گزارش خبر
تاریخ سند: 7 آذر 1357
گزارش خبر
متن سند:
مدتی است که مملکت ما در آتش نا آرامیها میسوزد و هر کس از افراد این مملکت درباره این ناآرامیها نظریه هائی ابراز میکنند در بحث های محدود بعضی تنها روی مساله فساد و سوءاستفاده های کلان غارتگران از بیت المال توسط عده ای که روزی مصدر کار بوده اند انگشت میگذارند و آنرا عامل اصلی ناآرامیها میشمارند بعضی روی مسئله رشوه خواران و کاغذ بازی و بوروکراسی بعنوان اصل ناآرامیها تکیه میکنند و حال آنکه این مسائل در مملکت ما وجود داشته.ریشه همه این ناآرامیها را باید در 15 سال پیش پیدا کرد که در سنوات اخیر بدان دامن زده شد و همه ملت ایران بویژه جامعه روحانیت را که در این 15 سال نفوذ عجیبی در میان اقشار جامعه پیدا کرده بود ناراحت کرد و بارها فریاد زدند و دولت ها را از عواقب سوء آن برحذر داشتند ولی گذشته از اینکه انعطافی نشان داده نشد صداها در سینه خفه گردید و افراد زیادی از مردم که در میانشان گروهی از علماء عظام و خطباء گرام بودند که یا بزندانها افتادند یا تبعید شدند و کمتر افرادی در میان علما و روحانیون هستند که از دست دولتی های گذشته خنجری نخورده باشند و جرمشان دفاع از حریم مقدس اسلام و حفظ استقلال مملکت و طرد استعمار و استبداد بوده اما نارضایتی جامعه روحانیت شیراز باز ریشه 15 ساله دارد و گذشته از اینکه در این 15 سال هیچکدام از امناء مصادر امور نخواستند تفاهمی بین دولت و روحانیت شیراز ایجاد کنند بلکه بواسطه ندانم کاریها و ایجاد تضییقات و محدودیت ها و پیاده کردن برنامه های ضد اسلامی که نمونه ای از آن را در جشن هنر آن هم در ماه رمضان بصحنه نمایش آمد و همه مردم فارس و بخصوص جامعه روحانیت شیراز را واقعا نگران و دلخور کرد و خلاء موجود را عمیق تر نمود گذشته از این ها در این پانزده سال دولت عده ای که دارای عمامه و عبا بودند و در شیراز تعدادشان زیاد است و از سواد معلومات اسلامی بهره ای ندارند و بواسطه نداشتن فضیلت اسلامی جائی هم در بین مردم ندارند در برابر روحانیون محترم نگه داشت و به آنها پروبال داد و در مقابل نسبت بعده ای از روحانیون بی لطفی شد.
مثلا مدارس علمیه شیراز که در دست طلاب بود و در آن سکونت داشتند و حق قانونی آنها بود از دست آنها گرفتند و تبدیل به شیره کش خانه کردند که از جمله آنها میتوان مدرسه علمیه آستانه در جوار حضرت سیدعلاءالدین حسین را نام برد و مدرسه علمیه هاشمیه که الان در وضع بدی بسر میبرند و سوم مدرسه معروف خان که در همین ماههای گذشته تصرف شد و باداره فرهنگ و هنر تحویل گردیده و درهای آن بر روی طلاب بسته شد و ساکنین آن به جبر و عنف خارج کردند و مردم برای دلجوئی از طلاب و روحانیت خانه های خصوصی خود را برغم عنف و مخالفت با دولت بآنها بخشیدند و زمین هایی هم برای بنای مدرسه ای مدرن تسلیمشان کردند.
همه این اقدامات موج خیز بود و عکس العمل های آن در این اواخر ظاهر میشود و اقدامات گذشته از اینکه مشکلی را حل نکرد و تفاهمی در بین دولت و روحانیت شیراز ایجاد ننمود شکاف ها را عمیق تر کرد و باعث عقده ها و کینه ها گردید و بارها آقای سید کرامت اله ملک حسینی که بعنوان مدرس در مدرسه خان تدریس میکرد از تصرف عدوانی مدرسه خان یاد میکند و آنرا از جنایت ها و خطاهای آقایان دکتر نصر اصفهانی و آزمون در دوران استانداری ایشان میداند و مشاهده فرمودید که آن عقده ها در یکی دو روز قبل چطور در قالب اعلامیه ای تند نمایان شد با اینکه ایشان نسبت به مسائل سیاسی آگاهی چندان ندارند و شاید در مسائل مملکتی بی تفاوت باشند.
