موضوع : جلسه هیئت اجرائیه حزب منحله توده
تاریخ سند: 31 تیر 1330
موضوع : جلسه هیئت اجرائیه حزب منحله توده
متن سند:
شماره : 189 /319 ـ 473/ک ـ /5 /4 /40 در جلسه هیئت اجرائیه1 حزب منحله توده که در لایپزیک در جریان است و غلام یحیی2 هم بدین منظور به آنجا رفته تصمیمات زیرین اتخاذ گردیده است.1ـ عزیمت دکتر رادمنش به عراق : اقدامات مقدماتی جهت مسافرت نامبرده به عراق فراهم گردیده و تلگرافی از چک اسلواکی تقاضای ویزا شده است.
مشارالیه از پاسپورت ایرانیش که به نام تقی رضائی و دارای شماره 343766 و به 3 صادره تهران می باشد استفاده می کند.
2ـ ایجاد ارتباط با عراق و کویت : در مورد عراق پس از بازگشت رادمنش و با توجه به اطلاعاتی که درباره امکانات کار به دست می آورند در مورد توسعه این بورووتبفیل آن به یک هسته کار تبلیغی و تشکیلاتی در مقیاسی که از مضمون گزارش استنباط خواهد شد تصمیمات لازم اتخاذ می نماید.
هسته ای که در عراق تشکیل می شود مرکب از سه نفر خواهد بود و پس از بازگشت رادمنش در صورتی که امکان توسعه بیشتری بنظر می رسد درباره آن اقدام خواهند نمود.
3ـ اعزام ناصر صارمی3 به یکی از کشورهای مجاور ایران : ناصر صارمی شریک قتلهای حزبی در ایران بوده و سال گذشته اظهار تمایل نموده بود که به ایران بیاید لیکن هیئت اجرائیه به مناسبت وضع بخصوص وی صلاح دانسته که به یکی از کشورهای مجاور فرستاده شود.
4ـ استفاده از بارزانیها : موضوع استفاده از بارزانیها موکول به ملاقات سران حزب توده با حزب کمونیست شوروی گردیده.
5ـ تقسیم اولیه دسته افراد اعزامی به ایران : کادرهای حزبی که قرار است به ایران اعزام شوند در درجه اول به نقاط ذیل اعزام خواهند شد.
تهران، آبادان، اصفهان، تبریز، مازندران علاوه براین یک نفر هم از اعضاء حزب توده برای مطالعه و تأمین کار چاپ در ایران فرستاده خواهد شد.
وظایف...
افراد اعزامی را هیئت دبیران4 (رادمنش، اسکندری کامبخش5) تعیین می نمایند.
6ـ مراجعت بعضی از افراد حزبی از شوروی به ایران : در نامه ای که کمیته مرکزی حزب توده خطاب به حزب کمونیست شوروی نوشته مسئله لزوم مراجعت بعضی از افراد حزبی را از شوروی به ایران مطرح نموده و برای به راه انداختن آنها کمک و تسهیلات لازم خواسته شده.
بعضی از این اعضاء قانونا تابعیت شوروی را قبول کرده اند اما از حزب کمونیست شوروی خواسته شده که تابعیت آنان را پس بگیرند.
ایرانیانی که تابعیت شوروی دارند و باید طبق تصمیم هیئت اجرائیه حزب توده و به تابعیت اصلی خود برگردند به قرار زیرند.
1ـ معصوم زاده در تاجیکستان 2ـ ناصر زربخت6 در تاجیکستان 3ـ عام و شوقی در تاجیکستان 4ـ ناصر اویسی7 در تاجیکستان 5ـ حسین حسنعلی در تاجیکستان 6ـ علوی هاشم نجفی در مسکو 7ـ محمد زمان پهلوان در مسکو 8ـ حسین رفاهی در مسکو اشخاص زیرین تابعیت شوروی ندارند و از هم اکنون می توانند از شوروی خارج گردند.
