گزارش
گزارش
متن سند:
محترما معروض می دارد از روزی که جناب آقای تقی زاده راجع به ضعیف شدن پایه سواد فارسی در مدارس و رواج زبان انگلیسی و تقلید از خارجیان در زبان و آداب و رسوم در مجلس سنا سخنرانی و اعلام خطر نمود.ناگهان این مطلب در روزنامه های اطلاعات و کیهان و اکثر روزنامه ها مورد بحث قرار گرفته و به شکل موضوع روز در آمد.
کلیه جراید و اشخاصی که در این مورد بحث و اظهار نظر کرده اند با این اصول موافقت دارند که باید به تدریس زبان فارسی در مدارس توجه بیشتری شود ولیکن عده معدودی ضعف سواد فارسی را ناشی از تدریس زبان انگلیسی در کودکستانها و مدارس ابتدائی ندانسته و عقیده دارند که به موازات یاد گرفتن زبان فارسی باید زبان انگلیسی را هم به اطفال آموخت روزنامه اراده آذربایجان1 (شماره 311 مورخه 12 /4 /38) تحت عنوان رسالت تاریخی سناتور تقی زاده ضمن دفاع از نظریات ایشان و حمله به وزارت فرهنگ می نویسد این ننگ و کفر است که متوجه شویم که از این همه اساتید دانشگاه کسی دست به تألیف کتابی نزده در حالی که برتس دانشمند شوروی 160 جلد کتاب درباره ادب و زبان ایرانی به رشته تحریر در آورده.
این ننگ و کفر است که برای ما در مسکو دستور زبان فارسی چاپ شده و با نرخ نازلی در تهران به عرض فروش گذارده شود.
که روی نظریات روزنامه ها در این مورد بررسی نموده و تصمیم بگیرند ولیکن آنچه از نظر ساواک قابل بررسی است موارد ذیل می باشد.
1ـ اگر یک روز گوشت گران شود طبیعی است که همان روز مسئله گوشت در جراید به صورت موضوع روز در آمده و تمام جراید در اطراف آن به بحث می پردازند ولیکن اگر موضوعی مانند در خطر افتادن زبان فارسی (که طی سنوات متمادی و تدریجا در جلو چشم استادان فن...
.
.
گرائیده) ناگهان مطرح و به صورت مسئله روز در آید تعجب آور است باید دید جراید و نویسندگان چرا در این مدت در حال نظاره به اضمحلال زبان فارسی ساکت بوده و اکنون که دولت در مبارزات سیاسی کاملاً درگیری است این مسئله مطرح می شود.
2ـ گرچه به قول روزنامه اراده آذربایجان برای دانشمندان پارسی زبان ننگ است که دستور زبان مادری ما در مسکو به چاپ رسیده و در ایران به فروش برسد ولی باید دید چطور شده که روزنامه اراده آذربایجان که معنا هم با پیمان ایران و آمریکا موافق نیست (این موضوع در خلال جملات مقاله که در همین شماره درج نموده مشهود است که طی گزارش جداگانه تقدیم می شود) با حرارت مخصوصی به آقای تقی زاده رسالت تاریخی داده و کوشش های دانشمندان شوروی را در ادبیات فارسی به رخ مردم می کشد.
3ـ با اینکه روش سیاسی ایران ناسیونالیست مثبت بوده و هدف دولت و ملت بایستی وحدت ملی و زنده نگهداشتن اصول قومیت و ملیت باشد معلوم نیست چرا مقلدین از روش خارجیان در تقلید کورکورانه خود از آداب و رسوم خارجیان به جدی آزاد مانده اند که امروز انتقادات روزنامه ها در این مورد به نظر مردم کاملاً منطقی جلوه می کند به طور مثال.
در حال حاضر نام اکثر سینماها هتل ها و شرکتها و بعضی از مغازه ها خارجی است در اکثر بارها و رقاصخانه ها آرتیست های وا خورده خارجی مشغول هنر نمائی و جمع آوری پول هستند روز به روز از قیمت آهنگ ها و رقص های ایرانی کاسته شده و گوش اطفال و جوانان با هنگهای خارجی و چشم آنها با آداب و رسوم آنها آشناتر می شود.
با عرض مراتب بالا این گزارش به منزله تفسیری است.
از مندرجات جراید درباره طرح مسئله زبان فارسی، به نظر اداره سوم در صورت تصویب این جریان از نظر اهمیتی که کسب نموده در کمیسیون عالیتری مطرح و تصمیمات مقتضی اتخاذ گردد.
به عرض می رسد.
15 /4
توضیحات سند:
1ـ روزنامه اراده آذربایجان : هفته نامه اراده آذربایجان سیاسی و در سال های 1312 و 1324 و 1328 منتشر می شد.سر دبیر این هفته نامه شکوفه مهدی زاده (رفیعی) بوده است.
کتاب چهره مطبوعات معاصر