موضوع: جلسه جامعه سوسیالیست‌های ایران است
تاریخ سند: 3 مهر 1339
موضوع: جلسه جامعه سوسیالیست‌های ایران است
متن سند:
تاریخ: 3 /7 /39شماره: 2945/س. ن- ج
گزارش اطلاعات داخلی
موضوع: جلسه جامعه سوسیالیست‌های ایران است
ساعت ۸۳۰ جمعه مورخه 1 /7 /39 از کلیه اعضا و سمپاتیزانهای جامعه سوسیالیست‌های ایران که بجای نیروی سوم تشکیل شده دعوت شده بود تا در منزل خلیل ملکی برای انتخاب اعضاء کمیته مرکزی جامعه اجتماع کنند و قریب هفتاد نفر حضور داشتند ابتدا مهندس حسین ملک1 و خلیل ملکی شرحی راجع بنحوه انتخابات و خط مشی آینده بیان کردند در این جلسه راجع بورود دو تن نماینده از طرف جبهه ملی آذربایجان بتهران هم صحبت شد این دو نفر عبارت بودند از زرینه‌باف و دکتر بهروزین که اولی در جلسه دیروز جامعه شرکت کرده بود و یک نسخه از پیام یا بیانیه جبهه ملی آذربایجان را همراه آورده بود ک منوچهر رسا آن را برای حاضرین خواند و قرار شد نسخه‌هائی از آن چاپ و بعد توزیع شود زرینه‌باف هم خود توضیحات نسبتاً مفصلی راجع بجبهه ملی آذربایجان داد به این شرح که جبهه مذکور مرکب از حزب ایرانیها نیروی سومیها بازار و اصناف و سایر نیروهای طرفدار دکتر مصدق از بعد از ۲۸ مرداد ۳۲ مرتب فعالیت داشته و پیوسته بین همه آن نیروها بر خلاف تهران هم‌آهنگی کامل وجود داشته است و حالا آن فعالیتها تشدید یافته است عین پیام یا بیانیه جبهه ملی آذربایجان از لحاظ مفاد شبیه بیانیه جامعه سوسیالیست‌های ایران بوده و حتی تصریح کرده بودند که بقانون اساسی و سلطنت مشروطه وفادار هستند منتهی حملاتی هم بهیئت فعلی حاکمه نموده بودند پس از قرائت بیانیه مذکور خلیل ملکی صورت اسامی پانزده نفر کاندیداهای حزب را به این شرح خواند. مهندس قندهاریان. دکتر وثیق2. مهندس ملک. رضا شایان. منوچهر صفا. پاکزاد. سرشار. مساوات آرائی‌نژاد. خلیل ملکی. شانسی (معمار). ابقى [ابقاء]. شریعتمداری. عباس عاقلی‌زاده. منوچهر رسا و بعد توضیح داد که این عده می‌توانند تا شش نفر دیگر هم بانتخاب خود بجمع کمیته مرکزی اضافه بکنند البته این افراد بیشتر از بین اعضا قدیمی حزب ولو آن که فعلاً فعالیت زیادی ندارند انتخاب شده‌اند و گرچه بین سایرین هم دوستان ارزنده‌ای داریم ولی بعللی آنها را انتخاب نکردیم و محمود عرب‌زاده یکی از آنها است که بواسطه مختصر رنجش در جلسات ما حاضر نمی‌شود و حالا هم تبریز است اما اگر بعدها خواست فعالیت بکند جزء آن شش نفر او را انتخاب خواهیم کرد این عده پانزده نفری سه کمیته پنج نفری تحت عنوان کمیته اجرائیه کمیته سازمان و کمیته نقشه‌ها و برنامه‌ها انتخاب خواهند کرد و شش ماه بعد یک کنگره تشکیل خواهد شد که در آن نسبت باعضاء کمیته مرکزی و بیانیه و مرامنامه جامعه بدقت و اصولی بحث و انتقاد خواهد شد فعلاً آقایانی که اینجا حاضر هستند به عنوان کادر مؤسس جامعه تلقی می‌شوند و دفتر داریم تا آنها که صلاح بدانند اسم و آدرس خودشان را ثبت بکنند این دفتر تا دو هفته باز است ظرف این دو هفته هر کس آن را امضا بکند جزو اعضا مؤسس به شمار می‌آید ولی از آن پس متقاضیان مشمول مقررات عمومی جامعه خواهند شد و بایستی آنکت پر کنند در این موقع اسامی کاندیداها روی تخته سیاه نوشته شد و پنجاه نفر از حاضرین رأی خود را نوشته و دادند و سپس دفتر مذکور در