1ـ رضا قاضی در تاجیکستان 2ـ جاوید تنباکوئی در تاجیکستان 3ـ حسن نظری در باکو 4ـ ابراهیم ساحلی در اکرائین 5ـ یوسف لنکرانی8 در مسکو 6ـ جویاد کوپاهی در تاجیکستان ضمنا یوسف لنکرانی برادری به نام حسن لنکرانی دارد که مقیم هامبورگ می باشد این دو برادر مدتها با هم تمامی نداشتند لیکن یوسف اخیرا نامه ای از مسکو به حسن لنکرانی نوشته و تقاضا نموده است که او را به هامبورگ دعوت کند آدرس حسن لنکرانی بشرح ذیل است.
در پرونده رضا رادمنش بایگانی شود.
1 /5 /40 Haman L amahuj I fadind te .
36
توضیحات سند:
1ـ هیئت اجرائیه : کمیته مرکزی از بین خود تعدادی را به عنوان هیئت اجرائیه انتخاب می کند هیئت اجرائیه تمام وظایف اجرائی کمیته مرکزی را در فاصله دو پلنوم بعهده دارد.هیئت اجرائیه از بین خود مسئولین شعبه های حزبی انتخاب می کند.
کمونیستی برادران ص 407 سرهنگ زیبائی 2ـ غلام یحیی دانشیان فرزند یحیی در سراب چشم به جهان گشود و در نوجوانی با پدرش برای کار در کالاهای نفت به باکو رفت.
در آنجا او به عضویت سازمان جوانان کمونیستی به نام کامسامول و سپس حزب کمونیست در آمد او با فعالیتش در میان کارگران، بویژه کارگران ایرانی توانست اعتماد سازمان های حزبی و دولتی شوروی را جلب نماید.
به جوری که به مقام شهردار صابونچی، مهم ترین بخش نفت خیز باکو، گمارده شد.
هنگام بیرون راندن ایرانیان از آذربایجان شوروی (1937 ـ 1938) او را نیز به ایران فرستادند.
برای اینکه رفتن او که فردی شناخته شده بود به ایران توجیه گردد شایعه کردند که او پول شهرداری را گرفته و به ایران فرار کرده است گویا به وی مأموریتی نیز داده بودند زیرا پس از آتش زدن قورخانه ارتش در خیابان خیام در سال 1318 (یا 1319) او را نیز که در میانه بود بازداشت کرده و به تهران آوردند اما اتهام او ثابت نشد؛ اشغال ایران او نیز آزاد شد و در سراب و میانه به فعالیت حزبی پرداخت بنا به گفته اش او خدمت سربازی را نیز در ارتش شد روی گذرانده و درجه ستوانی احتیاط داشت.
وی از اعضای حزب توده بود در کنگره اول حزب عضو کمیته ایالتی آذربایجان شد و با تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان بدان پیوست و فرمانده نیروهای (فدائی شد) پس از سقوط حکومت پیشه وری در سال 1325 به شوروی گریخت و از حوالی سال 1330 بعنوان رهبر بعد منازع فرقه دمکرات شروع به کار کرد و در کنفرانس وحدت عضو هیئت اجرائیه حزب توده شد.
دانشیان در واپسین سالهای پیش از انقلاب به همت بسیاری و کهولت سن از فعالیت کناره گرفت و صدر افتخاری فرقه شد او در سال 1364 در شوروی درگذشت.
خاطرات کیانوری ص 385 ـ اسناد ساواک 3ـ صارمی، ناصر (مهندس) وی در 1306 بدنیا آمد، پس از تحصیلات ابتدایی به کادر درجه داری نیروی هوایی پیوست و بعد از تشکیل سازمان نظامی حزب توده به عضویت شعبه درجه داران آن درآمد.
در ماجرای ترورهای حزب توده شرکت داشت و مدتی هم در پروژه نارنجک سازی حزب فعالیت کرد.
