معرفی معاونین وزارت بازرگانی
تاریخ سند: 21 بهمن 1338
معرفی معاونین وزارت بازرگانی
متن سند:
تاریخ:21 /11 /1338معرفی معاونین وزارت بازرگانی
ساعت 10 صبح امروز آقای منصور1 وزیر بازرگانی و دبیر کل شورای عالی اقتصاد به حضور ملوکانه شرفیاب شد. وی ابتدا آقای دکتر محمود کشفیان2 را به سمت قائم مقام دبیرکل شورایعالی اقتصاد و سپس آقایان دکتر رضا مقدم3 را به سمت معاون فنی و دکتر محمدعلی مولوی4 را به سمت معاون ثابت اداری وزارت بازرگانی به حضور شاهنشاه معرفی کرد.
ضمناً به دستور آقای منصور این انتصابات نیز در وزارت بازرگانی صورت گرفته.
آقای دکتر هادی هدایتی5 استاد دانشگاه به سمت مشاور عالی بازرگانی، آقای دکتر حیدر غفاری به سمت مدیرکل بازرگانی خارجی، آقای دکتر احمدعلی شیبانی به سمت مدیرکل بازرگانی داخلی، آقای دکتر سهراب فیروزیان به سمت رئیس کل دفتر وزارتی و سخنگوی بازرگانی، آقای دکتر فرهنگ مهر به سمت مشاور حقوقی و قراردادهای بازرگانی.
توضیحات سند:
1. حسنعلى منصور، فرزند رجبعلى (منصورالملک) در سال 1302 ﻫ ش در تهران متولد شد. پدرش از اعضاى اولیه لژ بیدارى ایرانیان بود که در دوران رضاشاه سال‌ها مشاغل حساسى را عهده‌دار بود و در آخرین ماه هاى سلطنت او به صدارت رسید و در دوران محمدرضا شاه پهلوى نیز مجدداً در رأس دولت قرار گرفت. منصور، پس از گذراندن تحصیلات ابتدایى و متوسطه در مدرسه فیروز بهرام تهران، تحصیلات خود را در رشته حقوق و علوم سیاسى و اقتصاد در فرانسه به پایان برد. او یک بار به جرم قاچاق مواد مخدر تحت تعقیب پلیس فرانسه قرار گرفت و موضوع در مطبوعات ایران منعکس گردید. خدمات دولتى را با اندیکاتورنویسى در وزارت خارجه آغاز کرد و سپس در اکثر ادارات سیاسى وزارتخانه مشغول کار شد. در سال 1329 به ریاست کل دفتر نخست‌وزیرى و پس از آن در سال 1336 در زمان حکومت اقبال به سمت قائم‌مقام دبیرکل شوراى عالى اقتصاد منصوب شد. وى در سال 1337 به معاونت نخست‌وزیر و دبیرکلى شوراى عالى اقتصاد رسید. ساواک در تاریخ 19 /4 /1337 بیوگرافى او را چنین ثبت کرده است: «... لیاقت و شایستگى ندارد، حتى به علت ترقى بى‌جهتى که نموده (به علت نفوذ پدرش و اینکه دکتر اقبال به پدر او مدیون بود، او را به این سمت منصوب کرد) مورد تنفر قاطبه جوانان قرار گرفت.» در سال 1338 مدتى وزیر کار و سپس وزیر بازرگانى شد. او در سال 1340 «کانون مترقى» را تشکیل داد و خود ریاست آن را بر عهده گرفت. در سال 1341 مدیرعامل شرکت بیمه شد و در سال 1342 در رأس یک گروه 42 نفرى از اعضاى کانون مترقى به نمایندگى مجلس شوراى ملى انتخاب شد. وى در همان سال «حزب ایران نوین» را تأسیس