صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

متن سند:

حزب منحله توده روز 28 /3 /32 اشخاص زیر که از کارگران حزب توده می باشند در منزل محمدعلی شریفی1 یکی از روسای مؤثر حزب توده جلساتی تشکیل داده و این جلسه از ساعت 18 الی 23 طول کشید.
1ـ پرتو علوی ـ زنجانی ـ هنریار نمایندگان جمعیت ملی مبارزه2 2ـ مصطفی و مرتضی لنکرانی3 نمایندگان جمعیت آزادی ایران.
3ـ محمود هرمز بایاروح 3 نفر دیگر که معروف به اهل بادکوبه و خارجی می باشند 4ـ مهندس کیانوری و قاسملو و یک نفر دیگر در منزل شریفی حاضر و در تنظیم و صدور دستورات همکاری می کرده اند ضمنا شایع است یک صد هزار تومان وسیله بازرگانی ایران وسیله کوکین بدالیان به منظور خرج احتمالی و مقدماتی میتینگ روز 29 /3 /33 در اختیار حزب توده گزاردهگذارده شده است و وسیله کباری4 نام که یکی از تجار توده ای است از روز قبل مشغول پخش پول به حوزه ها جهت تدارک هزینه متینگ است و همین شخص کباری است که روزانه جهت خانواده های زندانیان سیاسی و متواری به خاک شوروی وجه تقسیم می نمایند.
1 ـ 116 مرکز اصل میتینگ 29 خرداد

توضیحات سند:

1ـ محمدعلی شریفی : از کمونیست های قدیمی و تحصیل کردگان «کوتو» بود که پس از تشکیل «انجمن فرهنگ» در رشت به عضویت آن درآمد و در سال 1310 شمسی به اتهام فعالیتهای کمونیستی دستگیر و برای مدتی زندانی شد.
وی پس از آزادی به فعالیت های خود ادامه داد و برای مرتبه ای دیگر در سال 1316 با گروه دکتر ارانی بازداشت و تا سال 1320 زندانی بود.
بعد از آزادی در جلسه مؤسسان حزب توده شرکت داشت و در کنگره اول حزب توده (1323) به نمایندگی از سمنان حضور یافت و تا سال 1327 عضو کمیته مرکزی حزب بود.
در این سال مجددا دستگیر و زندانی شد و در سال 1329 از زندان آزاد شده و به بندرگز رفت و در آن جا به فعالیت پرداخت.
در کنگره سوم حزب (1330) به عضویت شورای عالی حزب توده پذیرفته شد و تا کودتای 28 مرداد در این سمت باقی ماند.
وی بار دیگر در سال 1333 دستگیر و به دو سال حبس محکوم گردید، که در پایان مدت محکومیت با اعلام انزجار از حزب توده توانست از زندان رهایی یابد و به ظاهر پس از آن فعالیت کمونیستی را برای همیشه کنار گذاشت.
برگرفته از اسناد ساواک ؛ سیر کمونیزم در ایران 2ـ جمعیت ملی مبارزه با استعمار: یکی از جمعیت های علنی حزب توده، جمعیت مبارزه با استعمار بود که در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت تشکیل شد.
مسؤول این جمعیت در کمیته مرکزی حزب توده ابتدا نور الدین کیانوری بود و در اردیبهشت سال 1332 دکتر مرتضی یزدی این مسئولیت را به عهده گرفت.
این جمعیت ارگانی با نام شهباز منتشر میکرد و صاحب امتیاز و سردبیر آن رحیم نامور بود.
خاطرات کیانوری، ص 81 3ـ مصطفی لنکرانی : وی عضو حزب توده و مسؤول شعبه تعلیمات بود و بیشتر در منطقه جنوب کشور درمیان کارگران شرکت نفت فعالیت داشت.
وی همچنین عضو جمعیت ملی مبارزه با استعمار و عضو هیأت مدیره انجمن کمک به دهقانان بود و از رهبران جمعیت آزادی ایران به شمار می رفت.
او در جریان یک عملیات مسلحانه فرار کرد و به اتریش پناهنده شد، نامبرده برادر حسام لنکرانی بود.
ر.ک : خاطرات کیانوری، صص 152 ـ 153 ـ 161 4ـ محمود هرمز : وی وکیل دادگستری و یکی از اعضای قدیمی حزب توده بود.
او از نویسندگان نشریه فکاهی چلنگر و دبیر جمعیت هواداران صلح بود و به نمایندگی از این جمعیت در کنفرانس های صلح وین و برلن (1331) شرکت کرد و پس از کنگره سوم حزب توده (1330) به عضویت شورای عالی مرکزی حزب درآمده و سرانجام در سال 1369 درگذشت.
5ـ علی کباری : او از فعالان قدیمی جنبش کمونیستی در ایران به شمار می رفت.
وی فعالیت های سیاسی خود را برای سازماندهی اتحادیه های کارگری در شمال کشور آغاز کرد و پس از تشکیل حزب کمونیست به عضویت آن در آمد و در فاصله سالهای 1307 تا 1310 دستگیر و زندانی شد.
در سال 1320 از زندان آزاد و به عضویت حزب توده در آمد و در کنگره اول به عضویت کمیته مرکزی و کمیسیون تشکیلات، انتخاب شد (1323).
وی به همراه رضا روستا یکی از بنیان گذاران شورای متحده مرکزی کارگران ایران بوده و تا سال 1325 در هیأت اجراییه شورای متحده فعالیت می کرد.
در کنگره دوم حزب توده (1327) به نمایندگی از تهران حضور داشت و پس از غیرقانونی شدن فعالیت حزب توده در سال 1327 به شوروی گریخت و در پلنوم چهارم حزب که در شوروی برگزار شد حضور داشت (1336).
بنا به روایتی، کباری بعدها به سوئد رفت و سعی داشت ضمن کنار گذاشتن فعالیت های سیاسی به ایران بیاید.

منبع:

کتاب چپ در ایران - دبیران اول حزب توده به روایت اسناد ساواک صفحه 255

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.