موضوع: اظهارات سید عبدالحمید مولانا
تاریخ سند: 25 شهریور 1346
موضوع: اظهارات سید عبدالحمید مولانا
متن سند:
از: 21 تاریخ: 25 /6 /1346به: 316 شماره: 2319 /21
موضوع: اظهارات سید عبدالحمید مولانا1
منزل روبروی مدرسه حجتیه به خمینی واگذار شده، این محل منزلی بسیار بزرگ و به طوری که سید عبدالحمید مولانا به شخصی به نام عباس میرمحمدیان اظهار داشته متجاوز از صدهزارتومان ساختمان آن قیمت دارد. از قرار زمین این منزل مربوط به آستانه است در حال حاضر منزل در دست اطرافیان خمینی است و شیخ حسین نوری و محمد فاضل لنکرانی2 که هر دو از مدرسین حوزه هستند در این منزل به طلاب درس میدهند و مولانا به محمدیان اظهار کرده که شیخ حسینعلی منتظری از زندان آزاد شده و قصد دارد در همین منزل تدریس کند و به طلاب درس بگوید. مولانا اضافه کرده مقصود اصلی این است که این منزل را کتابخانه عمومی بکنند و مشغول قفسه‌بندی آن می‌‌باشند.
نظریه منبع. این منزل فعلاً در دست اطرافیان خمینی از قبیل علی‌‌اکبر اسلامی. شیخ محفوظی. صانعی3 و غیره می‌‌باشد و مدرسینی که تدریس می‌‌کنند از اطرافیان خمینی هستند.
نظریه رهبر عملیات . واگذاری منزل مورد نظر به اطرافیان خمینی صحت دارد و اغلب [بعد] از ورود طلاب به منزل درب آن بسته می‌‌شود و بهتر است وسیله منابع مربوط از فعالیت مدرسین و طلاب مربوطه که در منزل مزبور رفت‌وآمد می‌‌نمایند مراقبت کامل به عمل آید.
نظریه امنیت داخلی . صاحب قبلی منزل بایستی مشخص. محل دقیق آن تعیین و نیز روشن شود آیا کتابخانه است یا محل تدریس که اگر کتابخانه است کتابخانه به نام کیست و برنامه تدریس در این محل به چه نحوی پی‌ریزی شده، مدرسین دائمی آن چه کسانی هستند و طلابی که در این مدرسه حضور می‌‌یابند از چه قماش هستند. به گزارش عملیات خبر توجه فرمایند.
بایگانی شود. 30 /7 /46 به پرونده شیخ حسین نوری ضمیمه و ارائه شود. 15 /7 /46
توضیحات سند:
1. حجت‌الاسلام سید عبدالحمید مولانا در سال 1308 ﻫ ش در تویسرکان دیده به جهان گشود. تا سال 1327 در تویسرکان سکونت داشت، ولى پس از آن براى کسب علوم و معارف اسلامى راهى شهر مقدس قم شد و در آنجا سکنى گزید. در فرم بیوگرافى تنظیم‌شده از سوى ساواک تحصیلات وى در سال 1347 خارج فقه و اصول و شغل وى مدیر مطبوعاتى دارالفکر عنوان شده است. در تاریخ 8 /3 /1348 کتابفروشى وى در قم مورد بازرسى مأموران ساواک قرار گرفت و کتب به اصطلاح مضره آن ضبط شد. خود وى به ساواک احضار و ضمن پر کردن فرم بیوگرافى تعهدى مبنى بر عدم فروش کتب مضره از وى اخذ شد. در راستاى طرح کلى ساواک مبنى بر تبعید روحانیون به شهرهاى دورافتاده وى نیز همزمان با 25 تن از روحانیون دیگر در تاریخ 23 /5 /52 به اتهام تحریک طلاب علوم دینى و متعصب مذهبى به شورش و بلوا به حکم کمیسیون حفظ امنیت اجتماعى شهرستان قم به سه سال تبعید در شهرستان تفت در استان یزد محکوم شد. وى در محل تبعید نیز از پاى ننشست و با آمدن به شهر یزد و ارتباط با شهید آیت‌الله محمد صدوقى دستورات لازم را از ایشان اخذ می‌‌کرد، به همین جهت ساواک به وى متذکر شد که در صورت ترک مجدد محل تبعید به سه ماه زندان محکوم می‌‌شود. در تاریخ 53 /2 /25 محل تبعید وى به شهرستان فومن انتقال یافت و ادامه دوران تبعید را در این شهر سپرى کرد. حجت‌الاسلام مولانا پس از پیروزی انقلاب اسلامی ضمن مدیریت و اداره انتشارات دارالفکر به همکاری با انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز پرداخت. این عالم مجاهد و فرهیخته در تاریخ هشتم آبان 1375 دار فانی را وداع گفت.2. آیت‌الله العظمی محمد فاضل لنکرانی فرزند آیت‌الله فاضل موحدی لنکرانی در سال 1310 ﻫ ش در شهر مقدس قم به دنیا آمد. پدرش از مهاجرین قفقاز و منسوب به شهر لنکران بود که بعد از هجرت به ایران، تحصیلات دینی خود را در حوزه‌های علمیه‌ی اردبیل، زنجان، مشهد و قم به پایان رسانده و در نهایت در حوزه‌ی علمیه‌ی قم به تدریس علوم دینی اهتمام کرده بود. محمدفاضل تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز کرد و پس از پایان دوران ابتدایی، به تحصیل علوم دینی پرداخت. در مدرسه‌ی فیضیه قم، دروس مقدماتی علوم حوزوی را فراگرفت و سپس به فراگیری دروس سطح پرداخت. کفایه را از محضر عبدالجواد جبل عاملی آموخت و سطوح و لمعه را نزد آیت‌الله منتظری فراگرفت. شرح لمعه را از شیخ اسدالله نورالهی آموخت و رسائل و مکاسب را نزد پدرش و آیات: سلطانی، جبل عاملی و مطهری فراگرفت. سپس به فراگیری خارج فقه و اصول پرداخت. ابتدا از محضر آیت‌الله میرزامحمد مجاهدی کسب فیض کرد و سپس مدت یازده سال در محضر درس آیت‌الله العظمی بروجردی حاضر شده، دروس فقه و اصول ایشان را تقریر کرد. پس از آن در درس خارج فقه امام خمینی(ره) شرکت کرد و مدت نه سال به بهره‌گیری از محضر معظم له پرداخت. دروس فلسفه از جمله شرح منظومه‌ی ملاهادی و اسفار ملاصدرا را هم از علامه طباطبایی فراگرفت.
