درباره: جامعه سوسیالیست‌ها شامل: پیدایش. سازمان. فعالیت اقدامات انجام شده و تحقیقات معموله
تاریخ سند: 30 مرداد 1344
درباره: جامعه سوسیالیست‌ها شامل: پیدایش. سازمان. فعالیت اقدامات انجام شده و تحقیقات معموله
متن سند:
تاریخ: 30 /5 /44شماره: 26376 /312
امنیت داخلی
بولتن: ویژه
درباره: جامعه سوسیالیست‌ها شامل: پیدایش. سازمان. فعالیت اقدامات انجام شده و تحقیقات معموله
این بولتن شامل ۴ برگ است
این گزارش از طبقه بندی سری خارج شده است
27 /6 /44
سری
١- پیدایش- سازمان- فعالیت:
در دومین کنگره‌ای که حزب نیروی سوم در سال ۳۹ تشکیل داد بمنظور توسعه سازمان و نیز گردآوری تمام افرادی که دارای عقاید سوسیالیستی بودند در یک تشکیلات واحد، نام جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی را برخود نهاد و تشکیل دهندگان این جامعه خلیل ملکی و هواداران او بودند و برای جامعه جدید خود سازمانی مرکب از کمیته مرکزی ۱۵ نفر- هیئت اجرائیه ۷ نفر و کمیته‌هائی بنام دانشجویان- کارمندان- کارگران- زنان و حوزه مختلط بوجود آوردند.
طی سالهای ۳۹ تا اوائل سال ۴۲ نشریات این جامعه عبارت بود از مجله علم و زندگی حاوی مقالات تئوریک و بعضاً بحث و تجزیه و تحلیل درباره اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و برخی نشریات دیگر از قبیل اعلامیه و یا روزنامه که بصورت ملایمی جنبه انتقادی داشت. بعد از وقایع ۱۵ خرداد سال ۴۲ از طرف تشکیلات این جامعه اعلامیه تحریک‌آمیزی علیه دستگاه حاکمه و در جهت حمله بدولت در زمینه تحت تعقیب قرار دادن بوجود آورندگان این وقایع صادر شد که منجر بدستگیری دو تن از اعضاء فعال آن گردید و در نتیجه سازمان و تشکیلات سوسیالیست‌ها که قبلاً تشریح شد در هم ریخته و جمعی از اعضاء از فعالیت کناره‌گیری و تلاش جامعه از صورت علنی و مرتب خارج گردید و جلسات حوزه‌ای افراد بطور پنهانی تشکیل و بموازات آن در نشریات جامعه سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا مقالات و مطالب تند و تحریک‌آمیزی در زمینه حمله بدستگاه حکومت و انتقاد شدید از اوضاع جاری کشور چاپ و منتشر گردید. و در ایران نیز تعلیمات اعضاء جامعه بر اساس تعالیم مارکسیستی و با استفاده از جزواتی حاوی عقاید مارکس و انگلس و نیز نشریه‌ای درباره اوضاع چین و حزب کمونیست آن کشور بقلم مائوتسه تونگ قرار گرفته و اندک‌اندک روح انقلابی در اعضاء دمیده شد.
بموازات فعالیتهای حزبی در جامعه، اخیراً هیئت اجرائیه آن یکی از عناصر فعال و مسئولیت‌دار را به عنوان نماینده جامعه سوسیالیست‌ها در جبهه ملی سوم انتخاب و معرفی نمود. ضمناً مقاله‌ای تحت عنوان "مشکلات معاصر ایران" بقلم کامیلریانک استاد دانشگاه برینستون آمریکا بوسیله خلیل ملکی رهبر جامعه موصوف ترجمه و بمقدار محدودی منتشر گردید که خلاصه مفاد آن اینست که از سال ۳۲ ببعد نارضایتی ایرانیان از سیاست آمریکا آغاز و تشدید گردیده و اینک مردم ایران بخصوص ملیون ضدآمریکائی هستند و تمام جناحهای ضددولتی بدون توجه به عقاید خصوصی خود با یکدیگر ائتلاف و ایران با وضع حساس جغرافیائی خود به آستانه ویتنام دومی نزدیک می‌شود.
١- اقدامات انجام شده:
پس از ترجمه و تکثیر مقاله مزبور و با توجه باطلاعاتی که درباره فعالیت عناصر مؤثر جامعه سوسیالیست‌ها واصل گردیده بود در تاریخ 27 /5 /44 خلیل ملکی و سه نفر دیگر از فعالین جامعه مورد بحث باسامی علیجان شانسی- رضاشایان- و میرحسین سرشار دستگیر و با صدور قرار قانونی از طرف بازپرس نظامی بازداشت گردیدند.
٣- نتیجه تحقیقاتی که تا بحال بعمل آمده است:
بلافاصله پس از بازداشت متهمین تحقیقات و بازجوئی از آنان آغاز و دستگیر شدگان مقدمتاً به عضویت و مسئولیت خود در جامعه سوسیالیست‌ها اعتراف کرده‌اند.
ضمناً علیجان شانسی عضو مؤثر این جامعه ضمن تشریح مسئولیت و نحوه فعالیتهای حزبی خود اعتراف نموده که جامعه مزبور پس از بررسیهای لازم یکی از اعضاء هیئت اجرائیه خود را بنام رضا شایان به عنوان نماینده جامعه سوسیالیست‌ها در جبهه ملی سوم انتخاب و مأمور کرده و اعلامیه‌های صادره از طرف جبهه مزبور را بتعداد قابل ملاحظه‌ای منتشر نموده است. نامبرده همچنین افزود که با کمک فکری خلیل ملکی درصدد بوده است تشکیلاتی بنام سازمان زیرزمینی جامعه سوسیالیست‌ها بوجود آورد که تا این لحظه توفیقی حاصل ننموده و منظور از این اقدام را عدم آزادی فعالیت حزبی در شرایط موجود تلقی و افزوده که برای مبارزه با وضع حاضر و استقرار یک حکومت ملی و ایجاد امکانات لازم جهت رسیدن به این هدف مبادرت بصدور اعلامیه‌ای تحت عنوان سازمان زیرزمینی جامعه سوسیالیست‌ها کرده است. متهم مورد بحث همچنین اظهاراتی در زمینه توزیع نشریات سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا که برای خلیل ملکی واصل می‌شود نموده است.
دو نفر از متهمین باسامی خلیل ملکی و علیجان شانسی بقرار بازداشت خود معترض بوده‌اند که پرونده جهت رسیدگی باعتراض آنان باداره دادرسی ارتش ارسال گردیده و تحقیقات از متهمین بطور مداوم ادامه داشته و پرونده‌های مربوطه پس از تکمیل در اسرع وقت باداره دادرسی ارتش ارسال خواهد گردید.