متن تلگراف اساتید و مدرسین حوزه علمیه قم بزعیم و مرجع عالیقدر آیه‌اله العظمی خمینی مدظله العالی
تاریخ سند: 14 خرداد 1349
متن تلگراف اساتید و مدرسین حوزه علمیه قم بزعیم و مرجع عالیقدر آیه‌اله العظمی خمینی مدظله العالی
متن سند:
بسمه‌تعالی محضر مبارک حضرت آیت‌اله العظمی مرجع بزرگ شیعه آقای خمینی متع الله المسلمین به طول بقائه رحلت حضرت آیت الله العظمی آقای سید محسن حکیم1 قدس سره‌الشریف موجب تأسف عمیق قاطبه مسلمین خصوصاً جامعه روحانیت گردید حوزه علمیه قم این فاجعه عظیم را به ساحت مقدس حضرت بقیه‌الله امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف و محضر آن مرجع عظیم‌الشأن تسلیت می‌گوید عظمت اسلام و مسلمین و ترقی روز افزون جامعه روحانیت و حوزه‌های علمیه را در ظل توجهات امام زمان و رهبری ارزنده حضرت مستطاب عالی از پیشگاه خداوند قادر خواستار است محمد حسین مسجد جامعی، ربانی شیرازی، حسینعلی منتظری صادق خلخالی عبدالعظیم محصلی محسن حرم پناهی حسین نوری علی مشکینی اردبیلی ابوالفضل نجفی خوانساری ناصر مکارم شیرازی ابوالقاسم خزعلی احمد جنتی سیدعباس ابوترابی علی حیدری مرتضی بنی فضل2 احمد دانش محمد مؤمن3محمدمهدی ربانی محمدعلی گرامی مرتضی مقتدائی 4 حسین مظاهری هاشم تقدیری محمد ابطحی محمد موحدی حسن طاهری 5 محمد محمدی محمدعلی احمدی یعقوب موسوی زنجانی عباس محفوظی صالحی نجف‌آبادی ابراهیم امینی رضا توسلی یوسف صانعی یحیی انصاری شیخ محمد واصف حسین شب‌زنده‌دار 6 حسین تربیت اسماعیل عابدی حسین سدادی محمد شاه‌آبادی محمدعلی فیض علی قدوسی جلال گلپایگانی علی‌اکبر مسعودی محمدتقی مصباح یزدی7 سیدمهدی شریفی محی‌الدین فاضل 67912 ـ 18355 بایگانی شود 23 /4 /49 در پرونده محمد موحدی فاضل ضمیمه و ارائه شود 316 ـ 18 /4 /49توضیحات سند:
1.آیتالله سید محسن حکیم یکی از فقها و مراجع نامدار شیعه، در سال 1306 ق در خاندانی از علم و تقوا، در بیت جلیلِ لبنان متولد شد.
پدرش علامه سید مهدی حکیم (متوفی 1312) و مادرش نواده آیتالله آقا شیخ عبدالنبی کاظمی، صاحب کتاب « تکملۀ الرجال » می باشد.
خاندان حکیم یکی از خاندان های اصیل و عرب در عراق می باشد که شخصیت های علمی و اجتماعی بزرگی از آن برخاسته اند.
آیتالله حکیم از محضر علمای بزرگی چون حاج سیدمحمد کاظم یزدی، حاج شیخ محمدکاظم خراسانی، میرزای نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ الشریعه اصفهانی و برخی دیگر تلمذ نموده است.
مرحوم آیتالله حکیم بعد از رحلت آیتالله العظمی بروجردی، مرجعیت عامه شیعه را به دست گرفت و در تنظیم امور اداری حوزه های علمی و تأسیس مدارس و تربیت مبلغین سعی و کوشش بلیغ مبذول داشت و در غنا بخشیدن به فرهنگ اسلامی شاگردانی را تربیت نمود.
ایشان یکی از موفق ترین مراجع تقلید شیعه در امر تألیف و تصنیف بود.