آیت‌الله محمدفاضل لنکرانی مبارزات سیاسی خود را همزمان با آغاز نهضت اسلامی امام خمینی(ره) آغاز کرد که در اثر آن، به بندرلنگه تبعید شد و مدت چهار ماه در آن شهر به سر برد. پس از آن، محل تبعید وی به شهر یزد تغییر یافت. در یزد، همراه با آیت‌الله صدوقی به طور مخفیانه با مردم دیدارهایی داشته و با ایراد بیانات افشاگرانه علیه رژیم پهلوی، به ویژه بعد از شهادت حاج آقامصطفی خمینی، همراه با اساتید حوزه‌ی علمیه‌ی قم، نامه‌ی تسلیتی را به محضر رهبر نهضت اسلامی، امام خمینی(ره)، فرستاد. وی از روحانیونی بود که اعلامیه‌ی معروف خلع شاه از سلطنت را، امضاء کرد. آیت‌الله فاضل بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همواره از نظام اسلامی حمایت و پشتیبانی می‌‌کرد و فعالانه در صحنه بود. در اولین دوره‌ی انتخابات مجلس خبرگان رهبری، از طرف مردم استان مرکزی به نمایندگی آن مجلس برگزیده شد. و سپس به تدریس در حوزه‌ی علمیه‌ی قم پرداخت. وی که از مراجع عظام تقلید بود، در خرداد 1386 بعد از یک بیماری طولانی درگذشت و پیکرش در صحن حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد. از ایشان آثار زیادی در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی به چاپ رسیده است که می‌‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. نهایت التقریب (تقریر درس خارج آیت‌الله العظمی بروجردی) 2. تفسیرالشریعه فی شرح تحریرالوسیله 3. مدخل التفسیر 4. حاشیه بر عروۀالوثقی 5. حاشیه بر الطهارۀ مصباح الفقیه محقق همدانی 6. شرع فروع الاجهاد و الاجتهاد عروۀالوثقی 7.کتاب الصوم 8. کتاب القضاء
ر.ک: یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیت‌الله العظمی محمد فاضل لنکرانی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1393
3. آیت‌الله حسن صانعی فرزند محمدعلى در سال 1313 ﻫ ش در شهرضا متولد شد. وى یکى از فعالین در امر مبارزه با رژیم شاه بود و به همین جهت به طور مرتب تحت مراقبت ساواک قرار داشت. در یکى از گزارشهاى ساواک در مورد مشارالیه آمده است: نامبرده فوق یکى از وعاظ افراطى و ناراحت شهرستان قم مى‌باشد که در مسیر اقدامات ضدملى خود از سال 2525 اقداماتى به شرح زیر انجام داده است: الف ـ با عده‌اى از عناصر ماجراجو و ناراحت که در خارج از ایران به سر مى‌برند تماس و ارتباط داشته و آنانرا در جریان اتفاقات جارى قرار مى‌داده است. ب ـ در سال 2526 ضمن ارتباط با عده‌اى از طلاب در شهرستان قم تحریکاتى در بین آنان بر علیه مصالح کشور معمول که به همین لحاظ احضار و بوى تذکرات لازم داده شده است. ج ـ در سال 2532 به سبب ارتباط با عناصر مشکوک و انجام فعالیتهاى ضدمیهنى به اقامت اجبارى در شهرستان مشکین‌شهر محکوم مى‌گردد.
شیخ حسن صانعی، یکی از یاران مورد اعتماد امام خمینی(ره) بود که در طول نهضت اسلامی، همواره در خدمت آن قرار داشت و در این راه دستگیر و زندانی نیز شد که نمونه‌ی آن دستگیری وی در سال 1346ش، در جریان یورش ساواک به منزل امام در قم، به همراه مرحوم حاج سیداحمد خمینی است. ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت بنیاد پانزده خرداد را بر عهده داشته و از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز می‌‌باشند. اسناد ساواک . پرونده انفرادى