پس از کشف سازمان نظامی حزب در 1333 از راه عراق به وین، سپس به آلمان شرقی رفت.
در 1336 برای شرکت در پلنوم چهارم حزب توده به مسکو رفت و در 1337 برای انجام ماموریتی مخفیانه درایران، ابتدا به عراق و سپس همراه با عباسعلی شهریاری (عامل نفوذی ساواک در حزب توده) به تهران آمد و دوباره ازهمان راه به آلمان شرقی بازگشت.
او در 1341 از دانشگاه لایپزیک در رشته راه و ساختمان فارغ التحصیل شد و پس از انجام چند ماموریت حزبی درلبنان و عراق، در نتیجه اختلاف با اعضای کمیته مرکزی از حزب توده رنجیده شد و در 1350 به آلمان غربی پناه برد و در تلاش برای بازگشت به ایران، همکاری با ساواک را پذیرفت و اطلاعات خود را در اختیار رژیم پهلوی گذاشت.
وی در 1355 به ایران آمد و از 1356 به عنوان سرپرست دفتر فنی و تولیدات شرکت «مانا» در کارخانه کاغذسازی ساری مشغول به کار شد.
برگرفته از اسناد ساواک پرونده انفرادی 4ـ هیئت دبیران : کمیته مرکزی از بین اعضای هیئت سیاسی.
هیئت دبیران و یکی از دبیران اول و لااقل دو دبیر دیگر را انتخاب می کند هیئت دبیران کمیته مرکزی امور جاری کمیته دیگری را اداره می کند.
وسائل اجرای تصمیمات ارگان های عالی رهبری (کمیته دیگری و هیئت سیاسی) و شرایط اجرای صحیح آن ها را فراهم می سازد.
اجرای این تصمیمات را وارسی و کادر در مورد احتیاج شعبه ها و دوایر کمیته مرکزی را گزینش می کند و در مورد تصمیمات جمعی خود مشترکا در برابر هیئت سیاسی مسئولیت دارد.
اساسنامه حزب توده ایران ص 16 سیاست و سازمان حزب توده ص 236 5ـ کامبخش، عبدالصمد عبدالصمد کامبخش فرزند شاهزاده کامران میرزا عدل الممالک (عدل قاجار) در سال 1282 ش در قزوین متولد شد در 7 ـ 8 سالگی برای تحصیل به روسیه اعزام شد در 17 سالگی مدتی به ایران بازگشت و سپس به شوروی رفت پس از اتمام تحصیلات متوسطه در سال 1302 وارد مدرسه عالی علوم اقتصادی شد و آموزش حزبی را نیز در مدرسه «کوتو» فرا گرفت با محاسبه دوران تحصیل، بازگشت کامبخش به ایران باید در حوالی سال 1304 باشد در این دوران، او علاوه بر کار در مجامع علنی حزب کمونیست ایران، چون جمعیت آزادی خواهان و جمعیت پرورش قزوین فعالیت داشت در سال 1307 برای آموزش خلبانی و مهندسی هواپیما به شوروی اعزام شد در سال 1311 به ایران بازگشت و با درجه ستوان دومی وارد ارتش شد در همین سال به اتهام جاسوسی بازداشت شد و 9 ماه در زندان به سر برد پس از آزادی از ارتش اخراج شد و در شرکت اتوبوس رانی «زیس» متعلق به شورویها به کار پرداخت در سال 1313 از طرف کمینترن مأموریت تجدید سازمان حزب کمونیست ایران به او محول شد در اردیبهشت 1316 در زمره گروه «53 نفر دستگیر و به 10 سال زندان محکوم شد در آبان 1320 آزاد شد و به شوروی رفت و در سال 1322 به ایران بازگشت در اسفند 1322 از قزوین به مجلس چهاردهم راه یافت در سال 1323 در کنگره اول به عضویت کمیته مرکزی حزب درآمد پس از حوادث آذربایجان در دیماه 1325 به شوروی رفت و در رهبری «فرقه دمکرات آذربایجان» به فعالیت پرداخت در پلنوم چهارم حزب توده (1336) عضو هیئت اجرائیه و دبیر کمیته مرکزی شد و تا پایان عمر در این سمت بود کامبخش در 19 آبان 1350 در سن 68 سالگی درگذشت خاطرات کیانوری مؤسسه انتشاراتی تحقیقاتی دیدگاه، ص 41 چاپ مؤسسه اطلاعات تهران 1371 6ـ ناصر زربخت فرزند محمد متولد 1308 محل تولد تهران ش ش 721 محل صدور تهران شغل : در ایران کارمند شرکت تلفن (تجارت) بود.