با وجود آن همه مشاغل مرجعیت، باز دست از تألیف و تصنیف برنمی داشت و آثار ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت، گفته شده از آیت الله حکیم پرسیدند: نظرش درباره سیاست و دخالت علما در آن چیست؟ او با صراحت فرمود: « اگر معنی سیاست اصلاح امور مردم روی اصول صحیح عقلانی و رفاه حال و آسایش بندگان خدا باشد (کما این که ظاهر امر آن است که معنی صحیح سیاست همین باشد) اسلام، تمامش همین است و جز سیاست چیز دیگری نیست و علما غیر از این کار دیگری ندارند و اگر منظور معنی دیگر می باشد، اسلام از آن بیگانه و دور است».
به همین دلیل او در امور جاری سیاسی و اجتماعی دخالت داشت از جمله : 1.
شرکت در جهاد مردم عراق علیه استعمار انگلستان 2.
تکفیر حزب شیوعی و اشتراکی 3.
کمک به جنبشهای آزادیبخش 4.
شرکت در نهضت اسلامی ایران آیت الله حکیم برای اداره امور مرجعیت خود نظم و سازمان خاص ایجاد کرده و برای هر قسمت، مسئول معینی انتخاب نموده بود و از افراد مطلع در اداره این تشکیلات کمک می گرفت؛ به همین دلیل تشکیلات او با نظم خاص و آبرومندی اداره می شد که این امر در نوع خود بی سابقه بود.
آیت الله حکیم دارای فرزندانی برومند، عالم و لایق بود که در دوران زعامت پدر بزرگوار خود از معاونت و یاری او خودداری نکردند و پس از رحلت آن بزرگوار اغلب آنان به دست دژخیمان نظام عفلقی به فیض شهادت نائل آمدند.
خاندان حکیم یکی از کانون های مقاومت و شهادت در عراق به شمار می آید.
این عالم بزرگوار پس از عمری تلاش و کوشش در راه اسلام و قرآن سرانجام در 27 ربیع الاول 1390 ق به ملکوت اعلی پیوست.
مدفن آن مرحوم در نجف در مقبره مخصوص جنب کتابخانه خود می باشد.
ر.ک: فقهای نامدار شیعه، عقیقی بخشایشی 2.
آیت الله مرتضی بنی فضل در سال ۱۳۱۲ ﻫ ش در تبریز دیده به جهان گشود.
پدرش مرحوم حاج سیفعلی، از اخیار آن روزگار بود که خود نیز تدریس می فرمود، ولی از اول تا پایان عمر ملبس به لباس روحانیت نبود.
آیتالله بنی‌فضل تحصیلات خود را از مکتب‌خانه آغاز کرد و به فراگیری ادبیات فارسی و قرآن پرداخت.
سپس به حوزه علمیه تبریز رفت، مقدمات و سطح را تا بخش شرح لمعه نزد آیت الله حاج میرزا جواد سلطان القراء فرا گرفت.
با ورود به قم باقی مانده شرح لمعه را نزد آیت الله حاج میرزا باقر مرندی و قوانین را نزد حاج شیخ نصرت بناروانی میانجی و مطول را نزد حاج میرزا حسن محدث سرابی آموخت و برای فراگیری منظومه سبزواری به نزد آیت الله شربیانی رفت.
رسائل ، مکاسب و کفایه را نیز نزد آیات عظام: مشکینی، سلطانی طباطبائی، مجاهدی و شیخ عبدالجواد اصفهانی فرا گرفت.
با پایان یافتن درس‌های دوره سطح، مدت دو سال و نیم در درس خارج فقه مرحوم آیت الله العظمی بروجردی شرکت کرد.
حدود پنج سال در درس خارج فقه آیات عظام: گلپایگانی و محقق داماد، هفت سال در درس خارج فقه و اصول امام خمینی (ره) و یک سال در درس آیت الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی حضور یافت؛ کمتر از یک سال هم به درس تفسیر مرحوم علامه طباطبایی رفت.
او در طی این سال ها از تألیف کتاب نیز باز نماند و شرح هایی بر بخش منطق منظومه سبزواری، مکاسب محرمه، بیع و خیارات مکاسب شیخ انصاری و نیز شرح گسترده ای بر کتاب القضاء شرائع نگاشته و همچنین مدارک تحریرالوسیله را تألیف نموده که بخشی از آن به چاپ رسیده است.
از نخستین سال های نهضت امام خمینی همواره یار و حامی این نهضت عظیم بود و در سال های پیش از انقلاب، رابط امام با برخی از علماء و مراجع بود و نقش بسزایی در تنظیم حرکت همه جانبه حوزه علمیه قم بر ضد رژیم پهلوی ایفا کرد.
در آن سال ها، با سخنرانی در مجامع عمومی و خصوصی، ماهیت رژیم شاه را افشا می کرد و این امر باعث شد که گاه، ساواک او را احضار و مورد بازجویی و هتاکی قرار دهد.
از فعالیت های مهم وی، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و شرکت در برنامه های مبارزاتی این نهاد است.
او در بسیاری از جلسات آن مرکز شرکت و بسیاری از اعلامیه های آن را امضا می کرد.
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی نیز خدمات بسیاری را در استان آذربایجان شرقی انجام داد و همواره با اطاعت از امام و دعوت همگان به پیروی مطلق از ولایت فقیه و نیز با حمایت همه جانبه از مقام معظم رهبری، در صحنه حضور داشت و در دوره اول مجلس خبرگان به نمایندگی از مردم آذربایجان غربی و در دوره دوم به نمایندگی از مردم آذربایجان شرقی انتخاب شد.
آیت الله بنی فضل در شهریور ماه سال 1386 از دنیا رفت.
ر .
ک: کتاب جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد ۳، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، صص ۸۰ ـ ۷۵ 3.
آیت الله شیخ محمد مومن در ۱۳۱۷ ﻫ ش در قم به دنیا آمد.
از سال ۱۳۳۲ به تحصیل علوم دینی همت گماشت و در حوزه علمیه قم از محضر استادانی چون آقا سید محمد باقر طباطبایی سلطانی، حاج آقا مصطفی خمینی، ستوده و آیات عظام بروجردی، امام خمینی(ره) و محقق داماد استفاده کرد.
در 1343 راهی نجف شد و مدت شش ماه از محضر آیتالله حسین حلی و شاهرودی بهره برد.
پس از بازگشت به ایران از درس شیخ مرتضی حائری و علامه طباطبائی نیز بهره مند گردید.
وی در ۱۳۵۳ به دلیل مبارزه با رژیم پهلوی به مدت سه سال از قم تبعید شد.
مدت ۹ ماه از تبعیدش را در شهداد کرمان گذراند و بقیه آن را در تویسرکان سپری کرد.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دادگاههای انقلاب اسلامی مشغول خدمت شد و به اصرار شهید قدوسی به عضویت شورای عالی قضایی درآمد و در اولین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری به عنوان نماینده سمنان انتخاب گردید.
آیتالله مومن در سال ۱۳۶۲ طی حکمی از سوی حضرت امام(ره) به عضویت فقهای شورای نگهبان درآمد (بیوگرافی، اعضای شورای‌عالی قضایی، اطلاعات، شماره 17060 ( ۲۷ تیر 1362)، ص 18 4.
آیتالله مرتضی مقتدایی در سال 1314 ﻫ ش در خانواده‌ای روحانی در اصفهان متولد و پس از گذراندن تحصیلات ابتدائی وارد حوزه علمیه اصفهان شد و از اساتید بزرگی همچون مرحوم حاج شیخ محمدحسن نجف‌آبادی، مرحوم فیاض و آیتالله خادمی بهره برد و در سال 1338 برای ادامه تحصیل راهی قم شد و در درس مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی، علامه طباطبایی، آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، آیت‌الله‌العظمی اراکی و حضرت امام(ره) شرکت نمود و ضمن تحصیل به تدریس در حوزه می‌پرداخت و به عضویت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد.
