تاریخ سند: 1 شهریور 1341
اطلاعیه
متن سند:
تاریخ: 1 /6 /41
اطلاعیه
به طورى که شایع گردیده منظور از قرارداد بین ایران و شوروى این است که دولت شوروى مى‌خواهد مبلغى در حدود یک صد میلیون دلار به دولت ایران کمک وامى بدهد و در مقابل امتیاز نفت سمنان1 را براى مدتى از دولت ایران بگیرد.
اداره سوم 3 /6 /41
در پرونده فعالیت شوروى در ایران بایگانى شود. 331 5 /6
توضیحات سند:
1ـ پس از آنکه دو شرکت آمریکایى «رویال و داچ شل» با دولت ساعد مشغول مذاکره براى استخراج نفت گردیدند، شوروى‌ها نیز هیئتى به ریاست کافتارزاده به ایران اعزام کردند و خواستار واگذارى استخراج و بهره‌بردارى بخشهایى از مناطق ایران از جمله سمنان بود که البته دولت ساعد این مذاکرات را قطع کرد و حزب توده اگرچه ابتدا مطرح کردند که با واگذارى امتیاز به دولت‌ها خارجى به دام مى‌افتد لیکن بعدها با توجیه موازنه مثبت در رابطه با شوروى و انگلیس، حریم امنیتى شوروى و سرشت غیر استعمارى دولت سوسیالیستى نظر خود را تغییر داد، و از موضع هیئت شوروى حمایت کرد. قابل ذکر است کافتارزاده پس از رد پیشنهادات دولت شوروى، علناً ایران را تهدید کرد و عواقب سوء این اقدام دولت ایران را خاطرنشان ساخت. (دکتر الهه کولایى، استالینیسم و حزب توده ایران، ص 128، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامى)
منبع:
کتاب
چپ در ایران - روابط ایران و شوروی صفحه 6
