موضوع: غلامحسین جعفری
تاریخ سند: 18 دی 1345
موضوع: غلامحسین جعفری
متن سند:
به: 316 شماره: 25114 /20ه 3 از: 20 ﻫ 3 ساعت 1330 روز پنجشنبه 15 /10 /45 غلامحسین جعفری در مسجد جامع پس از خواندن نماز در حال نشسته اظهار داشت چون دلم درد می‌کند نمی‌توانم صحبت نمایم فقط تا می‌توانید به مسجد و خادم مسجد کمک کنید.بعد از نامبرده شخصی به نام نجات به منبر رفته و درباره حجاب بانوان صحبت نمود و گفت می‌گویند مگر در قرآن آیه در مورد حجاب وجود دارد.
بله وجود دارد1 و آیه را خواند بعد گفت آنچه من می‌گویم نصیحت است (اشعاری علیه خانم‌ها خواند) من در فومن منبر می‌رفتم همین مهندس سرلک شهردار که پای منبر من می‌آمد فومن را اسفالت کرد حالا از ما بیچاره‌ها مالیات می‌گیرند و می‌روند بالای شهر را اسفالت می‌کنند.
در پایان ضمن دعا گفت خدایا آیت‌اله العظمی را موفق بدار یارانش را حفظ کن و دشمنش را در هر پست و مقامی هست از بین ببرید.
کوهک به عرض تیمسار ریاست ساواک برسد.
18 /10 /45
توضیحات سند:
1.دستور پوشش و حجاب زنان در قرآن کریم: آیات مربوط به موضوع حجاب در دو سوره از قرآن آمده است: یکی سوره «نور» و دیگر سوره «احزاب» در سوره نور آیه‌ای که مربوط به مطلب است آیه 31 می‌باشد.
چند آیه قبل از آن آیه متعرض وظیفه اذن گرفتن برای ورود در منازل است و در حکم مقدمه این آیه می‌باشد.
و اما آیات مبارکه و ترجمه آن: «یا ایهاالذین آمنوا لاتدخلوا بیوتا غیر بیوتکم حتی تستانسوا و تسلموا علی اهلها ذلکم خیر لکم لعکم تذکرون (27) فان لم تجدوا فیها احدا فلا تدخلوها حتی یؤذن لکم و ان قیل لکم ارجعوا فارجعوا هو ازکی لکم والله بما تعلمون علیم(28) لیس علیکم جناح ان تدخلوا بیوتا غیر مسکونۀ فیها متاع لکم والله یعلم ما تبدون و ما تکتمون(29) قل للمؤمنین یغضوا من ابصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک ازکی لهم ان‌الله خبیر بما یصنعون (30) و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لایبدین زینتهن الا ما ظهر منها و لیضربن بخمرهن علی جیوبهن و لایبدین زینتهن الا لبعولتهن او آبائهن او آباء بعولتهن او ابنائهن او ابناء بعولتهن او اخوانهن او بنی اخوانهن او بنی اخواتهن او نسائهن او ما ملکت ایمانهن او التابعین غیر اولی الاربۀ من الرجال او الطفل الذین لم یظهروا علی عورات النساء، و لایضربن بارجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن و توبوا الی‌الله جمیعا ایها‌المؤمنون لعلکم تفلحون (31).
» ای کسانی که ایمان آوردید به خانه دیگران داخل نشوید مگر آن که قبلاً آنان را آگاه سازید و بر اهل خانه سلام کنید.
این برای شما بهتر است.
باشد که پند گیرید.
اگر کسی را در خانه نیافتید داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود.
اگر گفته شد باز گردید، که پاکیزه‌تر است برای شما.
خدا بدانچه انجام می‌دهید داناست.
باکی نیست که در خانه‌هایی که محل سکنا نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه) داخل شوید.
خدا آنچه را آشکار می‌کنید و آنچه را نهان می‌دارید آگاه است.
به مردان مؤمن بگو دیدگان فرو خوابانند و دامنها حفظ کنند.
این برای شما پاکیزه‌تر است.
خدا بدانچه می‌کنید آگاه است.
به زنان مؤمنه بگو دیدگان خویش فرو خوابانند و دامنهای خویش حفظ کنند و زیور خویش آشکار نکنند مگر آنچه پیدا است، سرپوشهای خویش بر گریبانها بزنند، زیور خویش آشکار نکنند مگر برای شوهران، یا پدران، یا پدر شوهران، یا پسران، یا پسر شوهران، یا برادران، یا برادر‌زادگان، یا خواهرزادگان، یا زنان، یا مملوکانشان، یا مردان طفیلی که حاجت به زن ندارند، یا کودکانی که از راز زنان آگاه نیستند (یا بر کامجوئی از زنان توانا نیستند) و پای به زمین نکوبند که زیورهای مخفیشان دانسته شود.
ای گروه مؤمنان همگی به سوی خداوند توبه برید، باشد که رستگار شوید.
مفاد آیه اول و دوم این است که مؤمنین نباید سر زده و بدون اجازه به خانه کسی داخل شوند.
در آیه سوم مکان‌های عمومی و جاهایی که برای سکونت نیست از این دستور استثناء می‌گردد.
سپس دو آیه دیگر مربوط به وظایف زن و مرد است در معاشرت با یکدیگر که شامل چند قسمت است: 1ـ هر مسلمان، چه مرد و چه زن، باید از چشم‌چرانی و نظر بازی اجتناب کند.
2ـ مسلمان، خواه مرد یا زن، باید پاکدامن باشد و عورت خود را از دیگران بپوشد.
3ـ زنان باید پوشش داشته باشند و آرایش و زیور خود را بر دیگران آشکار نسازند و در صدد تحریک و جلب توجه مردان برنیایند.