وی از اعضای حزب توده بود که در سال 1330 به امید تحصیل از حرز گذشته به شوروی رفت در مرز به اتهام جاسوسی و عبور غیر مجاز دستگیر و به زندان محکوم شد پس از مرگ استالین از زندان آزاد گردید و در دانشگاه به تحصیل پرداخت و فارغ التحصیل شد مدتی نیز در شهر دوشنبه در یک کارخانه اشتغال داشت.
وی سفری به چین داشت.
در ایران به بیماری سل مبتلا بود در پلنوم هفتم (وحدت) 28 تیر ماه 1339 حضور داشت.
در سال 1335 به اتهام طرفداری از چین از حزب اخراج شد وی سپس ندامت نامه نوشت و تسلیم حزب نمود وی برادر مرتضی زربخت از اعضای سازمان نظامی حزب توده است.
اسناد ساواک پرونده انفرادی 7ـ محمدزمان پهلوان (مازیار) وی مازندرانی الاصل بود پدرش از خویشاوندان رضاشاه پهلوی بود خودش هم پیش از شهریور 1320 و تشکیل حزب توده افسر ارتش بود و در سالهای 25 ـ 1324 به فعالیت سیاسی، علنی روآورد و از اعضای فعال تشکیلات مازنداران به حساب می آمد.
در زمان حکومت فرقه دمکرات به آن پیوست و پس از شکست فرقه دمکرات آذربایجان از ایران متواری شده و مدتی در پاریس اقامت گزیده و سپس به شوروی می رود.
پس از اینکه در رشته تاریخ فارغ التحصیل می شود به پراگ اعزام شده و از سوی حزب توده در هیئت تحریریه مجله صلح و سوسیالیسم به کار گرفته می شود.
زمانی خواهر وی برای دیدارش به پراگ رفته و به وی قول می دهد در صورتیکه وی قصد بازگشت به ایران را داشته باشد او موضوع را پیگیری کند و به اطلاع شاه برساند.
وی نامه ای به شاه نوشت و با بازگشتش به ایران موافقت شد او در دهه چهل به ایران بازگشت و مصاحبه تلویزیونی نیز انجام داد و از گذشته خود ابراز ندامت نمود.
وی نامه ای در 4 ژوئیه 1956 علیه اسکندری و عملکرد او به کمیته مرکزی نگاشته است که اسکندری نست به پاسخ آن اقدام نموده پاسخ اسکندری در کتاب خاطرات او که توسط مؤسسه مطالعات پژوهشهای سیاسی (تهران 1372) چاپ شده آمده است.
8ـ نظری، حسن (دکتر) (غازیانی) در بهمن 1299 در بندر انزلی تولد یافت.
تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در همان شهر طی کرد.
در سال 1319 از دبیرستان نظام کرمانشاه دپلم گرفت، سپس در رسته هوایی دانشکده افسری به تحصیل پرداخت.
در سال 1321 با رتبه اول بین فارغ التحصیلان رسته هوایی، به درجه ستوان دومی ونشان دانش نائل گردید.