بالا بترتیب امضاء کردند قرار شد تا دو هفته دیگر هر کس دفتر را امضاء می‌کند رأی خود را هم در مورد کاندیداها بجامعه بدهد آن وقت پس از خاتمه دو هفته آرا قرائت و نتیجه قطعی آن اعلام شود چند نفر از حاضرین نسبت به کاندیداها اعتراضاتی داشته و جواب داده شد هر کس را مایل نباشید می‌توانید عوض او شخص دیگری بنویسید لیکن پیش‌بینی می‌شود که کاندیداهای فوق صد در صد انتخاب بشوند خلیل ملکی گفت دو نفر آخر یعنی عاقلی‌زاده و رسا را هم بجهت آن که در دانشگاه هستند و هم بواسطه این که از اعضاء بسیار ارزنده ما می‌باشند انتخاب کرده‌ایم و گرنه شاید از لحاظ سن خیلی جوان باشند تقریبا ساعت ۱۱ جلسه پایان یافت ضمناً ساعت ۱۸۳۰ روز چهارشنبه 6 /7 /39 هم حوزه کارمندی در منزل خلیل ملکی تشکیل خواهد شد و در حوزه دانشجوئی روز چهارشنبه گذشته که در منزل ملکی تشکیل شده نمایندگان جبهه ملی آذربایجان یعنی زرینه‌باف و دکتر بهروزین هم شرکت داشته‌اند و شخص اخیر روز پنجشنبه گذشته به تبریز مراجعت کرده است.
رونوشت برابر اصل
اصل در پرونده کلاسه ح حزب نیروی سوم- 149
در پرونده خلیل ملکی بایگانی شود 16 /7 /39
توضیحات سند:
_1- حسین ملک: فرزند محسن متولد ۱۲۹۹ در اراک. وی نیز به همراه برادر خود خلیل ملکی در سال ۱۳۲۰ به حزب توده پیوسته در سال ۱۳۲۶ نیز جزء انشعابیون از حزب بود. به همین ترتیب تا تشکیل «جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران» به همراه برادر خود بود. در تاریخ 27 /7 /32 دستگیر و در تاریخ 1 /9 /32 آزاد می‌شود. وی که مهندس کشاورزی و کارمند وزارت کشاورزی و منابع طبیعی بود برای ادامه تحصیل به فرانسه می‌رود و در جامعه سوسیالیست‌های ایرانی مقیم اروپا فعالیت می‌کند و هنگامی که در سال ۱۳۴۱ برای تکمیل پایان‌نامه دکترای خود در رشته اقتصاد کشاورزی به هند مسافرت می‌کند و مدتی نیز در تهران اقامت می‌کند اجازه خروج مجدد به وی داده نمی‌شود تا این که ضمن درخواست از ریاست ساواک و مساعدت وی به فرانسه باز می‌گردد. ملک از سال ۱۹۶۷ به عنوان کارشناس سازمان جهانی خواربار در کشورهای زیر خدمت می‌کند. ماداگاسکار ۲ سال، مراکش ۱ سال، هائیتی ۵ ماه. حسین ملک پس از مراجعت به کشور مجدداً به استخدام وزارت کشاورزی و منابع طبیعی درآمد و در سال ۱۳۵۵ با مساعدت نخست‌وزیر وقت از این وزارتخانه به وزارت تعاون و امور روستاها منتقل شد. ساواک در پاسخ به استعلام برای این انتقال جواب می‌دهد: «با توجه به همکاری که مشارالیه به طور غیرمستقیم با ساواک انجام می‌دهد و همچنین طرز تفکر فعلی که قصد خدمتگزاری داشته با ارجاع شغل مربوط با وی موافقت‌تر می‌کند.»
۲- غلامرضا وثیق: فرزند على‌اکبر در سال ۱۲۹۴ در بروجرد متولد شد. او پس از خاتمه خدمت سربازی در سال ۱۳۲۰ وارد وزارت پیشه و هنر شد و و در سال ۱۳۲۸ برای تحصیل دوره دکترای حقوق به فرانسه رفت. وثیق قبل از ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ عضو نیروی سوم بود. وی در سال ۱۳۳۱ از وزارت کار بازنشسته شد و در ز سال ۱۳۳۹ پس از تشکیل کنگره جامعه سوسیالیست‌ها به عنوان عضو کمیته مرکزی برگزیده شد. در سال ۱۳۴۱، ساواک با تقاضای او برای با انتشار مجله دانش زندگی موافقت کرد. وی تا قبل از نوروز ۱۳۴۸ چند سالی رئیس بانک صادرات شعبه پاریس بود.