موضوع: صورت اسامی روحانیونی که در جریانات اخیر از ولایات [به] تهران آمده
تاریخ سند: 2 مرداد 1342
موضوع: صورت اسامی روحانیونی که در جریانات اخیر از ولایات [به] تهران آمده
متن سند:
شماره: 419 تاریخ:2 /5 /1342گیرنده: مدیریت کل اداره سوم
موضوع: صورت اسامی روحانیونی که در جریانات اخیر از ولایات [به] تهران آمده
محترماً معروض می‌دارد پس از وقایع 15 خرداد ماه 42 آیات اله سید کاظم شریعتمداری و نجفی از قم و میلانی از مشهد [به] تهران آمده و طبق دستور آنها و سایر روحانیون تهران افراد زیر نیز از شهرستان‌های نامبرده در زیر به تهران آمده در جلسات روحانیون شرکت نموده و به فرموده اخیراً به آنها ابلاغ گردیده که هر چه زودتر به شهرستان‌های مربوطه مراجعت نمایند:
1ـ آیت‌اله مرتضی حائری یزدی 1 از قم
2ـ آیت‌اله سید محمد باقر شهیدی2 از گلپایگان 3ـ حاج میرزا حسن انصاری از قم
4ـ آیت‌اله یثربی از کاشان
5ـ آیت‌اله شیخ احمد [محمد] صدوقی از یزد
6ـ شیخ عبداله مجتهدی3 از تبریز
7 ـ سید محمود آقا خسروشاهی از تبریز
8 ـ سید کاظم آقا هاشمی‌نژاد از تبریز
9ـ هاشم جابر اردبیلی از تبریز
10 ـ حاج ابوالقاسم محمدی4 از گلپایگان
11 ـ حاج آقا علی قاضی زاهدی5 از گلپایگان
12 ـ آیت‌اله کمالوند از خرم‌آباد
13 ـ آیت‌اله آخوند ملاعلی6 از همدان
14 ـ شیخ حسین مقدس از مشهد
15 ـ سید علی ابطحی دامغانی از مشهد
16 ـ حاج سید مهدی موسوی خونساری از خمین
17 ـ شیخ فرج‌اله احمدی از نهاوند
18 ـ آیت‌اله ضیابری از رشت
19 ـ آیت‌اله بحرالعلوم از رشت
20 ـ حاج شیخ علی قوچانی گلپایگانی از شهریار
21 ـ حاج شیخ محمد محقق نیشابوری از بندر گز
22ـ آیت‌اله جزایری از اهواز
23ـ آیت‌اله قائمی از آبادان
24ـ آیت‌اله جلیلی از کرمانشاه
25ـ حاج آقا عیسی از خرم‌آباد
26ـ آیت‌اله خادمی از اصفهان
27 ـ آیت‌اله طاهری از شیراز
28ـ آیت‌اله صالحی از کرمان
29ـ آیت‌اله سید ابوالحسن رفیع از قزوین
30ـ شیخ محمدحسین هرسینی از هرسین. کرمانشاه.
31ـ آیت‌اله میر سیدعلی بهبهانی از اهواز
آقای شهابی 2 /5 /1342
در پرونده تظاهرات 15 خرداد بایگانی شود. شهابی به سابقه ضمیمه گردد. 2 /5 /1342
توضیحات سند:
1. آیت‌الله شیخ مرتضى حائرى یزدى: در سال 1294ﻫ ش در اراک به دنیا آمد. ایشان علوم دینى را نزد پدر خود، مرحوم آیت‌الله العظمى حاج شیخ عبدالکریم حائرى، بنیان‌گذار حوزه علمیه قم، و دیگر اساتید قم نظیر آیات عظام سید محمدتقى خوانسارى، سید محمد محقق داماد، آیت‌الله حجت (پدر همسرشان) و حضرت امام (ره) فرا گرفت. ایشان مدتى در حوزه علمیه قم سطوح عالیه را تدریس می‌کرد و از سال 1326 شمسى به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت که بسیارى از اساتید فعلى قم از شاگردان ایشانند. این عالم بزرگ کلیه دروس فقه و اصول خود را شخصا به رشته تحریر درآورده که هم اکنون یک دوره کامل اصول فقه و نیز کتابهاى طهارت، خمس، مکاسب و قسمتى از صلوۀ ایشان در دست است، یک جلد از مکاسب ایشان نیز به نام ابتغاء الفضیلۀ فى شرح الوسیله به چاپ رسیده است.وى پدر همسر آیت‌الله حاج آقا مصطفى خمینى (ره) و از دوستان و معاشران امام خمینى بود. به گواهى حضرت امام علاوه بر فقاهت و عدالت، از صفاى باطن به طور شایسته برخوردار بودند و از اوایل نهضت اسلامى ایران، از اشخاص پیشقدم در این نهضت مقدس بودند. آیت‌الله حائرى در سال 1364ﻫ ش دار فانى را وداع گفت.
