موضوع : اظهارات شیخ فرج اله واعظی
تاریخ سند: 22 خرداد 1344
موضوع : اظهارات شیخ فرج اله واعظی
متن سند:
شماره : 7007 /20 الف آقای شیخ فرج اله واعظی اظهار نموده است که دو روز آخر هفته گذشته در قم مشرف بودم و متأسفانه با وضعی برخوردم که سخت نگرانم.عده ای از طلاب در منازل آقایان شریعتمداری ـ گلپایگانی ـ نجفی متحصن شدند و تقاضا نمودند به آنان اجازه داده شود نماینده ای از طرف علماء1 به ترکیه رفته و جویای سلامتی آقای خمینی شوند.
دیگر اینکه تقاضای فرجام محکومین قتل مرحوم منصور قبول شده و دادرسی آنان به دادگاههای عادی ارجاع گردد.
در حقیقت ما چند نفر که به طور موقت آزاد شده ایم حکم گروگان را داریم چون می ترسیم این دفعه خشونت پیش گرفته و ماها را به زندانهای طولانی محکوم سازند و اضافه نمود تحصن آقایان طلاب بی سر و صدا و مسالمت آمیز انجام گرفت.
ضمنا اظهارنظر نموده است که آقای شریعتمداری از این جریان ناراضی است زیرا آقای شریعتمداری اظهار نمودند اخیرا با اقدامات خصوصی سعی کرده ام توجه دولت را نسبت به روحانیون جلب و کدورتها را برطرف کنم.
آقای واعظی به گفتارش ادامه داد که مثلاً چند روز پیش لابد شنیده اید که رادیو پیک ایران با آب و تاب یکی از نطقهای گذشته آقای خمینی را پخش کرد و هدف آنها از این کار آن بود که احساسات فرو خفته را دوباره تحریک کند و از نزدیکی آقایان به دولت جلوگیری نماید و اگر ایشان (شریعتمداری) متحصن شدن آقایان را نمی پذیرفتند مثل عمل مرحوم بروجردی می شد که یک بار این کار را کرد و هنوز هم به وی ناسزا می گویند.
حال باید دید که انعکاس این تحصن و تقاضاها در دستگاه دولت چگونه خواهد بود.
رونوشت برابر اصل است.
اصل در و ـ الف / 361 به پرونده سیدشهاب الدین نجفی مرعشی ضمیمه و ارائه شود
توضیحات سند:
1ـ به دنبال تبعید حضرت امام خمینی به ترکیه مقامات روحانی و علمای طراز اول قم و تهران درصدد برآمدند که پیش از هر کار از جا و محل زندگی معظم له اطلاعی به دست بیاورند و وسایل آسایش را تا آنجا که ممکن است برای ایشان فراهم سازند.از این رو گفتگوهایی به طور غیرمستقیم بین علمای طراز اول قم و تهران صورت گرفت و در نتیجه روز پنج شنبه 21 آبان ماه 43 علمای طراز اول تهران آقایان آیت الله حاج میرزا احمد آشتیانی، آیت الله حاج سید احمد خوانساری و آیت الله حاج شیخ حسین تنکابنی در منزل آیت الله آشتیانی نشستی تشکیل دادند.
وزیر دربار آقای قدس نخعی نیز بنا به دعوت آقایان در این نشست شرکت کرد.
علمای نامبرده به وزیر دربار پیشنهاد دادند: دولت موافقت کند، تا نماینده ای از سوی علمای تهران به ترکیه رفته، محل زندگی امام را از نزدیک ببیند و از نظر آسایش اگر مشکلاتی دارد برطرف سازد خمینی برای انجام این مأموریت آقای پسندیده [آیت الله سیدمرتضی پسندیده برادر امام خمینی] را پیشنهاد دادند وزیر دربار اظهار داشت که پس از گفتگو با مقامات نتیجه را به حضور آقایان ابلاغ خواهد کرد.
رژیم شاه با توجه به احساسات ملت و خشمگینی آنها و نگرانی از حال و وضع امام با این پیشنهاد علما بی درنگ موافقت کرد تا به گمان خودش التهابات، اعتصابات و موضع گیری هایی که در میان قشرهای مختلف جامعه ایران بوجود آمده بود خاموش نماید و هم تاحدودی مایه آرامش خاطر و رفع نگرانی ملت ایران را فراهم آورد و هم شایعه ها را تا حدی کاهش دهد.
با این حال می خواست درخصوص فردی که باید به عنوان نماینده علما مأمور ملاقات با امام در ترکیه شود، دقت و تحقیق بیشتری به عمل آورد و آقای پسندیده را برای این کار مناسب نمی دید زیرا که برادر امام است و ممکن است امام به وسیله او پیامی به ایران بفرستد و پیامهایی از ایران دریافت کند.
از این رو از پذیرش او به عنوان نماینده علمای تهران برای ملاقات با امام سرباز زد.
علمای تهران حاج سید فضل اللّه خوانساری (داماد حاج سید احمد خوانساری) را پیشنهاد کردند که مورد پذیرش قرار گرفت و بنا شد که وسایل سفر او از طرف ساواک فراهم گردد.
ر.ک: نهضت امام خمینی، حمید روحانی، جلد دوم، صص: 51 /50 برابر اسناد موجود حضرت آیت الله گلپایگانی نیز در این خصوص اقداماتی را شروع کردند.
معظم له با ارسال نامه ای به امام خمینی اعلان نمودند : «...
با کمال تأثر از این پیشامد ناگوار، سلامت وجود شریف و مزید تأییدات عالیه را در انجام وظایف دینیه از خداوند متعال مسئلت دارم و چون مدتی است از مجاری حالات شریفه بی اطلاع و نگران هستم، لذا بشارت صحت و اعتدال مزاج عالی را مترصدم».
ر.ک: نهضت امام خمینی، حمید روحانی، جلد دوم، صفحه: 87 آیت الله گلپایگانی نسبت به صحت و سلامتی وجود امام خمینی همچنان نگران بودند، لذا فرزندانشان را به اتفاق آقای حاج شیخ محمدعلی صفائی در تاریخ 22 /3 /1344 روانه ترکیه نمودند، آنها پس از ملاقات با امام خمینی (قدس سره) و آقازاده ایشان (مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی) در تاریخ 28 خرداد 1344 به تهران مراجعت کردند.
ساواک به منظور بدست آوردن اطلاعات جدید از روحیه، طرز فکر و اندیشه امام خمینی (قدس سره) با نامبردگان مصاحبه ای انجام می دهد.
ساواک در گزارش خود گفته است : «...
ضمن مصاحبه ای که با دو نفر روحانی مزبور به عمل آمد اظهار داشته اند که آیت الله خمینی از وضع ایران خوشبین بوده، حتی در مورد نحوه اجرای عزاداری در ماههای محرم و صفر راضی به نظر می رسید.
از وضع ترکیه و عدم رعایت اصول مذهبی در آنجا اظهار نگرانی نموده و گفته است بیم دارم که ایران هم از نظر مذهب و حجاب مانند ترکیه شود...
از نظر آیت الله خمینی نسبت به مراجعتش به ایران استفسار گردید، مشارالیه اظهار نموده برای حل این موضوع آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی هر تصمیم اتخاذ نماید موافق خواهم بود.
» ر.ک: زندگینامه آیت الله العظمی گلپایگانی به روایت اسناد مرکز انقلاب اسلامی، ص 108 و آیت الله سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک.