موضوع : تشکیل حزب ایران نوین
تاریخ سند: 6 آذر 1342
موضوع : تشکیل حزب ایران نوین
متن سند:
شماره : 300631 / ن تاریخ : 6 /9 /42موضوع : تشکیل حزب ایران نوین
به طورى که قبلاً به عرض رسیده روز چهارشنبه گذشته 9 نفر از نمایندگان مجلس شوراى ملى عضو فراکسیون ششم بهمن به اتفاق حسنعلى منصور رهبر فراکسیون مترقى براى کسب اجازه تشکیل حزب جدیدى به حضور شاهنشاه شرفیاب گردیدند و به قرار اطلاع کلیه نظراتى که در ظرف مدت دو سال گذشته-از طرف کانون مترقى راجع به اصلاح امور اقتصادى - فرهنگى - بهداشتى و اجتماعى و سایر امور داده-شده است جمع‌آورى و به عنوان پروژکار حزب و اعضاى مؤسس به شرف عرض رسانیده.
توضیح اینکه حسنعلى منصور در نظر دارد این حزب را با کمک یکصد نفر از اعضاى گروه مترقى و-فراکسیون ششم بهمن که شصت نفر آنها از بانوان خواهند بود در تهران و شهرستانها تشکیل دهد.
با اینکه تاکنون استقبال زیادى در مورد تشکیل حزب حتى از طرف دوستان قدیمى حسنعلى منصور که در کانون مترقى عضویت داشته‌اند نشده است معهذا معتقد است که با پشتیبانى اعلیحضرت همایون شاهنشاه و تطمیع افراد به واگذارى مشاغل حساس به آنان نظر آنها را جلب نماید.
اعلیحضرت همایون شاهنشاه در شرفیابى منصور [و] 9 نفر دیگر از نمایندگان فوق الذکر فرموده‌اند
من از تشکیل این حزب پشتیبانى خواهم کرد و دستور خواهم داد همه گونه مساعدت و تسهیلات را فراهم نمایند تأکید فرموده‌اند براى انجام این کار یک سال به او فرصت مى‌دهند اگر بتوانند موفقیت حاصل کنند بسیار خوبست و در غیر این صورت دنبال نکنند. یکى دیگر از دوستان منصور اظهار داشته این اقدام فرمایش اعلیحضرت همایون شاهنشاه که فرموده بودند (هرکس بخواهد در آینده در دستگاههاى دولتى و قوه مجریه شغل و مقامى داشته باشد باید متکى به یک حزب نیرومند بوده و براساس مرام حزبى پیشرفت خود را قرار دهد.) از طرف منصور صورت گرفته و به این دستاویز و تشبث به شاهنشاه خواسته است براى موفقیت در کارهاى آینده خود عده‌اى را به دور خود جمع کند.
شخص دیگرى که به وضع حسنعلى منصور وارد است اظهار مى‌داشت مردم اصولاً با سوابقى که از دو حزب گذشته دارند نسبت به تشکیل حزب خوشبین نیستند بالاخص اینکه منصور شخصى است جوان و بى‌تجربه و سوابق پدرش که معروف به انتساب به یک سیاست خارجى است باعث بدبینى اطرافیان است و مهم‌تر اینکه حسنعلى منصور فاقد اطلاعات حزبى و سوابق تشکیل احزاب است بعید نیست بخواهد از تجربیات و کمک امینى و جمال امامى1 در پس پرده استفاده نماید.
گیرندگان : بخش 321 7 /9 /42
تعداد نسخه : یک نسخه جهت اطلاع به بخش 322 ارسال شود.
فعلاً در پرونده حزب ایران نوین بایگانى شود. 7 /9 /42
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ جمال‌الدین امامى خویى فرزند حاج میرزا یحیى امام جمعه خوى در 1281 ش در خوى به دنیا آمد. تحصیلاتش را در رشته حقوق در اروپا تکمیل نمود و در شهرهاى بروکسل و پاریس به تحصیل پرداخت. پس از بازگشت به ایران به استخدام وزارت مالیه درآمد. مدتى رئیس اداره اتومبیل و سپس رئیس اداره باربرى و بعد بازرس وزارتخانه مذکور شد. پس از شهریور 1320 به اتفاق على دشتى، فرج‌اللّه بهرامى و ابراهیم خواجه نورى و عده‌اى دیگر حزب عدالت را تأسیس کرد و ریاست کمیته آن را که تا 1334 ش فعالیت مى‌کرد عهده‌دار شد. در دوره 14 مجلس شوراى ملى از خوى، ماکو و سلماس به نمایندگى انتخاب شد و در دوره 16 از تهران به مجلس راه یافت. در 1325 ش مدتى به امر قوام‌السلطنه بازداشت و زندانى شد ولى پس از چند ماه آزاد شد. در کابینه هژیر وزیر مشاور شد و این مقام را در کابینه ساعد نیز عهده‌دار بود. او رهبرى مخالفان دولت مصدق را در مجلس شانزدهم برعهده داشت و به انتقاد و استیضاح دولت او همت گماشت. پس از کودتاى 28 مرداد 1332 در دوره دوم مجلس سنا (1332 تا 1336 ش) از تهران انتخاب و از بهمن 1338 تا اردیبهشت 1343 سفیر ایران در ایتالیا شد. سرانجام در 1345 ش در پاریس درگذشت.مجله گنجینه اسناد، شماره 3 و 4، 1374 ش)