کرد. در تاریخ 17 اسفند 1342 به دستور شاه به نخست‌وزیرى ایران منصوب شد. منصور از مهره‌هایى بود که توسط انگلیسى‌ها به آمریکا معرفى شد و بنابراین حمایت هر دو قدرت را پشت سر داشت و در واقع روى کار آمدن او توسط «جانسون» رئیس جمهور وقت آمریکا و سازمان «سیا» صورت گرفت. او در دوره نخست‌وزیرى خود اقدام به تصویب لایحه کاپیتولاسیون در اعطاى مصونیت به مستشاران آمریکایى نمود و در پى اعتراض شدید و سخنان کوبنده حضرت امام خمینى (ره) در تشریح کاپیتولاسیون، در آبان سال 1343 مبادرت به تبعید ایشان به ترکیه کرد. بر اساس گزارش‌های ساواک، وى از اعضاى «لژ پهلوى» و «باشگاه بین‌المللى لاینز» بود. سرانجام حسنعلى منصور در اول بهمن ماه 1343 در جلوى مجلس شوراى ملى به ضرب گلوله محمد بخارایى عضو هیأت مؤتلفه اسلامى ترور شد و در پنجم بهمن همان سال در بیمارستان درگذشت. ر.ک: کابینه منصور به روایت اسناد ساواک، 3 جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی2. محمود کشفیان، فرزند ابوالقاسم [آقاجان] در 1309 ﻫ ش در تهران به دنیا آمد. وی از دانشگاه تهران در رشتۀ حقوق سیاسی فارغ‌التحصیل شد و سپس از دانشکدۀ حقوق شهر پاریس موفق به اخذ درجۀ دکترای اقتصاد شد، اواخر سال 1329ش به فرانسه رفت و در اواخر پاییز 1332 به ایران مراجعت کرد. او عضو اتحادیۀ دانشجویان ایرانی در فرانسه بود و مشاغل زیر را تا تصدی وزارت مشاور در کابینۀ هویدا برعهده داشت:
مشاور وزارت اقتصاد، مشاور شورای عالی اقتصاد، رئیس کل بررسی‌های اقتصادی در شورای عالی اقتصاد، عضو هیأت مدیره و رئیس شرکت بیمه، معاون وزارت کار، استاد دانشکدۀ بازرگانی، قائم مقام دبیر کل شورای عالی اقتصاد، عضو هیأت مدیره و قائم مقام شرکت بیمه ایران، وزیر راه در کابینۀ حسنعلی منصور و وزیر مشاور و دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور در کابینۀ هویدا. در یکی از اسناد ساواک آمده که او عضو سازمان سیا بوده و خانمش آمریکایی و در سفارت آمریکا شاغل بوده است. او از مؤسسین کانون مترقی و عضو هیأت اجرایی حزب ایران نوین نیز بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ممنوع‌الخروج شد. سالنامه کشور ایران، 1353 ش، ص 648 (اسناد ساواک - پرونده انفرادی)
3. غلامرضا مقدم‌زاده، فرزند مهدى در سال 1314 ﻫ ش در تهران متولد شد، دوره ابتدایى را در دبستان خیام به پایان رساند، از دارالفنون دیپلم گرفت و جهت ادامه تحصیلات به آمریکا رفت و از دانشگاه آپسالا (نیوجرسى) لیسانس و از دانشگاه استنورد ـ کالیفرنیا ـ دکتراى اقتصاد گرفت و در همان دانشگاه به عنوان دستیار استاد اقتصاد مشغول تدریس شد.