4ـ دو استثناء برای لزوم پوشش زن ذکر شده که یکی با جمله « و لایبدین زینتهن الا ما ظهر منها» بیان شده است و نسبت به عموم زنان است و دیگری با جمله «ولایبدین زینتهن الا لبعولتهن» ذکر شده و نداشتن پوشش را برای زن نسبت به عده خاصی تجویز می‌کند.
آیات اصلی مربوط به وظیفه پوشش همان آیات سوره نور است.
آیاتی چند هم در سوره احزاب است که می‌توان آنها را در حاشیه مطلب ذکر کرد.
قسمتی از این آیات مربوط است به زنان رسول خدا و قسمت دیگر دستور‌هایی است که درباره حفظ حریم عفاف وارد شده است.
اما قسمت اول: «یا نساءالنبی لستن کاحد من‌النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض و قلن قولا معروفا ـ و قرن فی بیوتکن و لا تبرجن تبرج الجاهلیۀ الاولی و اقمن الصلوۀ و اَتین الزکوۀ و اطعن‌الله و رسوله انما یرید‌الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» (احزاب / 32 و 33)؛ در این دو آیه، مخاطب، زنان پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه و آله می‌باشند: ای زنان پیغمبر شما هم‌چون سایر زنان نیستید ـ اگر پرهیزکار باشید ـ مواظب باشید که در سخن نرمش زنانه و شهوت‌آلود به کار نبرید که موجب طمع بیمار‌دلان گردد.
به خوبی و شایستگی سخن بگویید.
در خانه‌های خویشتن قرار گیرید و مانند دوران جاهلیت نخستین، به خودنمائی و خودآرایی از خانه بیرون نشوید.
مقصود از این دستور زندانی کردن زنان پیغمبر در خانه نیست، زیرا تاریخ اسلام به صراحت گواه است که پیغمبر اکرم صلی‌الله علیه وآله زنان خود را با خود به سفر می‌برد و آنان را از بیرون شدن از خانه منع نمی‌فرمود مقصود از این دستور آن است که زن به منظور خودنمایی از خانه بیرون نشود و مخصوصاً در مورد زنان پیغمبر اکرم صلی الله علیه وآله این وظیفه سنگین‌تر و مؤکدتر است.
آیه 53 سوره احزاب چنین است: «یا ایهالذین آمنوا لاتدخلوا بیوت النبی الا ان یؤذن لکم الی طعام غیر ناظرین اناه و لکن اذا دعیتم فادخلوا فاذا طعمتم فانتشروا و لا مستأنسین لحدیث ان ذلکم کان تؤذوا النبی فیستحیی منکم و الله لا یستحیی من الحق و اذا سألتموهن متاعا فاسئلوهن من وراء حجاب ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن و ما کان لکم ان تؤذوا رسول‌الله و لا ان تنکحوا ازواجه من بعده ابدا ان ذلکم کان عندالله عظیما»؛ عربهای مسلمان بی‌پروا وارد اتاقهای پیغمبر می‌شدند.
زن‌های پیغمبر صلی‌الله علیه وآله هم در خانه بودند.
آیه نازل شد که اولاً سرزده و بدون اجازه وارد خانه پیغمبر نشوید، و اگر برای صرف غذا دعوت شدید به موقع بیایید و بعد هم برخیزید و بروید و به قصه‌گویی و صحبت‌های متفرقه وقت نگیرید، زیرا این امور پیغمبر را ناراحت می‌کند و او شرم می‌کند شما را از خانه خود بیرون کند ولی خدا از شما شرم نمی‌کند.
و ثانیاً وقتی می‌خواهید چیزی از زنان پیغمبر بگیرید، از پشت پرده بخواهید بدون این که داخل اتاق شوید.
این کارها برای پاکیزگی دل شما و دل آنها بهتر است.
شما نباید پیامبر را آزار دهید و نه زنان او را پس از درگذشت پیغمبر به زنی بگیرید، که این کارها در نزد خدا بزرگ است.
در این آیه، کلمه «حجاب» ذکر شده است.
همان طوری که قبلاً گفتیم در کلمات قدماء هر جا سخن از آیه حجاب است مقصود همین است.
دستور حجاب که در این آیه است غیر از دستور «پوشش» است که مورد بحث ما می‌باشد.
دستوری که در این آیه ذکر شده است راجع به سنن خانوادگی و رفتاری است که انسان باید در خانه دیگران داشته باشد.
طبق این دستور، مرد نباید وارد جایگاه زنان شود، بلکه اگر چیزی می‌خواهد و مورد احتیاج اوست باید از پشت دیوار صدا بزند.
این مسأله ربطی به بحث «پوشش» که در اصطلاح فقه نیز تحت عنوان «ستر» نه «حجاب» نامیده می‌شود، ندارد.
جمله: «ذلکم اطهر لقلوبکم و قلوبهن» مانند جمله: «و ان یستعففن خیر لهن؛ و عفت ورزیدن برای آنان بهتر است.
» که در آیه 61 از سوره نور آمده است، دلالت می‌کند که هر اندازه مرد و زن جانب ستر و پوشش و ترک برخوردهایی که مستلزم نظر است رعایت نمایند به تقوا و پاکی نزدیکتر است.
همان طور که گفتیم: رخصت‌های تسهیلی و ارفاقی که به حکم ضرورت داده شده است، نباید رجحان اخلاقی ستر و پوشش و ترک نظر را از یاد ببرد.
(رک: مسئله حجاب، استاد شهید مرتضی مطهری، صفحه 115 تا 117 و 154 تا 156، انتشارات صدرا)