در سالهای 1324 ـ 1321 در هنگ هوایی اصفهان و رسته هوایی دانشکده افسری خدمت کرد.
در همین اوان به فعالیت های پنهانی برای ایجاد سازمان نظامی حزب توده اشتغال داشت و یکی از بنیانگزاران آن سازمان بود.
در اواخر مرداد 1324 بازداشت گردید ولی در حینی که به زندان برده می شد فرار کرد و به گروه افسران قیام خراسان پیوست، سپس به آذربایجان رفت و در سازماندهی نیروهای نظامی جنبش پیشه وری، همچنین در نبردهای ناحیه زنجان با افراد مسلح ذوالفقاری و دیگر خانمهای آن ناحیه و نیز چریکهای تحت فرماندهی سرگرد تیمور بختیار (سپهبد بعدی) نقش مهمی ایفا کرد.
پس از سقوط حکومت پیشه وری به شوروی فرار کرد و به تحصیلات عالی ادامه داد.
در اوایل دهه 1350 موفق به اخذ درجه دکترای اقتصاد از دانشگاه برلن شرقی گردید، مدتی با سمت استادی در دانشگاههای آلمان شرقی تدریس کرد و چند کتاب در زمینه اقتصاد به زبان آلمانی نوشت.
در سال 1371 کتاب«گماشتگیهای بد فرجام» را به عنوان بخش اول خاطرات خود منتشر کرد.
بخشهای دوم و سوم این کتاب را نیز آماده چاپ کرده بود ولی با درگذشت ناگهانی او در برلن به سال 1371، دست نوشته ها مفقود شد.
کیانوری در خصوص وی می گوید او از افسران سازمان نظامی حزب توده بود که به اتحاد شوروی رفت و سپس او را به اتفاق عده ای دیگر از جمله عنایت اللّه رضا به چین فرستادیم نمی دانم او از چه زمانی با ساواک مربوط شد و کار او چنان بالا گرفت که به یکی از عناصر مهم ساواک و سازمان امنیت آلمان غربی تبدیل شد تا حدی که ساواک برای او در آلمان نمایندگی و تجارتخانه درست کرد.
نظری اولین فردی است که پس از سالها خدمت به سازمان امنیت شوروی به خدمت ساواک و سازمان امنیت آلمان غربی در آمد و مقام او در این میدان به مراتب بالاتر از امثال حسین یزدی بود.
برگرفته از : گماشتگیهای بد فرجام، نوشته دکتر حسن نظری انتشارات مرد امروز لندن خاطرات کیانوری مؤسسه تحقیقاتی انتشاراتی دیدگاه تهران 72 ص 443 ـ 444 9ـ یوسف لنکرانی از اعضای حزب توده و عضو کمیته ایالتی مازندران بود وی در کنگره اول حزب توده به نمایندگی از بهشهر شرکت داشت او از دوستان نزدیک رضا روستا بود یوسف بدستور اسکندری حزب طبرستانی ایجاد کرده و تدارک جنگ پارتیزانی را می دیده است.
وی از سرکردگان کارگران در (شاهی) قائم شهر بود که در جهت مقابله با قاری کلائیها سلاح در اختیار داشتند (قاری کلا روستائی که مرکز حزب وطن در آنجا بود) و با حزب درگیر بودند بعد از غائله آذربایجان توجه دولت مازندران جلب شد و یوسف دستگیر گردید و پس از آزادی به مسکو گریخت یوسف به اتفاق برومند فردی را از قاری کلائیها کشته و جسد او در چاه انداخته بودند عکس یوسف در کنار خبازه منقول در روزنامه های چاپ شده بود.
برگرفته از خاطرات اسکندری خاطرات کیانوری خصوصی از تاریخ مبارزات سیاسی اجتماعی ایران...
کژراهه احسان طبری سیاه درباره سازمان افسران حزب توده تیمور بختیار ص 18