در سال 1358 در تشکیلات قضائی مشغول به کار شد و ضمن شرکت در شورای عالی قضائی به عنوان سخنگوی آن انتخاب گردید.
در زمان اصلاح قانون اساسی به عضویت شورای بازنگری قانون اساسی درآمد و سپس به عنوان رئیس دیوان عالی کشور منصوب گردید.
5.
آیتالله سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، فرزند آیتالله سید حیدر طاهری در 1317 ﻫ ش در خرم‌آباد در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد.
پس از پایان تحصیلات دوران ابتدایی، به تحصیل مقدمات پرداخت.
در سال 1333 به قم آمد و نزد مدرسان حوزه علمیه این شهر دوره سطح را به انجام رساند و سپس در درس خارج فقه و اصول آیات عظام بروجردی و حضرت امام(ره) شرکت کرد و پس از تبعید امام به درس آیتالله محقق داماد حاضر شد و بعد از فوت مرحوم داماد از طریق مباحثه با آیات مؤمن، حسینی کاشانی، ربانی املشی و حسن آقا تهرانی بر دانسته‌های خود افزود.
وی از دوران تحصیل در حوزه علمیه قم و مدرسه حقانی به تدریس اشتغال داشته است.
ایشان نیز به عنوان یکی از شاگردان حضرت امام(ره)، به نهضت اسلامی پیوست.
در سال 1343ش در شهر محلات دستگیر و مدتی زندانی شد.
پس از آزادی دوباره فعالیت خود را از سرگرفت که به ممنوعیت منبر رفتن وی انجامید.
وی تا پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت خود ادامه داد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سمت نمایندگی حضرت امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی مجلس خبرگان رهبرِی، عضویت در شورای نگهبان و امامت جمعه موقت تهران مسئولیت داشت.
آیتالله طاهری خرم‌آبادی در سال 1392 ش دار فانی را وداع گفت.
(شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج 5، صص 28 ـ 27) 6.
آیتالله حسین شب‌زنده‌دار در سال 1308 ﻫ ش در خانه کربلایی احمد واقع در محله قدیمی سنان جهرم، دیده به جهان گشود.
برای فراگیری علوم اسلامی در مدرسه خان (زمانیه) جهرم مشغول تحصیل شد.
مقدمات علوم، ادبیات، مقداری از مسائل فقهی و شرعیات و آداب و اخلاق را از حجج اسلام آقایان سیدحسین شریعتمداری، میرزا محمد نمازی، شیخ علی‌اکبر ناصری، سیدمحمد احمدی، سید محمدرضا اصفهانی و به ویژه آیتالله سید ابراهیم حق‌شناس و آقا شیخ عطاءالله حقدان به خوبی فراگرفت.
با اتمام دروس این دوره، عطش فراگیری و کسب بهره‌های علمی و معنوی او را راهی شیراز کرد.
مدتی در مدرسه مقیمیه و پس از آن در مدرسه منصوریه شیراز اقامت گزید و به تحصیل مشغول گردید.
در این دوره کتاب‌های درسی رایج در معانی و بیان، فقه و اصول و کلام و عقاید را نزد استادان و بزرگان حوزه علمیه شیراز حجج‌اسلام آقایان ملّا احمد دارابی، سید علی خفری و حضرت آیات آقایان بهاءالدین محلاتی، شیخ ابوالحسن حدائق و سید عبدالعلی آیت‌اللهی آموخت.
برای ادامه تحصیلات عالی در سال 1326 به قم مهاجرت و نخست در مدرسه فیضیه و پس از مدتی در مدرسه حجتیه سکونت گزید و به تحصیل مشغول گردید.
او قسمتی از درس‌هایی را که در دوره سطح متوسطه نخوانده بود، نزد آیتالله شهید محمد صدوقی خواند.