2. آیت‌الله سید محمدباقر شهیدی: فرزند مرحوم حاج سید هاشم گلپایگانی، در سال 1318ﻫ ق در گلپایگان متولد شد. مقدمات را نزد استادان محل خواند و در سال 1338 ق به نجف اشرف مهاجرت نمود. سطوح را نزد علمایی چون مرحوم آیت‌الله مشکینی فرا گرفت و به سامرا مشرف شد و مدت یک‌سال و نیم در آنجا اقامت نمود. ازدرس آیت‌الله العظمی آقا میرزا عبدالهادی شیرازی بهره برد و در سال 1342 ق که پدرش فوت نمود به ایران مراجعت کرد و پس از یک سال توقف در گلپایگان به اصفهان رفت و از درس مرحوم آیت‌الله حاج سید محمد صادق بهره مند شد. درسال 1345 ه ق مجدداً به نجف اشرف مشرف شد و در درس آیات عراقی، اصفهانی، نائینی و آقا سید ابوتراب خوانساری شرکت جست. در سال 1349 ه ق به شهر «برحا» (هند و چین) مسافرت نمود و تا اول سال 1361 ق در آنجا به تبلیغ احکام اسلامی اشتغال داشت. پس از آن به ایران آمد و در شهر اراک ساکن شد. وی در سال 1365 قمری پس از زیارت عتبات عالیات به تهران آمد.
وی در سال 1367 ق به منظور شرکت در جشن چهاردهمین قرن ولادت علی (ع) که در پاکستان منعقد شده بود به دعوت انجمن پاوگار مرتضوی کراچی به اتفاق عده‌ای از علما از جمله حجت‌الاسلام فلسفی به آنجا رفت. از جمله تألیفات وی: کتاب درد و درمان ترجمه کتاب الامراض الاجتماعیه و علاجه، راهنمای سعادت، ترجمه کتاب کشف‌المحجه نسیم الصباح ترجمه و شرع دعای صباح و کتاب ادعیه و تهلیلات فی الایات البینات ـ است. وی تا سال 1353 ش در تهران، میدان قزوین اقامت داشت و در مسجد آن محل به اقامه جماعت می‌پرداخت.
3. آیت‌الله حاج میرزا عبدالله مجتهدى تبریزى: فرزند حاج میرزا مصطفى مجتهدى تبریزى، از علمای معاصر تبریز بود. وى در هشتم ربیع الثانى 1320 ﻫ ق در نجف اشرف متولد شد. مرحوم والدش که در سال 1317 قمرى به نجف مهاجرت نموده بود، بعد از هشت سال توقف و استفاده از محضر علامه خراسانى و علامه طباطبایى یزدى به ایران مراجعت نمود.
میرزا عبدالله به دست آن بزرگوار تربیت یافت و مقدمات و ادبیات و قسمتى از سطوح را نزد والدش و دیگران خواند و در سال 1337 قمرى که والدش فوت نمود، نزد علماى تبریز مانند آیت‌الله حاج میرزا خلیل آقا مجتهد و آیت‌الله میرزا ارضى تکمیل نمود و در سال 1344 قمرى به قم مهاجرت کرد و از محضر آیت‌الله العظمى حایرى و آیت‌الله یثربى کاشانى و آیت‌الله حاج شیخ محمدرضا اصفهانى استفاده نمود و در سال 1350 قمرى به تبریز مراجعت کرد و تا سال 1355 شمسى که در اثر بیمارى دار فانى را وداع گفت، در آنجا بود. وى در شب پنجشنبه 27 خرداد ماه 1355 برابر با 18 جمادى الثانى 1396 به رحمت ایزدى پیوست و در یکى از رواق‌هاى حرم مقدس حضرت ثامن‌الائمه به خاک سپرده شد.