طلاب مدرسه آقا باباخان شدیدا از اوضاع مملکت ناراحت و مخصوصا نسبت باداره اوقاف بدبین و همین موضع و ده ها موضوع دیگر را برای تحریک جوانان مسلمان دانشگاهی مستمسک قرار داده اند و حتی بخود من مراجعه کردند که در یکی دو مجلس راجع به غارتگریهای اداره اوقاف بگویم ولی اینجانب زیر بار نرفتم چون مدرکی موجود نبود.
مورد دیگر از عوامل نارضائی و روحانیت.
مسجد سپهسالار واقع در فلکه شهرداری که الاآن در دست اوقاف است قبل از سال 43 و 44 تحت نظر آقای حائری اداره میشد و ایشان امام راتب این مسجد بودند اداره اوقاف بر خلاف نظریه علمای عظام شهر و با جبر مسجد را زیر کنترل خود در آورد و ایشان را عملاً ترک مسجد و محل اقامه جماعت خویش وادار کردند و با همه کوششی که از طرف مقامات استان شد ایشان با وجود دخالت اداره اوقاف راضی نشدند به مسجد برگردند و این اجحاف و تعدی بحق یک روحانی او را برای همیشه در جبهه مخالف قرار داده و با همه محدودیت ها و تضییقات تسلیم نشده است الان هم آن سازمان محترم شاهد است که این مسجد بوسیله چه افراد آلوده و کثیفی اداره میشود که کوس رسوائی آنها برملا است آقای مجدالدین محلاتی مردیست موجه و متنفذ و حتی گفتارش در پدرش موثر و گرداننده واقعی دستگاه مرجعیت پدرش حضرت آیت اله محلاتی است و مردیست که واقعا قدرت به کنترل و شوراندن مردم دارد و خوب توانائی به تحریک و آرام کردن مردم دارد که در همین چند روز قبل آن سازمان محترم شاهد یکی از این مجلس های نمونه بود که چطور ایشان مجلس و مردم را بآرامش دعوت کرد و نگذارد برخوردی بین مردم و قوای انتظامی بوجود بیاید این آقا با این وضع از آقای لحسائی بسیار ناراحت بود و علتش را خودخواهی ایشان میدانستند و لذا در دوران ریاست آقای بهبهانی انعطافی نشان نداد و مدتی هم بود ولی الان بی نهایت نسبت بآقای جوان خوش بین هستند و بارها ایشان را تمجید کردند که مردیست پخته و کارآزموده و قادر است بسیاری از مشکلات را حل کند البته اگر ایشان را بگذارند.
این ها اظهاراتی بود از آقای محلاتی درباره آقای جوان.
خلاصه مطالب زیاد است.
سایر آقایان علما هم هر کدام یک خاطره سوئی از دولتهای گذشته دارند که قوانین ضد اسلامی مزید بر علت شده است و آن عدوات ها را تشدید کرده است.
الان هم عده ای از روحانیون فارس در تبعید هستند یعنی آقایان حاج شیخ عبدالرحیم ربانی و حاج سید میر محمدرضا اصفهانی جهرمی و آقای سید علیمحمد دستغیب و سید علی اصغر دستغیب و در جلسه هفتگی علمای شیراز نوع مطالب مطرح در مجلس در پیرامون مسائل مربوط به تبعیدیها و زندانیها دور میزند و واقعا آزادی آنها باعث فروکش کردن موج مخالفت ها میشود اینها مسائلی بود که تذکر بآن سازمان محترم لازم دیدم و امیدوارم که با رفع همه تبعیض ها و حق کشیها در گذشته جلب رضایت همه اقشار جامعه بویژه روحانیت موفق گردد.
نظریه یکشنبه.
