تاریخ سند: 28 فروردین 1344
موضوع : جبهه ملی
متن سند:
شماره : 77 /315 65/ک ـ 10 /1 /44
اخیرا جبهه ملی در اروپا تصمیم گرفته است خود را به صورت یک حزب
مخفی دربیاورد و با سایر احزاب بغیر از حزب توده ائتلاف کرده است بطورکلی
در برلن وضع جبهه ملی خیلی بد شده و در جلسات آن بجز عده معدودی شرکت
نمی کنند.
بهروز قره بگلو که یکی از افراد فعال جبهه ملی بود کناره گیری کرده و
در جلسات آنها شرکت
نمی کند.
بین حزب توده و جبهه ملی
مذاکراتی در جریان بود که با
هم جبهه واحد ملی تشکیل
دهند این مذاکرات از طرف
جبهه ملی به عهده دکتر
شایگان1 بود که دو ماه پیش
به برلن آمده بود.
این
مذاکرات به نتیجه ای نرسید
چون حزب توده شرایط
جبهه ملی را قبول نکرده
است.
2
در پرونده فعالیت حزب توده در
خارج از کشور بایگانی
شود.
شبستری 31 /441
توضیحات سند:
1ـ علی شایگان فرزند سید
هاشم مولی در سال 1218 ش
در شیراز بدنیا آمد و علوم
قدیمه و فقه اسلامی و دوره
دبیرستان را در آن شهر آموخت.
سپس به تهران آمد و در رشته
علوم سیاسی فارغ التحصیل شد
و در سال 1307 جزء نخستین
گروه دانشجویان برگزیده به
اروپا رفت و در رشته حقوق
بین الملل از دانشگاه پاریس
درجه دکترا گرفت.
در سال
1312 در دانشکده حقوق به
تدریس پرداخت و در سال
1319 به سمت استاد دانشگاه
حقوق و سپس معاون آن
دانشکده منصوب شد از
شهریور 1320 وارد جهان
سیاست گردید و در سال 1324
معاون وزیر جنگ شده و سپس
به وزارت فرهنگ رسید و در
سال 1327 پس از تیراندازی به
سوی شاه و اتهام شرکت حزب
توده در این سوء قصد وکالت
سران بازداشتی حزب توده را به
عهده گرفت.
با اوج گرفتن
نهضت ملی، دکتر شایگان از
سوی مردم تهران کاندیدای
نمایندگی دوره شانزدهم گردید.
پس از کودتای 28 مرداد 1332
وی مانند دیگر یاران دکتر
مصدق همچون دکتر حسین
فاطمی، مهندس حبیبی و دکتر
صدیقی به دادگاه نظامی برده
شد.
وی در دادگاه بدوی
محکوم به زندان ابد و در دادگاه
تجدید نظر به 10 سال زندان
محکوم گردید که پس از سه
سال به علت کسالت شدید آزاد
شد و به آمریکا رفت.
وی در
سالهای آخر عمر خود رهبری
نهضت ملی ایران علیه رژیم را
در آمریکا برعهده داشت و
نشریاتی در خارج زیر نظر
وی چاپ می شد.
وی پس از
پیروزی انقلاب اسلامی دوباره
به ایران آمد و با اعضای جبهه
ملی تماسهایی برقرار نمود تا
این که سرانجام در نیمه
اردیبهشت سال 1360 در
آمریکا در سن 79 سالگی از
دنیا رفت و در هفته آخر
اردیبهشت ماه جنازه وی به
ایران آورده شد و در کنار
آرامگاه اللهیار صالح به خاک
سپرده شد.
(پانزده خرداد مرکز بررسی
اسناد تاریخی ـ ج 3 ـ ص 353ـ
354)
2ـ جبهه ملی سوم، بر طبق
رهنمودهای دکتر مصدق، در
مرامنامه خود اعلام کرد که جبهه
ملی ایران اجتماع کلیه احزاب و
جمعیت ها و دستجاتی است که
هدفی جز استقلال و آزادی
ایران ندارند...
...
.
این شعارهای
جبهه ملی سوم بود، و شعارهای
بسیار جالبی بود.
به همین دلیل
حزب توده جبهه ملی سوم را
تائید کرد و اعلام کرد که حاضر
است با قبول این مواد به جبهه
بپیوندند.
ولی جریانهایی که در
جبهه ملی سوم بودند نه فقط
فوق العاده ضد توده ای بودند،
بلکه از اینکه نزدیکی به حزب
توده ایران سبب فشار رژیم به
آنها شود نیز می ترسیدند و لذا
درخواست حزب توده را
نپذیرفتند.
بنابراین، در جبهه
ملی سوم راه برای فعالیت
گروههای مائوئست، که در میان
دانشجویان اروپای غربی پیدا
شده و در کنفدراسیون فعالیت
می کردند باز شد.
(خاطرات
نورالدین کیانوری.
موسسه
تحقیقاتی و انتشاراتی دیدگاه ـ
ص 420ـ421)
منبع:
کتاب
چپ در ایران - حزب توده در خارج از کشور به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 200