تاریخ سند: 15 فروردین 1343
جناب آقای استاندار خراسان! چون آیت‌الله خمینی امشب به قم مراجعت نمودند
متن سند:
شماره: 4 /77 تاریخ:15 /1 /1343
موضوع: رونوشت تلگراف
جناب آقای استاندار خراسان! چون آیت‌الله خمینی امشب به قم مراجعت نمودند، خواهشمند است با نهایت سیاست و تدبیر، مراقبت کامل شود موضوع کاملاً عادی تلقی شده و هرگونه ابراز احساسات احتمالی تحت مراقبت خاص قرار گیرد و هیچ‌گونه تصادم رخ ندهد.
4 /77 ـ 15 /1 /43
نخست‌وزیر ـ حسنعلی منصور1
رونوشت با کشف تلگراف رمز برابر است.
توضیحات سند:
1. حسنعلی منصور، فرزند رجبعلی (منصورالملک) در سال 1302ش. در تهران متولد شد. پدرش از اعضای اولیه لژ بیداری ایرانیان بود که در دوران رضاشاه سالیان مدید مشاغل حساسی را عهده‌دار بود و در آخرین ماه‌های سلطنت او به صدارت رسید و در دوران محمدرضا نیز مجدداً در رأس دولت قرار گرفت. حسنعلی منصور پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدرسه فیروز بهرام تهران، تحصیلات خود را در رشته حقوق و علوم سیاسی و اقتصاد در فرانسه به پایان برد. او یک‌بار به جرم قاچاق مواد مخدر تحت تعقیب پلیس فرانسه قرار گرفت و موضوع در مطبوعات ایران منعکس شد. خدمات دولتی را با اندیکاتورنویسی در وزارت خارجه آغاز و سپس در اکثر ادارات سیاسی وزارتخانه مشغول کار شد. در سال 1329 به ریاست کل دفتر نخست‌وزیری و پس از آن در سال 1336 در زمان حکومت اقبال به سمت قائم‌مقام دبیرکل شورای عالی اقتصاد منصوب گردید. او در سال 1337 به معاونت نخست‌وزیر و دبیر کل شورای عالی اقتصاد رسید. ساواک در تاریخ 19 /4 /1337 بیوگرافی او را چنین ثبت کرده است: «... لیاقت و شایستگی ندارد، حتی به علت ترقی بی‌جهتی که نموده (به علت نفوذ پدرش و اینکه دکتر اقبال به پدر او مدیون بود، او را به این سمت منصوب کرد) مورد تنفر قاطبه جوانان قرار گرفت.» در سال 1338 مدتی وزیر کار و سپس وزیر بازرگانی شد. او در سال 1340 «کانون مترقی» را با حمایت و مدیریت امریکایی‌ها تشکیل داد و خود ریاست آن را برعهده گرفت. در سال 1341 به سمت مدیرعامل شرکت بیمه منصوب گردید و در سال 1342 در رأس یک گروه 42 نفری از اعضای کانون مترقی به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد. او در همان سال «حزب ایران نوین» را تاسیس کرد. در تاریخ 17 اسفند 1342 به دستور شاه به نخست‌وزیری ایران منصوب شد. منصور از مهره‌هایی بود که توسط انگلیسی‌ها به امریکا معرفی گردید و بنابراین حمایت هر دو قدرت را پشت سر داشت و در واقع روی کار آمدن او به خواست جانسون، رئیس‌جمهور وقت امریکا و سازمان «سیا» صورت گرفت. او در دوره نخست‌وزیری خود اقدام به تصویب لایحه کاپیتولاسیون در اعطای مصونیت به مستشاران امریکایی نمود و در پی اعتراض شدید و سخنان کوبنده حضرت امام خمینی (ره) در تشریح کاپیتولاسیون، در آبان سال 1343 مبادرت به تبعید ایشان به ترکیه کرد. بر اساس گزارشات ساواک، او از اعضای «لژ پهلوی» و «باشگاه بین‌المللی لاینز» بود. سرانجام حسنعلی منصور در اول بهمن‌ماه 1343 در مقابل مجلس شورای ملی به ضرب گلوله محمد بخارایی، عضو هیئت مؤتلفه اسلامی ترور شد و در پنجم بهمن همان سال در بیمارستان درگذشت. (کابینۀ منصور به روایت اسناد ساواک، 3 جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 04 صفحه 13
