گروه ترقیخواهان :
گروه ترقیخواهان :
متن سند:
احمد آرامش وزیر مشاور اسبق و سرپرست پیشین سازمان برنامه در اواخر سال 1332 به دنبال مذاکراتی که طبق اظهار خود وی با بعضی از مقامات امریکائی به عمل آورد در صدد ایجاد حزبی با شرکت جمعی از جوانان روشنفکر و تحصیلکرده برآمده و بدیهی است که هدف مشارالیه از تشکیل چنین حزبی جلب توجه محافل سیاسی داخلی و خارجی و نیل به قدرت بود.نامبرده پس از مدتی بررسی و تبادل نظر با دوستان و همفکران خود به این نتیجه رسید که بهتر است در عوض نهادن نام حزب بر تشکیلات سیاسی خویش تحت عنوان «گروه ترقیخواهان» فعالیت سیاسی خود را آغاز نماید.
در اوایل سال 1334 این گروه موجودیت یافت و مرامنامه آن در 27 ماده تنظیم و به چاپ رسید که فتوکپی آن به پیوست تقدیم می شود ولی فعالیت جدی گروه مذکور تقریبا از نیمه دوم سال 1335 شروع گردید و در آن هنگام این گروه دارای در حدود 70 نفر عضو بود که اغلب از افراد تحصیلکرده و روشنفکر بودند و ظاهرا چون مقامات امریکایی با احمد آرامش روابطی داشتند و بعضا ملاقاتهائی با وی به عمل می آوردند لذا افراد گروه که بعضا نیز از تحصیلکرده های امریکا بودند امید داشتند که قریبا این گروه و رهبر آن به قدرت خواهند رسید.
مقارن همان هنگام روابط نزدیکی نیز بین حزب ایران و گروه ترقیخواهان برقرار بود و اللهیار صالح رهبر حزب ایران که وی نیز مانند آرامش مورد حمایت مقامات امریکایی بود ملاقاتهایی با آرامش و سایر گردانندگان گروه ترقیخواه بعمل می آورد و ضمنا به دنبال صدور اعلامیه ای از طرف اللهیار صالح در تأیید دکترین آیزنهاور که منجر به شروع فعالیت هایی به منظور غیرقانونی ساختن حزب ایران در مجلس شورای ملی گردید گروه ترقیخواهان با موافقت مقامات آمریکایی (طبق اظهار آرامش) اعلامیه ای در پشتیبانی از حزب ایران و حمله به افرادی که جهت غیر قانونی شناختن حزب مذکور فعالیت می نمودند صادر کرد و به علاوه در جریان حمله انگلیس، فرانسه و اسرائیل به مصر و شوروی به مجارستان نیز اعلامیه ای در انتقاد از دولتهای مهاجم منتشر ساخت و یک نسخه از اعلامیه مذکور را به سفارت امریکا در تهران نیز ارسال داشت که سلدین چیپن سفیرکبیر وقت امریکا در ایران ضمن اعلام وصول اعلامیه مزبور مراتب تشکر خود را طی نامه ای به اطلاع احمد آرامش رسانید.
وضع به همین منوال ادامه داشت تا اینکه در اوایل سال 1336 گروه ترقیخواهان اعلامیه هایی در حمله به مسئولین امور کشور و انتقاد از انتصاب دکتر اقبال به سمت نخست وزیری منتشر کرد و ظاهرا مقامات امریکایی نیز به تدریج از حمایت وی خودداری کردند نتیجتا در خرداد ماه سال 1336 از 70 نفر اعضای گروه ترقیخواهان در حدود 60 نفر آنها ضمن صدور اعلامیه ای کناره گیری خود را از گروه مذکور و عدم موافقت خویش را به اعلامیه ای که از طرف آرامش در انتقاد از اوضاع روز صادر می شد اعلام داشتند و در نتیجه این انشعاب فعالیت گروه ترقیخواهان دستخوش رکود و تعطیل قابل ملاحظه ای گردید و متعاقب این جریانات در نیمه دوم سال 1336 احمد آرامش ضمن انتشار سلسله مقالات و تفسیرهایی تحت عنوان «در چهارراه خاورمیانه» در مجله تهران مصور، حملاتی را به مقامات امریکایی و سیاست دولت مذکور در دنیا و به ویژه خاورمیانه آغاز کرد.
در سالهای 1337 و 1338 و همچنین نیمه اول سال 1339 گروه ترقیخواهان فعالیتی نداشت تا اینکه آرامش در کابینه مهندس شریف امامی (پس از تشکیل مجلس بیستم) بسمت وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه منصوب گردید و گزارش معروف خود را در مورد وضع ناگوار سازمان برنامه و حیف و میل هایی که در سازمان مذکور صورت گرفته تقدیم مجلس کرد.
پس از جریان اعتصاب معلمین و استعفای دولت مهندس شریف امامی و انتصاب دکتر امینی به نخست وزیری احمد آرامش ضمن 3 فقره مصاحبه مطبوعاتی پیرامون مداخلات مقامات امریکایی در امور ایران و حیف و میل هایی که در سازمان برنامه به عمل آمده مطالبی بیان داشت که منجر به بازداشت وی گردید و پس از آزادی از زندان نیز جلساتی در منزل وی تشکیل می شد که در آن جمعی از دوستان و طرفداران مشارالیه و پاره ای از اطرافیان اسداللّه رشیدیان و فتح اله فرود شرکت می جستند و ضمن این جلسات نامبرده اغلب در حمله و انتقاد شدید نسبت به دولت دکتر امینی و دیپلماسی امریکا در ایران و لزوم اتخاذ سیاست بی طرفی و برقراری روابط صمیمانه تر با دولت شوروی سخنانی بیان می داشت و در ضمن خود را کاندیدای نخست وزیری نیز معرفی می نمود.
نامبرده پس از استعفای دولت دکتر امینی در مرداد ماه گذشته قصد داشت مصاحبه چهارم خود را تشکیل دهند لیکن چون از این اقدام جلوگیری به عمل آمد لذا متن مصاحبه خویش را به صورت جزوه ای انتشار داد که نمونه آن قبلاً به استحضار رسیده است.
در حال حاضر گروه ترقیخواهان فعالیت قابل توجهی نداشته و هیچ گونه تشکیلات و سازمانی ندارد و افراد معدودی که با آرامش همکاری می نمایند نیز دارای شخصیتی نبوده و از مؤثرترین آنها می توان دکتر فضل اللّه صفا ـ دکتر هوشنگ منتصری و مهدی نعمت اللهی دبیران فرهنگ را نام برد ولی گفته می شود که مشارالیه مورد حمایت سید ضیاءالدین طباطبایی1 است.
ضمنا قرار بوده آرامش مصاحبه مطبوعاتی پنجمی نیز ترتیب دهد که هنوز تاریخ قطعی آن اعلام نشده است.