4. آیت‌الله حاج میرزا ابوالقاسم محمدی گلپایگانى: فرزند علامه شیخ محمد مهدی، در سال 1286 ﻫ ش در اسفرنجان گلپایگان در خانواده‌اى روحانى به دنیا آمد. پس از آموختن برخی مقدمات به اصفهان هجرت نمود و در حوزه علمیه این شهر، از محضر اساتید گرانقدرى نظیر حاج‌آقا رحیم ارباب، بهره برد و براى تکمیل مراتب علمى عازم نجف اشرف گردید و از محضر آیات عظام، آقا ضیاءالدین عراقى و آقاسید ابوالحسن اصفهانى و ابوالحسن مشکینی بهره برد و به درجه اجتهاد رسید و به زادگاه خود بازگشت و ضمن وعظ و خطابه، اقامه جماعت نمود. با درخواست مردم گلپایگان به آن شهر رفت و مسجد جامع متروک و مخروبه را تعمیر و تجهیز نمود و مدت چهل سال در آن نماز جمعه و جماعت اقامه نمود. در سال 1330 به عنوان نماینده آیت‌الله العظمى بروجردى به آلمان عزیمت کرد و فعالیت گسترده‌اى را جهت نشر و اشاعه عقاید اسلامی شروع نمود و مقدمات احداث مسجد بزرگ هامبورگ را فراهم کرد و پس از مدتى مجبور به ترک آلمان گردید. آیت‌الله محمدى پس از مراجعت از آلمان به گلپایگان بازگشت و ضمن اقامه نماز جمعه و جماعت، تفسیر قرآن را شروع کرد و بسیارى از شیفتگان دریاى معارف قرآنى را سیراب کرد. او از آغاز نهضت حضرت امام(ره) به صراحت در منابر و محافل از آن حمایت نمود و با نام بردن از ایشان، دعا مى‌کرد. سرانجام در سال 1358 ﻫ ش آیت‌الله محمدى دار فانى را وداع گفت و در قبرستان شیخان شهر مقدس قم به خاک سپرده شد.
5. آیت‌الله شیخ على قاضى زاهدى: فرزند مرحوم آقا رضا قاضى، در سال 1306 ﻫ ش در شهرستان گلپایگان متولد شد و در تحصیل ابتدا به علوم جدید پرداخت. پس از آن به علوم دینى مشغول گردید، مقدمات و مبادى و قسمتى از سطوح را در خدمت پدرش و بعضى دیگر از علمای بزرگ گلپایگان خواند. بعد از آن به قم مهاجرت کرد و سطوح عالى را از مدرسین حوزه قم چون آیات عظام گلپایگانى و مرعشى نجفى استفاده نمود. بعد به درس خارج آیات ثلاثه مرحوم حجت، آقای خوانسارى و صدر و مرحوم آیت‌الله العظمى شیخ عباسعلى شاهرودى حاضر شد. بعد از ورود مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردى، مرتبا در درس فقه و اصول ایشان شرکت کرد. وى در سال 1378 ه ق بنا به اصرار اهالى گلپایگان به این شهر مسافرت کرد و در آنجا اقامت گزید. از آثار وى مى‌توان به تقریرات مرحوم آیت‌الله بروجردى در فقه، تقریرات در اصول، قصص یا داستان‌هاى شگفت‌انگیز قرآن مجید، زندگانى چهارده معصوم یا تتمه القصص در شش جلد و... اشاره کرد.
6. آیت‌الله على معصومى معروف به آخوند ملاعلى همدانى: فرزند ابراهیم، در سال 1312 ﻫ ش در یکى از قراء سردرود به نام وفس به دنیا آمد و در اوایل جوانى به همدان رفت و نزد اساتید و علماى آنجا صرف و نحو و معانى و بیان و سطوح فقه و اصول را فراگرفت، سپس براى تکمیل مراتب علمى به تهران رفت و حدود پنج سال نزد اساتیدى چون آخوند هیدجى کسب فیض کرد و کاملاً تحت تأثیر معنویات و جذبات روحى آن حکیم قرار گرفت. با ورود مرحوم حائرى یزدی به قم، ایشان نیز به آن شهر عزیمت نمود و از محضر آن عالم بزرگ استفاده کرد و در همان حال به تدریس شرح لمعه مشغول بود. در سال 1350ﻫ ق بنا به تقاضاى مردم همدان به آن دیار عزیمت نمود. ایشان بسیار فعال و پر مطالعه بود و به جهت ویژگی‌ها و محاسن اخلاقى در مدت کوتاهى محبوب خاص و عام گردید. همواره طلاب را به تهجّد تشویق مى‌نمود و از آثار و خدمات این بزرگوار تجدید بناى مدرسه آخوند، تأسیس کتابخانه غرب همدان و انتشار مجله پیک اسلام می‌باشد.
آخوند ملاعلی معصومی همدانی به جهت شخصیت روحانی والای خود ملجأ مبارزان خطه همدان بود، به طوری که با درگذشت وی در سال 1357 شهر همدان شاهد تظاهرات گسترده‌ای علیه رژیم پهلوی بود.