر ناشناس مقداری بنزین به درب منزل علی آل رضا شغل جواهر فروش که از افراد شاه دوست و میهن پرست مشهد می باشد، ریختند و درصدد آتش زدن آنجا بوده اند که ساکنین منزل مورد بحث متوجه شده و عوامل مخرب با مشاهده ساکنین منزل، قبل از ایجاد آتش سوزی از محل گریخته اند.
»