مسافرت ایرج اسکندری به عراق
تاریخ سند: 24 خرداد 1355
مسافرت ایرج اسکندری به عراق
متن سند:
شماره : 1123 /242 با مذاکراتی که دکتر قاسملو1 با رهبران حزب بعث انجام داده قرار است ایرج اسکندری که یکی از اعضا حزب توده می باشد به عراق آمده و گفتگوهایی با متواریان و اهداف آنان انجام دهد.نظریه رهبر عملیات : در تائید خبر فوق گزارشی واصل نگردیده است.
نظریه 16 : نظریه رهبر عملیات مورد تائید است.
نظریه رئیس بخش : ضمن اینکه خبر تازگی دارد از نظر امنیت داخلی قابل بررسی و تحقیق بیشتری می باشد.
نظریه اداره کل دوم : گزارش مشابهی در زمینه خبر فوق واصل نگردیده و هرگونه اطلاع مکتسبه متعاقبا اعلام خواهد شد ضمنا خبر از نظر امنیت داخلی قابل پیگیری است 1ـ نتیجه مذاکرات 2ـ خبر به 311 ـ و 334 منعکس شود 25 /3
توضیحات سند:
1ـ عبدالرحمن (هگنا، عباس) قاسملو کردیچ ـ انوری : نامبرده فرزند محمد (وثوق) و در سال 1309 در ارومیه بدنیا آمد.او دبیرکل حزب دمکرات کردستان و از اعضای فعال احزاب توده و کومله بود که در سال 1326 به علت داشتن مرام کمونیستی و فعالیت های سیاسی تحت تعقیب قرار گرفت و به چکسلواکی متواری گردید.
در آن جا با یکی از اتباع آن کشور ازدواج نمود و سپس (در سال 1327) جهت ادامه تحصیل به فرانسه عزیمت کرد.
در سال 1332 به همراه همسرش در رأس یک شبکه جاسوسی برای استقلال کردستان فعالیت کرد و در جریانات چکسلواکی از طرفداران دوبچک و اقدامات حکومت این کشور بود.
به همین علت اختلافاتی بین او و حزب توده آشکار گردید که پس از پیدا شدن آرامش در کشور مذکور از بیم آینده خود و خانواده اش به سوئد مسافرت نمود.
یادشده در سال 1348 در یکی از دانشگاه های پراگ، اقتصاد جهانی تدریس می نمود و در سال 1350 با کمک دولت عراق به طرق مختلف اسلحه و پول به ایران ارسال می کرد، تا بدین وسیله در ایران حرکتهایی انجام دهد.
عراق در همین سال وی را جهت ایجاد یک شبکه جاسوسی در منطقه حاج عمران به منظور خرابکاری و نفوذ در خاک ایران در زمان جشن های دو هزار و پانصد ساله، به کار گمارد.
او توانست نظر بارزانی را جلب نماید و پس از تقسیم حزب دمکرات کردستان به چند شعبه، بین سران این گروهها و حزب بعث عراق برای گرفتن کمکهای بیشتر اختلافات هویدا گردید.
در این زمان قاسملو به دعوت دولت روسیه به مسکو می رود که سفر او هم زمان با مسافرت صدام حسین به کشور مذکور بود.
لذا احتمال داده شده است که این دعوت به توصیه صدام حسین بوده باشد.
مشارالیه در سال 56 در یکی از دانشگاههای آلمان شرقی به تدریس اشتغال داشته و به طورکلی فعالیت های او در خارج از کشور در عراق، چکسلواکی، فرانسه، سوئد و آلمان انجام می شده است.
ر.ک : جریان چپ به روایت اسناد ساواک، حزب دمکرات کردستان، ص 21 ـ 22، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران 1378