وی در 1335 در وزارت بازرگانى به عنوان معاونت فنى به‌کار پرداخت. مقدم زاده در مشاغل مهم دیگرى از جمله، مشاور شورای‌عالى اقتصاد، قائم مقام رئیس کل بانک مرکزى ایران، مدیرعامل بانک توسعه و سرمایه‌گذارى، قائم مقام معاون اداره خاورمیانه صندوق بین‌المللى پول در واشنگتن، رئیس هیئت‌هاى اقتصاد ایران اعزامى به آمریکا و قائم مقام مدیرعامل سازمان برنامه و بودجه به کار پرداخت. غلامرضا مقدم زاده از شرکاى شرکت ریما بود و در انجمن اقتصاددان‌هاى انگلستان، هیأت امناى دانشسرای‌عالى تهران و دانشسرای‌عالى سپاه دانش عضویت داشت. وی از محمدرضا پهلوى نشان درجه یک آبادانى و پیشرفت دریافت کرد. (اسناد ساواک - پرونده انفرادى)
4. محمدعلی مولوی متخصص بیماری‌هاى کودکان بود. از سال 1321 ﻫ ش به خدمت دولت درآمد و مشاغلى چون دبیر هنرسرایعالى، معاونت اداره صادرات، ریاست اداره دفتر و امور عمومى، مأمور خدمت در دفتر نمایندگى اقتصادى ایران در اروپا، مشاورت شوراى عالى اقتصاد و استادى دانشگاه را عهده‌دار شد. وى در 1337 به همراه عده‌اى دیگر مؤسسه علوم اقتصادى و اجتماعى را تأسیس کرد و ریاست آن را در اختیار گرفت. در کابینه حسنعلى منصور به معاونت وزارت بازرگانى رسید و مدتى ریاست هیأت مدیره شرکت معاملات خارجى وزارت اقتصاد را در سال 1342 در دست داشت و سپس به سمت وزیر مختار اقتصادى ایران در بازار مشترک اروپا منصوب شد. وی از فعالان حزب رستاخیز بود و در 29 /10 /1355 در نامه‌اى به شاه از وی تقاضای شغل کرد. وى یک نسخه از کتاب «بیماری‌هاى عفونى» تألیف خود و دکتر سعید شفیعى را به دفتر دربار ارسال داشت و براى کاندیداتوری بیست و چهارمین دوره مجلس شوراى ملى و هفتمین دوره مجلس سنا از طرف حزب رستاخیز اعلام آمادگى کرد. مولوى پس از پیروزى انقلاب اسلامى در دولت موقت مهندس بازرگان، رئیس بانک مرکزى شد. روزنامه جوشن، شماره‌هاى 110 و 108، سال 1358 (اسناد ساواک - پرونده انفرادى)
5. هادی هدایتی، فرزند ابوالحسن در سال 1302 ﻫ ش در شهر رى متولد شد، تحصیلات مقدماتی را در تهران گذراند و دورۀ متوسطه را در مدرسۀ دارالفنون به پایان برد، سپس برای ادامۀ تحصیل به اروپا رفت و در کشور فرانسه، دکترای حقوق گرفت. در زمان حضور در آنجا، به عضویت کنفدراسیون دانشجویان درآمد و به طرفداری از حزب توده پرداخت.
وی پس از بازگشت به ایران، به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. در اسفند 1342 وزیر مشاور کابینۀ حسنعلی منصور شد و پس از حدود یک سال، در 18 آذر 1343 وزیر آموزش و پرورش شد و این سمت را در کابینۀ هویدا نیز عهده‌دار شد.
هادی هدایتی از اعضای شبکه‌ای بود که به عنوان «توده‌ای‌های انگلیسی» مشهور بودند. اعضای این شبکه، از مأمورین سرویس جاسوسی انگلیس محسوب می‌شدند که تحت هدایت اسدالله علم انجام وظیفه می‌کردند. حسین فردوست در معرفی او می‌گوید: « هادی هدایتی توده‌ای انگلیسی، از تملق بی‌حد و زیاده‌روی در چاپلوسی به محمدرضا [موفق شد] خود را در پست وزارت نگه دارد.» وی همچنین در شبکۀ مطبوعاتی و روشنفکری موسوم به « بدامن » نیز عضویت داشت و در زمان تصدی سردبیری روزنامۀ فرمان، در راستای اهداف بیگانگان به فعالیت پرداخت. هادی هدایتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به خارج از کشور فرار کرد.