موضوع: اظهارات مرتضی قرآنی
تاریخ سند: 28 مرداد 1342
موضوع: اظهارات مرتضی قرآنی
متن سند:
شماره: 11608/ س‌ت تاریخ:28 /5 /1342موضوع: اظهارات مرتضی قرآنی
ساعت ۲۰ روز 23 /5 /42 شخصی به نام مرتضی قرآنی که در بازار، دالان حاج حسن، پارچه‌فروشی دارد در مسجد سیدعزیزالله1 در حضور جمعی اظهار داشت به‌زودی آقای میلانی در مورد انتخابات اعلامیه مشروحی خواهند داد و تکلیف ما را روشن می‌سازد و در این اعلامیه یادآور خواهند شد که مطلقاً شیعه اثناعشری حق دخالت در امر انتخابات را ندارند.
گیرندگان: اداره کل سوم (۲ نسخه)
30 /5 ـ ایشان نظر خود را درباره انتخابات دادند.
در پرونده آیت‌الله میلانی بایگانی شود.
شهابی ـ 5 /6
توضیحات سند:
1. مسجد سیدعزیزالله واقع در بازار چهارسوق جنب بازار بزرگ تهران از بناهای تاریخی عصر قاجاری است که توسط سید عزیزالله در زمان فتحعلی شاه قاجار بنا شد. معماری این مسجد از اعصار گذشته نشئت گرفته و دارای کاشی‌کاری‌های زیبا، چهار ایوان و گنبد دو پوششی است که با سردر مسجد، جلوخانه، هشتی، صحن و شبستان کامل می‌گردد. مسجد سیدعزیزالله در قطب سیاسی و اقتصادی شهر تهران قرار داشت و همواره در فعالیت‌های سیاسی مربوط به بازار فعال بود. این فعالیت‌ها از زمان کودتای 28 مرداد 1332 و استقرار حکومت دیکتاتوری در ایران افزایش یافت. این تغییر سیاسی مهم در کشور، بار دیگر فضا را سنگین نمود و به تدریج هسته‌‌ها و گروه‌های مبارزاتی را پراکنده ساخت اما مراسم‌های مذهبی بهانه‌ای شد برای گردآمدن گروه‌های مختلف و تبادل افکار و آراء هیئت‌های مذهبی در مساجد. در این بین، مساجد سید عزیزالله، شیخ علی، امین‌الدوله، شاه، ارک و آذربایجانی‌ها اهمیت ویژه‌‌ای داشتند و مرکز ارتباط روحانیان و بازاریان به حساب می‌آمدند. نقطه عطف مبارزات این هیئت‌های مذهبی با روی کار آمدن اسدالله علم و اجرای طرح انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد که به مبارزه علنی علما، بازاریان و مردم با رژیم پهلوی مبدل گشت.به دنبال سخنرانی امام (ره) در خرداد 1342، در مسجد سید عزیزالله مراسم دعا و نیایش برگزار شد و در پی آن علمای وقت، آیت‌الله سید احمد خوانساری، آیت‌الله سید محمد بهبهانی و آیت‌الله حاج شیخ محمدحسین تنکابنی در این مسجد متحصن شدند. در پی این اقدام، مساجد دیگر نیز وارد عمل شدند و مبارزات مردمی در کشور افزایش یافت و سخنرانی‌هایی در مساجد فوق به تأسی از امام خمینی (ره) توسط آیت‌الله خوانساری، حجتالاسلام والمسلمین شیخ محمدتقی فلسفی برگزار شد به‌طوری‌که رژیم در خرداد همان سال مسجد سید عزیزالله را تعطیل کرد. مسجد سید عزیزالله در سال‌های قبل از انقلاب، جایگاه خود را در مبارزه علیه رژیم پهلوی حفظ نمود و محل موعظه حجتالاسلام فلسفی و از مراکز تجمع مبارزان و مجاهدان اسلامی بود.