ج - آموزش‌های سیاسی
متن سند:
ج - آموزش‌های سیاسی
در برنامه‌های آموزشی مدارس تحت پوشش آقای منتظری بسیاری از مواد درسی رایج در حوزه‌های علمیه گنجانده شده، در این برنامه‌ها موادی همچون: اخلاق، تفسیر، ادبیات عرب و ... به چشم می‌خورد و شاید به حسب شکلی تفاوت چندانی با برنامه‌های بعضی دیگر از مدارس حوزه علمیه نکند، الا این که در عمل آموزش‌ها سیاسی در صدر توجه دست اندرکاران این مدارس قرار داشته و به شکلی افراطی نسبت به آن سرمایه‌گذاری نموده اند. اصولاً همان‌طور که قبلاً هم اشارت رفت هدف اساسی جریان دست اندرکار این مدارس تربیت افراد سیاسی و آشنا به مسایل داخلی و بین‌المللی از زاویه دید یک جریان خاص سیاسی است و برای تحقق این هدف بدیهی است که توجه به آموزش‌ها سیاسی در اولویت قرار گیرد.
بخشی از این آموزش‌ها در سطح مدارس، تدارک دیده شده بود آن هم نه یکسان برای همه افراد تحت پوشش بلکه متفاوت و متناسب با میزان استعداد و آمادگی نیروها. و بخشی دیگر از طریق «کتابخانه سیاسی» و احیاناً «مرکز جهانی اسلام» تأمین می‌شد. این آموزش‌ها اگر در جهت تقویت بنیه سیاسی و بالا رفتن قدرت تجزیه و تحلیل طلاب بود، حرکت مثبت و مفیدی بود و کارایی طلاب را در عرصه‌های تبلیغ و فرهنگی بالا می‌برد اما مشکل اساسی اینجاست که چارچوب موضوعات و جهت‌گیری‌های خاص این آموزش‌ها به فراخور مسایل سیاسی روز و صف‌آرایی جناح‌های سیاسی و در راستای منافع جناحی است که مواد آن اغلب توسط مهدی هاشمی و بعضی دوستان نزدیک او در مؤسسه جهانی و یا کتابخانه سیاسی تدوین می‌شد.
مهدی هاشمی در خصوص این آموزش‌ها و اساتید و اهداف آن با نام بردن از بعضی افراد مسئله‌دار می‌گوید:
«... این‌ها استاد علوم سیاسی بودند و کلاس‌های سیاسی را این‌ها اداره می‌کردند و کلاس‌های سیاسی هم رده‌بندی شده بود توی مدرسه؛ و رده‌هایش دست این‌ها بود. به هر حال طرح درس‌ها را آقای س تدوین می‌کرد طرح کلاس‌های سیاسی را و آن‌ها اجرا می‌کردند و طرح درس‌هایش هم خب توی جلسه نشان می‌داد و بعد هم به آقا نشان می‌دادیم و کلاً تصویب می‌شد و آنجا اجرا می‌کردند. بعد هم خب لابلای آموزش سیاسی مسئله خطی را آن‌ها القا می‌کردند....»1
ارتباطات و پیشینه فکری برخی از اساتید دروس سیاسی در مدارس و طلاب مرتبط با مهدی هاشمی با گروهک‌های التقاطی از نکات قابل تأمل در کلاس‌های سیاسی است. مهدی هاشمی در خصوص یکی از این مدرسین که بعدها با حمایت این طیف به مجلس شورای اسلامی راه یافت، می‌نویسد:
«آقای... در ایام زندان در رژیم گذشته با تیپ نهضت مجاهدین خلق، میثمی‌ها روابطی داشته است و به همراه... و... با آنان روی فلسفه اسلامی کار تحقیقاتی کرده‌اند.»2
مهدی هاشمی در جایی دیگر در خصوص دوره‌های سیاسی برای طلاب جوان می‌نویسد:
« همین طلبه‌های جوانی که ما تو این دوره‌های جدیدی که برای طلاب هم گذاشته بودیم این‌ها یک تعداد زیادی طلبه مستقل تقریباً داشتیم که رویشان کار سیاسی، ایدئولوژی هم می‌کردیم و در آینده امید داشتیم که تو اینا رشد بکنند.3
گذشته از القای موضوعات و مطالبی خاص در کلاس‌های سیاسی که از نظر گذشت، آنچه برای مهدی هاشمی مهم به شمار می‌آمد، تحلیل سیاسی وقایع از زاویه‌ای بود که خود و دوستانش به خاطر مطالعه و مراوده با گروهک‌ها بدان دست یازیده بودند که حذف و نادیده گرفتن پارامترهای معنوی و غیبی در تحلیل معادلات سیاسی از جمله آن‌ها بود. از این رو وی کسانی را که قابلیت رسیدن به چنین زاویه‌ای را داشتند* به اساتیدی احاله می‌کرد که از نظر فکری و سیاسی قرابتی خاص با خود او داشتند:
«در همان سال‌ها احتمالاً سال ۶۳.... آقای... از من خواست که برای تعدادی از طلاب بیدار، کلاس سیاسی داشته باشم که من او را راهنمایی کردم تا از آقای... استفاده نمایند و مدت کوتاهی نمی‌دانم دقیقاً چند جلسه او با چند نفر از طلاب به صورت خصوصی نزد آقای.. جلسه تحلیل مسایل سیاسی داشتند. تا این که على‌الظاهر به دلیل امنیتی جلسه ترک شد.»3
نگرش تشکیلاتی مهدی هاشمی به مقوله تبلیغ، جذب نیرو و تزریق مبانی فکری خاص در حوزۀ علمیۀ قم از نکات مهم این جریان است که همچنان حلقه‌ها و محفل‌های آن در بحران آفرینی و ابهام افکنی در مقاطع خاص فعال است.
این که از بین شرکت کنندگان در کلاس‌های سیاسی مدارس افرادی خاص انتخاب شده و در کلاس سیاسی خاصی آموزش دیده‌اند که در واقع نوعی مخفی کاری در آموزش سیاسی اعمال می‌شود، پرده از تلاش تشکیلاتی جریان مهدی هاشمی برای القای بینشی خاص در بین طلاب بر می‌د‌ارد.
مهدی هاشمی در اعترافی دیگر در خصوص یکی از فعالان این جریان می‌نویسد:
«او اخیراً یک جلسه مخفی آموزش سیاسی برای چند نفر از طلاب نوجوان مدرسه بعثت تأسیس کرده بود که برادر کوچکش و خواهرزاده من و چند نفر دیگر در آن عضویت داشته و یک سیر مطالعات سیاسی دنبال می‌کرده‌اند.»5
توضیحات سند:
1- پرونده مهدی هاشمی، کلاسه 6 /12، ص 96
2- همان، ج 8، 65.
3- همان، ص 30.
* حذف پارامترهای معنوی و غیبی در تحلیل تاریخ سیاسی ائمه از ویژگیهای وابستگان به این جریان است که در نوع نگرش آنان به حرکت امام حسین (ع) به خوبی خود را به منصه ظهور می‌رساند و امروز برخی از کسانی که چنین روندی را در تحلیلهای سیاسی پی‌گرفته‌اند، از وابستگان فکری همین جریان هستند.
4- پرونده مهدی هاشمی، ج 8، ص 74.
5- همان، ج 6، ص 168.
منبع:
کتاب
بن‌بست -جلد چهارم / مهدی هاشمی رویکرد سیاسی به حوزه علمیه قم صفحه 105