نظریه چهارشنبه.
کلیه روحانیون افراطی از اینکه در گذشته به آنان اجحافاتی شده است سخت ناراحت بوده و سعی دارند بعناوین مختلف عکس العملهائی از خود نشان دهند، اصلح است بخواستهای قانونی آنان رسیدگی شود.
وثوق نظریه 7 / ه.
: جامعه روحانیت در حال حاضر ضمن تقویت نارضایتی شدید مردم و گرایش آنها بسوی مسائل مذهبی و بهره گیری از اوضاع و احوال مملکت نهایت کوشش خود را بمنظور تضعیف دولت و تلافی نارضائیهایی که در گذشته برای آنها بوجود آمده مینمایند و در این راه و تحریک مردم از کلیه امکانات خود استفاده میکنند لازم است روی این گروه از روحانیون فعالیت سازندگی واقعی طویل المدت اجرا گردد تا به حسن نیت دستگاه پی ببرند.
توضیحات سند:
* سفارت امریکا در تهران، امروز (7 /9 /57) در گزارش خیلی محرمانه ای به وزارت امور خارجه کشور متبوع خود موقعیت فرقه بهایی را در ایران توضیح داد.این گزارش حکایت از نگرانی دولت امریکا نسبت به این فرقه دارد و این که با حساسیت مسائل آن ها را پی گیری می کند.
سرکردگان فرقه بهایی که در دهه چهل و پنجاه شمسی از کارگزاران اصلی دولت های ایران به شمار می رفتند، اینک خود را در انزوا می دیدند، چرا که یکی از اعتراض های جامعه روحانیت ایران و مردم نسبت به حکومت شاه، سپردن مشاغل کلیدی به پیروان این فرقه بود؛ فرقه ای که با حمایت و هدایت دولت انگلستان پدید آمد و بعدها آلت دست و سیاستگزار قدرت های بزرگ غربی به ویژه امریکا در ایران گردید.
در این گزارش آمده است که «خبر یافته ایم که بهایی ها در حال ترک ایران هستند ولی چند تن از افراد سرشناس هنوز باقی مانده اند...
پس از برقراری نسبی نظم توسط حکومت نظامی جدید وضع بهایی ها تقریبا بهتر شده است.
فقط از طرف مخالفین مذهبی اسلامی که عنصر مهم مخالفت سیاسی علیه شاه و دولت ایران را تشکیل می دهند، هنوز هم حالت خصومت بار علیه بهایی ها وجود دارد.
دولت ایران این فشار و محدودیت را پذیرفته و هنوز هم بهایی ها از مشاغل دولتی اخراج می شوند.
هفته گذشته چند تن از پزشکان بیمارستان های دولتی اخراج شده اند...
با این وصف در حال حاضر هنوز خشونت های خیابانی علیه فرقه بهایی ها نشان داده نشده است.
پرستش گاه بهایی ها به هنگام آشوب های اخیر تحت محافظت گاردهای نظامی بود، لیکن تا آن جا که ما می دانیم در ماه های اخیر علیه آن حمله ای صورت نگرفته است...
» در بخش دیگری از گزارش سفارت آمریکا توصیه می کند که حمایت آشکار از بهائیان ممکن است به ضرر آن ها تمام شود چون «آمریکا حامی دولت ایران شناخته شده است و هر گونه عمل آشکار سبب خشمگین شدن آن دسته از مردمی خواهد شد که مایلند علیه بهایی ها به اقدامات خشنونت آمیز دست یازند.
به نظر ما بهترین طریقه فعالیت در جهت بهبود وضعیت حاضر این است که با احتیاط به بحث پیرامون نیاز به حمایت از اقلیت ها با مقامات دولت ایران پرداخته شود که البته باید همراه با تکرار مکرر این موضوع به رابطه های مخالفین ما باشد که خشونت و اذیت و آزار بهایی ها برای انقلاب شان جنبه مثبتی به همراه نخواهد داشت.
به عقیده ما برای سخنگویان دولت امریکا در وطن نیز این بهترین سیاست و خط مشی می تواند باشد.
» (اسناد لانه جاسوسی، ج 37، صص 9 و 10)