تاریخ سند: 2 اسفند 1341
موضوع: جامعه سوسیالیستها
متن سند:
تاریخ : 2 /12 /41
شماره: اداره یکم عملیات- 4630/ بخش 312
گزارش اطلاعات داخلی
موضوع: جامعه سوسیالیستها
بعد از ظهر روز گذشته جلسه جامعه سوسیالیستهای وابسته به خلیل ملکی با شرکت عدهای در حدود ۴۰ نفر از جمله خلیل ملکی- منوچهر صفا- همایونپور۔ سرشار - عباس عاقلیزاده- ابقاء- صدقی- دکتر وثیق- غروی- شعاعی- خانمها کاتوزیان- لیلآبادی- بهجت صدقی- امیرشاهی تشکیل گردید و جلسه در ساعت هفت و بیست دقیقه رسمیت یافت. در این جلسه خلیل ملکی در پاسخ این سئوال که آیا حکومت جدید عراق دست راستی است و چرا کمونیستها را میکشند و چرا دولت شوروی طرفداری نمیکند اظهار داشت او در مورد این که حکومت فعلی عراق دست راستی باشد هنوز زود است و نمیتوان قضاوت نمود باید صبر کرد و دید رویه هم رفته غرب از این کودتا خوشحال بنظر میرسد یا نه و در مورد این که کمونیستها را میکشند باید بگویم سزای عملشان است زیرا سابق یعنی در دوره حکومت قاسم کمونیستها عده کثیری از مخالفین خود را کشتند و حالا اعراب انتقام میکشند و از نقطه نظر ما عمل هر دو دسته مذموم و محکوم است ولی چرا روسها ساکت نشستهاند. برای این که کاری نمیتوانند بکنند برای یک عده کمونیست عراقی که نمیشود جنگ جهانی براه انداخت بهتر میبود که خود کمونیستهای عراق متوجه وضع وخیم خود میشدند و نوعی عمل میکردند که کار به اینجاها نمیرسید بطور کلی در کلیه کشورهای کوچک حزب کمونیست علاوه بر این که کاری نتوانسته بکند بلکه برعکس ترمزی هم برای اصلاحات بوده و عاقبت هم شکست خورده و نابود شده بعقیده من بهتر است این آقایان فعالیت خودشان را تحت عناوین دیگری مثلاً سوسیالیستها ادامه بدهند تا مخالف کمتری داشته باشند. سئوال شد آیا اعلیحضرت رفراندم را باخته و یا بردهاند؟ و آیا منظور از اصلاحات ارضی در واقع کمک و خدمت بزارع و کارگر بوده و یا این که بدین وسیله خواستهاند موقعیت انتخابات را مستحکم و روشن نمایند. ملکی جواب داد در مورد رفراندم با صراحت باید بگویم اعلیحضرت بردهاند گو این که رقم پنج میلیون بنظر من خیلی قلابی و دروغ میآید آخر چطور ممکن است از بین بیست میلیون جمعیت پنج میلیون حق رأی داشته باشند در دوره مصدق یک ملیون رأی دادند و حالا خوب بود دو ملیون رأی عنوان میکردند تا بیشتر مردم ایمان باصالت داشته باشند ولی در هر حال در ایران کم سابقه بلکه بیسابقه بود که یک عده زارع و کارگر و حتی عدهای روشن فکر با میل و رغبت بروند و رأی بدهند از نقطه نظر ما هم عمل خوبی بوده منتها ما میگوئیم چیزی که جانشینش کردهاند درست نیست این طرز عمل در قرن نوزده یک اقدام مترقی محسوب میشد اما امروز مترقی نیست اولاً عده کثیری زمین ندارند و در ثانی معلوم نیست اگر زارع مرد تکلیف زمینش چه میشود. سئوال دیگری در مورد جبهه ملی و تأثیر کودتای عراق در ایران شده بود که جراید نوشتهاند کودتای عراق تأثیری در ایران ندارد و چطور چنین چیزی ممکن است زیرا در کلیه جهان تأثیر داشته و در ایران هم که هم مرز ما هست محقق تأثیر خواهد داشت و صفا جواب داد به طور کلی این طرز فکر غلط است که یک عده اشخاص تنبل بنشینند و هیچگونه فعالیت مثبتی نکنند و منتظر باشند تا در یک نقطه از دنیا و یا در یکی از کشورهای همسایه کودتا و یا اتفاق دیگری بیفتد و در ایران اوضاع جدیدی به وجود آید و یا احیاناً آنها و یا جبهه ملی بهرهبرداری بکند این فکر غلط است ما باید خودمان به فکر خودمان باشیم و کاری بکار دیگران نداشته باشیم. در مورد جبهه ملی ملکی گفت من به خود جبهه ملی ایمان دارم اما به رهبرانش ایمان ندارم وضع رهبری جبهه خیلی خراب است یک روزی مصدق بود و انصافاً یک سر و گردن از همه پیش بود چیزی داشت که دیگران نداشتند و او را کنار گذاردند البته حق هم داشتند میترسیدند بعد از او دکتر بقائی هم خیلی مهم بود او هم قوه رهبری شدیدی داشت منتها منحرف شد و راه صحیح نپیمود و من خیلی نصیحت کردم منتها او فکر میکرد هر نوع سخنرانی که بکند مردم همان مطالب سخنرانیاش را قبول میکنند الساعه رهبران جبهه ملی نمیدانند و نمیتوانند در مغز خود مجسم کنند قبل از هر چیز یک رهبری قوی و روشن و مترقی لازم است حالا هم من تا یکی دو هفته دیگر بیشتر ایران نیستم و میروم خارج شما جوانان باید در دانشگاه این موضوع را بحث کنید و کاری کنید که از میان خودتان یعنی تیپ جوان و روشنفکر رهبرانی عالی و مفید بیرون بیاید. جلسه در ساعت هشت و نیم خاتمه یافت و تذکر داده شد که هفته آینده آخرین شبی است که ملکی بسئوالات جواب خواهد داد.
گیرندگان- سه نسخه در بخش ۳۱۲- اداره سوم– اداره دوم. تعداد نسخه. ۵ نسخه
منبع:
کتاب
خلیل ملکی به روایت اسناد ساواک صفحه 181