موضوع : تشکیل حزب نهضت ششم بهمن
تاریخ سند: 25 آبان 1342
موضوع : تشکیل حزب نهضت ششم بهمن
متن سند:
شماره : 300542 / ن تاریخ : 25 /8 /42موضوع : تشکیل حزب نهضت ششم بهمن
اطلاع رسیده حاکى است در ظرف آینده تشکیل حزبى به نام حزب «نهضت ششم بهمن» که ترکیبى است از کشاورزان، کارگران، و روشنفکران از طرف حسنعلى منصور اعلام خواهد شد و اعضاى مؤسس این حزب را نمایندگان عضو فراکسیون نهضت ششم بهمن در مجلس تشکیل خواهند داد و هر یک از نمایندگان نیز مسئول تشکیل شعبه حزب در حوزه انتخابیه خواهند بود.
یکى از نمایندگان مؤثر فراکسیون مترقى اظهار داشته عقیده اکثر نمایندگان فراکسیون مترقى بر این است همانطورى که دو حزب ملیون1 و مردم از طبقات بالاى اجتماع تشکیل و رهبرى براى هریک از طرف مقامات- عالیه کشور تعیین گردید و شعب آنها نیز در شهرستانها تأسیس شد ولى پس از گذشت زمان و عدم استقبال-مردم به خودى خود متلاشى و بى‌اثر گردید در حال حاضر نیز حزب مورد نظر حسنعلى منصور که به نام «روز انقلاب ششم بهمن» نامگذارى شده به طور قطع و یقین سرنوشتى بهتر از احزاب 2 گانه قبل نخواهد داشت بالاخص اینکه مجلس فعلى را عموم مردم مبعوث شاهنشاه مى‌دانند و از طرفى شاه مملکت را پایه‌گذار-انقلاب مقدس ششم بهمن مى‌شناسند در صورت شکست این حزب علاوه بر اینکه لطمه بزرگى به حیثیت سیاسى و اجتماعى کشور در دنیاى خارج خواهد زد افکار عمومى اهانتى بزرگ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ حزب ملیون و مردم : به دنبال ثبات بیشتر قدرت محمدرضا پهلوى پس از وقوع کودتاى 28 مرداد 1332 و سفرهاى متعدد وى به کشورهاى اروپایى، همچون انگلستان و آمریکا، او تصمیم گرفت تا به تشکیل دو حزب اکثریت و اقلیت در مجلس شوراى ملى دست بزند. براساس این تأسّى از الگوهاى کشورهاى اروپایى و آمریکا، در 28 اردیبهشت 1336، امیر اسداللّه علم که در اطاعت از شاه و نزدیکى به او شهره عام وخاص است، موجودیت حزب «مردم» را اعلام کرد و گویى عهده‌دار فعالیتهاى حزبى جناح اقلیت در مجلس شوراى ملى (دوره نوزدهم) بنا بر دستور-شاه شد. پس از چند ماه منوچهر اقبال که عهده‌دار مقام نخست‌وزیرى بود و طبیعتا باید حزب اکثریت را در اختیار مى‌گرفت، حزبى به نام «ملیون» ایجاد کرد. تأسیس این حزب طى مراحل زیر صورت پذیرفت: 1ـ ایجاد هیأت مؤسس با عضویت محمود جم، عزالممالک اردلان، حاج سید اسداللّه-مولوى، دکتر هادى هدایتى، حسام دولت‌آبادى، محمد حجازى و دکتر محمد شاهکار 2ـ هیأت مؤسس، دکتر اقبال را به عنوان دبیرکل و رئیس کمیته مرکزى حزب برگزید. اعضاى کمیته مذکور عبارت بودند از : دکتر هدایتى،
و جبران‌ناپذیر به مقام شامخ سلطنت محسوب خواهد شد و محبوبیتى را هم که شاهنشاه با انقلاب بزرگ خود در بین مردم کسب گفته‌اند [کرده‌اند ]از دست خواهند داد.
بخش 221
222
نسخه دوم بخش 322 تحویل شده این نسخه به بخش 321 تحویل گردد.
21 /8
27 /8
27/
ساواک تهران ـ جهت استحضار و تحقیق اعلام مى‌گردد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
حجازى، دولت‌آبادى، عماد تربتى، حبیب‌اللّه آموزگار، دکتر بیانى، دکتر شاهکار، دکتر رضا سردارى، جم، نصرت‌اللّه کاسمى و عبدالرضا انصارى،-سازمان حزب شامل کنگره مرکزى، شوراى مرکزى، کمیته استان، شوراى استان، کمیته شهرستان، شوراى شهرستان، کمیسیون‌ها حوزه‌ها و کنگره-مجمع عمومى بود. آن چنان که معمول است اکثریت مجلس در اختیار نمایندگان هیئت حاکمه بوده و مخالفین در اقلیت قرار مى‌گیرند. در ایجاد این دو حزب هم که بنا بر نظر شاه بنیان نهاده شدند، روشى پیاده شد تا در مقابل نمایندگان هوادار برنامه‌هاى نخست‌وزیر، نمایندگانى هم در قالب تشکل حزبى به عنوان مخالفین، به انتقاد از برنامه‌هاى نخست‌وزیر بپردازند به نحوى که در ظاهر و علنا نداى مخالفت با برنامه‌هاى دولت-سردهند. بدین صورت با اجراى چنین برنامه‌اى هم عده‌اى در ظاهر با برنامه‌هاى دولت مخالفت مى‌کردند و هم از طریق تبلیغات خود، از میزان-نارضایتى‌هاى اجتماعى مى‌کاستند. (مأموریت براى وطنم، صص 229 و 228 ؛ تاریخ معاصر ایران، جلد 3، صص 80 و 79 و 114 و 113 )