موضوع : اخبار متفرقه
تاریخ سند: 7 آذر 1342
موضوع : اخبار متفرقه
متن سند:
شماره : 29431 /313 تا چندی پیش از پذیرش ایرانیها در عراق وسیله اکراد خودداری می شد لیکن اخیرا آنها را می پذیرند و اعلامیه ای صادر شده است که به هر یک از پناهندگان ایرانی ماهی /1000 ریال داده شود.اوضاع داخلی عراق 872الف جلد 4 محترما به عرض می رساند: در صورت تصویب ساواک مهاباد.
کردستان ارسال شود.
محتشم ارسال گردد 5 /9/ گیرندگان : ساواکهای مهاباد.
کردستان جهت اطلاع و اعلام چگونگی
توضیحات سند:
* اطلاعات خارجی ساواک در تاریخ 14 /9 /42 نوشت : «دولت عراق از تمدید اقامت ایرانیان مقیم خودداری نموده، و اغلب ایرانیان می گفتند ناچاریم تابع دولت عراق شویم.» پرونده ش 142613، ج 5، ص 24 * در دوره عبدالسلام عارف،صبحی عبدالحمید، وزیر خارجه عراق، در 5 اسفند 1342 (24 فوریه 1964) در رأس یک هیئت عالی رتبه برای اولین بار از زمان کودتای عراق، به منظور مذاکره درباره مسائل مورد اختلاف دو کشور به تهران آمد.
یک روز قبل از ورود هیئت مزبور، سفیر کبیر عراق در تهران طی مصاحبه ای اظهار داشت : «...
.
یکی از اهداف هیئت اعزامی عراق به ایران مذاکره در مورد روابط اقتصادی ایران و عراق است و هم اکنون در وزارت اقتصاد عراق طرحی درباره عقد قراردادی تجاری بین ایران و عراق در دست تهیه است.
» سفیر عراق در مورد اختلافهای مربوط به اروند رود گفت که در مورد مسئله مزبور و سایر مسائل مورد اختلاف نیز مذاکره به عمل خواهد آمد(1).
از جمله مسائل دیگری که در این مذاکرات مورد بحث قرار گرفت، موضوع استخراج نفت در ناحیه مرزی دو کشور و مسئله مسافرت زایران ایرانی به اماکن مقدس و مسئله فلسطین بود.
صبحی عبدالحمید در مصاحبه ای در تهران اظهار داشت : «...
.
مسئله مهمی که می خواهم در این مذاکرات مطرح کنم ...
مسئله فلسطین است.
» او در مورد روابط با ایران اظهار داشت : «...
.
روابط دوستانه ما بیش از بیش افزایش خواهد یافت و با همکاری بیشتر در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و فنّی، این روابط توسعه می یابد(2).
» در اعلامیه ای که در پایان مذاکرات دو کشور انتشار یافت، آمده بود : «...
.
تبادل نظر در خصوص مسائل مورد علاقه دو طرف در محیط حسن تفاهم و دوستی به عمل آمد و طرفین از نظریات یکدیگر اطلاع کامل حاصل کردند.
دو طرف توافق دارند که این دیدار حسن نیّت و تبادل نظر در تشیید روابط دوستانه و همجواری فی مابین مؤثر افتاده است.
دو طرف بار دیگر با تأیید اصول منشور ملل متحد معتقدند که احترام به اصول منشور موجب تحکیم مبانی صلح و امنیّت بین المللی در جهان به ویژه در منطقه خاورمیانه، خواهد بود(3).
» از فحوای اعلامیه منتشر شده چنین استنباط می شود که پیشرفتی در مذاکرات حاصل نشده است.
سرمقاله روزنامه اطلاعات با عنوان «اعلامیه مبهم» هیچ گونه شکی در این مورد باقی نگذاشت : «...
.
به عقیده ما این اعلامیه هیچ موضوعی را روشن نمی کند، یعنی حتی گنگ هم نیست که انسان تصوّر کند چون مذاکرات جنبه دیپلماتیک داشته، اعلامیه آن را به لحن دیپلماسی گنگ و مبهم تنظیم کرده اند تا خواص که به این زبان آشنایند، خودشان از خلال عبارات و جملات مطلب را دریابند، بلکه از ابتدا تا انتهای شرحی که به نام اعلامیه مشترک ایران و عراق صادر شده است، چیزی جز تعارف دیده نمی شود و ما از تعارف گذشته، انتظار داشتیم ورود هیئت حسن نیّت عراق به ایران، آن هم در حالی که چند شخصیت برجسته عراقی در این هیئت عضویّت داشتند، فرصت مغتنمی باشد برای حلّ مسائلی که مدتهاست بین ایران و عراق است...
اما اکنون...
با کمال تعجب و تأسف می بینیم اسمی از مسائل مورد نظر مثل کشتیرانی در اروندرود، کیفیت استفاده از رودخانه های مرزی، وضع اتباع ایرانی در عراق و سایر موضوعات مورد علاقه دو ملّت در این اعلامیه نیست و گویی که در مذاکرات تهران اساسا اشاره ای به این مسائل نشده است(4)...
» ر.ک : 1 - اطلاعات، (4 اسفند، 1342) 2 - همان، (6 اسفند 1342) 3 - وزارت امور خارجه ایران، سالنامه وزارت امور خارجه 1342، (تهران : چاپخانه سمعی و بصری هنرهای زیبای کشور، 1342، ص 11) 4 - اطلاعات، (14 اسفند، 1342) ذکر شده در کتاب اختلافات مرزی ایران و عراق، پیشین، صص 304 - 306 * در 13 اسفند 1342 مذاکرات هیئت نمایندگی ایران و عراق در محیطی دوستانه پایان یافت و اعلامیه ای در این مورد انتشار یافت.
گاهنامه پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، ج 2، ص 1726 در این تاریخ هم چنین ایران رژیم تازه عراق را به رسمیت شناخت روزشمار تاریخ، ج 2، باقر عاقلی، ص 168