موضوع : آثار و اسناد شیخ خزعل1 در عراق
تاریخ سند: 12 خرداد 1347
موضوع : آثار و اسناد شیخ خزعل1 در عراق
متن سند:
به 711 از : 211 شماره : 4037 /211 ریاست دانشکده بغداد از وزارت دارائی عراق خواسته تا به نوبه خود از بانک مرکزی عراق بخواهد آثار و باقی مانده های شیخ خزعل حاکم معزول خوزستان در گذشته را برای نگهداری به آن دانشگاه تحویل نمایند.در این باقی مانده ها اسناد شخصی شیخ خزعل نیز وجود دارد.
دانشگاه بغداد در نظر دارد این اسناد را به مرکز آثار ملی عراق وابسته به دانشگاه بغداد برای نگهداری علمی تحویل بدهد تا پس از تنظیم و آماده کردن آن در اختیار محققان بگذارد.
نظریه نمایندگی: از منابع قابل دسترس خواسته شده درباره نوع و مشخصات این باقی مانده بررسی بنمایند.
ولی مسلما این کار به موجب نظریات ناروای مقامات افراطی و ناسیونالیست عراقی در مورد تجزیه طلبی خوزستان و آینده خلیج فارس می باشد.
پیشنهاد می نماید مقامات علاقمند ایرانی اقدام به جمع آوری اسناد و مدارکی بنمایند که تابعیت و اطاعت شیخ خزعل را از دولت مرکزی ایران به صورت کتاب و نمایشگاه منتشر گردد.
محترما به عرض می رساند 313 13 /3 /47 از طریق بخش 315 بعرض رسیده است آقای فرزانه در ساعت 30 11 روز 13 /3/ سال 47 به بخش 313 واصل گردید.
132111 گیرندگان : اداره کل سوم و هشتم و 233
توضیحات سند:
1 ـ شیخ خزعل بن حاج جابربن مرداو الکعبی العامری در سال 1281 ه.ق (1862 م) در خرمشهر به دنیا آمد.
و مدارس دینی نجف علوم دینی و صرف و نحو را به خوبی آموخت.
و به زبانهای فارسی و انگلیسی آشنایی داشت.
زمانی خزعل امیر خوزستان شد که برادرش شیخ خزعل در سال 1896 م (اول محرم 1315 ه.
ق) به طرز مرموزی و به صورت مخفیانه ترور شد که گویا قاتل همان شیخ خزعل است و جنبه های سیاسی باعث این قتل شد.
زیرا شیخ خزعل مخالف حضور نظامی امپراطوری انگلیس در خوزستان علی الخصوص ناوگان دریائی بریتانیا در رود کارون بود.
به همین دلیل انگلستان دنبال مهره دست نشانده مطیعی می گشت که در واقع کسی جز شیخ خزعل نبود، چرا که خزعل متعهد شد در برابر خواسته های انگلیس ایستادگی نکند.
شیخ خزعل در دوره پادشاهی مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و احمد شاه حکومت می کرد و القابی از قبیل «سردار ارفع» «سردار اقدس» و نشانهای افتخار «امیر تومان» و «امیر نویان» از مظفرالدین شاه دریافت کرد.
با روی کارآمدن رضاخان ابتدا روابط شیخ خزعل و رضاخان خوب بود ولی دولت مرکزی بعدها به بهانه های مختلف لشکری به فرماندهی باقر خان به خوزستان فرستاد، علی الظاهر جهت جلوگیری از اغتشاشات داخلی و آزادی عبور نفت در خوزستان که شیخ خزعل نسبت به این کار اعتراض کرد.
در این زمان رضاخان درخواست تسلیم شیخ خزعل را از دولت انگلیس کرده بود و تهدید می کرد که چنانچه این کار در آتیه صورت نگیرد به خوزستان لشکر خواهد کشید شیخ خزعل در سال 1304 ش تسلیم رضاخان شد.
و در نهایت در سال 1315 ه.
ش درگذشت ر.ک : تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تألیف موسی سیادت، ص 63 تا 79