سپس فراگیری متون دروس سطح عالی را شروع کرد.
«رسائل» ، «مکاسب» و «کفایۀ‌الاصول» در فقه و اصول را نزد آیات آقایان شیخ محمد تقی بهجت، شیخ مرتضی حائری، سیدرضا بهاءالدینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، سید عبدالجواد اصفهانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی، آقا سید رضا صدر، و شیخ عبدالرزاق قاینی، «شرح تجرید و شوارق» و کلام و حکمت را در محضر آیتالله سید احمد خوانساری خواند و دوره سطح را به پایان رسانید.
پس از آن خود را برای استفاده از مباحث دوره خارج آماده کرد.
آقای شب زنده‌دار سال‌ها به طور مرتب و منظم در دروس خارج فقه و اصول آیات عظام آقایان حاج سید حسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ محمد علی اراکی، امام خمینی(ره)، سیدمحمدرضا گلپایگانی و شیخ عباسعلی شاهرودی حاضر شد و همزمان در درس تفسیر استاد علامه سیدمحمد حسین طباطبایی حضور یافت و ضمن مباحثه، تقریر برخی از دروس یاد شده را نگاشت و از آن پس در شمار فضلا و اساتید زبده حوزه قرار گرفت.
آیتالله شب زنده‌دار در کنار تمام فعالیت‌های در عرصه نگارش هم آثار مفید و ارزنده‌ای به صورت تقریرات دروس خارج، شرح و حواشی بر برخی از تفاسیر و ادعیه و مقالات پربار در موضوعات گوناگون دینی نگاشته است.
ایشان با شروع نهضت امام خمینی(ره) در عرصه سیاسی نیز حضور داشت.
7.
آیتالله محمدتقی مصباح یزدی در سال 1313 ﻫ ش در شهر یزد دیده به جهان گشود.
تحصیلات مقدماتی حوزوی را در یزد به پایان رساند و برای تحصیلات تکمیلی علوم اسلامی عازم نجف شد؛ ولی به علت مشکلات فراوان مالی، بعد از یک سال برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد.
از سال 1331 تا سال 1339 ﻫ ش در دروس امام خمینی(قدس‌سره) شرکت و در همین زمان، در درس تفسیر قرآن، شفای ابن سینا و اسفار ملاصدرا از وجود علامه طباطبایی کسب فیض کرد.
وی حدود پانزده سال در درس فقه آیتالله بهجت شرکت داشت.
بعد از آن که دوره درسی ایشان با حضرت امام(ره) به علت تبعید حضرت امام قطع شد، معظم‌له به تحقیق در مباحث اجتماعی اسلام، از جمله بحث جهاد، قضا و حکومت اسلامی، پرداخت.
وی در مقابله با رژیم معدوم پهلوی نیز حضوری فعال داشت در انتشار دو نشریه با نام‌های «بعثت» و «انتقام» نقش داشت که تمام امور انتشاراتی اثر دوم نیز به عهده ایشان بود.
در اداره مدرسه حقانی به همراه آیتالله جنتی، شهید بهشتی و شهید قدوسی فعالیت داشت و حدود ده سال در آن مکان به تدریس فلسفه و علوم قرآنی پرداخت.
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی با حمایت و ترغیب امام خمینی(قدس‌سره)، چندین دانشگاه، مدرسه و مؤسسه را راه‌اندازی کرد که از مهم‌ترین آنها می‌توان از بخش آموزش در مؤسسه در راه حق، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و بنیاد فرهنگی باقر‌العلوم نام برد.
ایشان هم‌اکنون ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) را از جانب مقام معظم رهبری برعهده دارد.
معظم‌له در سال 1369 به عنوان نماینده مجلس خبرگان از استان خوزستان و اخیراً نیز از تهران به نمایندگی مجلس خبرگان برگزیده شده است.
ایشان دارای تألیفات و آثار متعددی در زمینه‌های فلسفه اسلامی، الهیات، اخلاق و عقاید می‌باشد.