حوادث و وقایع شهرهای مختلف کشور در روز 11/8/57
تاریخ سند: 11 آبان 1357
حوادث و وقایع شهرهای مختلف کشور در روز 11/8/57
متن سند:
1ـ تهران الف ـ ساعت 1130 روز 11 /8 /57 (2537 شاهنشاهی)، حدود 500 نفر از طبقات مختلف مردم در قطعه شماره 17 گورستان بهشت زهرا اجتماع و مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده اند.1 در اجتماع مورد بحث گفته شد که سیدمحمود طالقانی قصد داشته که در محل حاضر و ضمن پیوستن به تظاهرکنندگان، جهت آنان سخنرانی نماید.
ضمنا بعلت سردی هوا، تظاهرکنندگان متدرجا متفرق شده اند.
ب ـ ساعت 1800 روز 11 /8 /57، عده ای اخلالگر شیشه های سینما دیانا واقع در خیابان شاهرضا را شکسته و متواری شده اند.
ضمنا افراد ناشناسی مقارن همین ساعت، تلفنی مدیر سینمای مذکور را تهدید و مورد اهانت قرار داده اند.
2ـ قم ساعت 1500 روز 11 /8 /57، تعدادی از تظاهرکنندگان در خیابان چهارمردان شهر قم اجتماع و ضمن حرکت در خیابانهای شهر قم، مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده و سپس به میدان فرح (ابتدای شهر قم) رسیده که در این موقع تعداد جمعیت بالغ بر 10 هزار نفر شده است.
تظاهرکنندگان ضمن اسائه ادب به مقامات عالیه مملکتی، اکثر صاحبان مغازه ها و دکاکین را وادار نموده که کلیه چراغهای محل کسب را روشن نموده و اتومبیلهائی که در شهر رفت و آمد میکرده اند وادار شده اند که با چراغ روشن حرکت کنند.
تظاهرکنندگان بتصور اینکه ارتشبد اویسی فوت شده، علیه وی شعار داده و سپس تدریجا متفرق شده اند.
ضمنا حدود 500 نفر از تظاهرکنندگان وارد صحن مطهر حضرت معصومه (ع) شده و اقدام به دادان شعارهای مضره نموده و سپس متفرق شده اند.
1 3ـ کاشان بعد از ظهر روز 11 /8 /57، تظاهراتی در برخی از خیابانهای شهر کاشان رخ داده و تظاهرکنندگان مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده اند.
ضمنا تعدادی از اهالی شهر کاشان، بتصور اینکه ارتشبد اویسی فوت شده است، ضمن شادی و پایکوبی، بین متظاهرین نقل توزیع نموده و بطرف آنها گلاب پاشیده اند.
2 4ـ ساوه ساعت 1700 روز 11 /8 /57، عده ای از جوانان و محصلین مدارس شهر ساوه ضمن انجام تظاهرات، مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده و سپس در خیابانهای شهر مذکور راه پیمائی نموده اند.
تظاهرکنندگان سپس در سطح خیابان سلمان ساوجی و میدان امیرکبیر شهر مذکور نشسته و دقایقی بعد، تدریجا متفرق شده اند.
5 ـ آباده ساعت 1530 روز 11 /8 /57، مجلس ختمی جهت علی اکبر یوسفی (یاد شده در تظاهرات اخیر کشته شده است)، با شرکت حدود 5 هزار نفر از طبقات مختلف شهر آباده و اقلید فارس در یکی از تکایای آن شهر برگزار شده است.
در مجلس مذکور، یکی از وعاظ (شناخته نشده است) ضمن سخنرانی در بالای منبر اظهار داشته : باطلاع آیت اله شریعتمداری رسیده که قرار است مردم سرحد به اقلید فارس آمده و ضمن انجام تظاهرات، اعمال خرابکارانه ای را انجام دهند.
چنانچه این تظاهرات انجام گیرد، حکم قتل آنان از جانب آیت اله شریعتمداری صادر خواهد شد.
پس از خاتمه سخنرانی یاد شده، جمعیت به آرامی از مجلس خارج شده و ضمن انجام تظاهرات آرامی در خیابانها، سپس متفرق شده اند.
6ـ رشت ساعت 1130 روز 11 /8 /57، قریب 600 نفر از طبقات مختلف مردم، در خیابانهای شهر رشت ضمن راه پیمائی و انجام تظاهرات، مبادرت به دادن شعارهای ضد ملی نموده اند که با دخالت مأمورین انتظامی، در ساعت 1200 روز مذکور متفرق شده اند.
8ـ گرگان از صبح روز 11 /8 /57، حدود 6 هزار نفر از اهالی بخش علی آباد گرگان، با در دست داشتن پلاکاردهای مضره و دادن شعارهای ضد ملی، در خیابانهای بخش مذکور به تظاهرات پرداخته اند.
1 9ـ بابل ساعت 1000 روز 11 /8 /57، حدود 15 نفر جوان چوب بدست از شهر بابل به بخش امیرکلا رفته و چند جام از شیشه های یکی از شعب بانک صادرات را در بخش مذکور شکسته اند.
افراد مذکور هنگامیکه قصد تخریب شعب دیگر بانکها را داشته اند، با مخالفت اهالی روبرو شده و متواری گردیده اند.
اهالی امیرکلا شش نفر از اخلالگران را دستگیر و با طناب آنها را بسته و به مسجد برده اند که با دخالت دو نفر دیگر از اهالی بخش مزبور آزاد گردیده اند.
ضمنا ساعت 2000 روز 11 /8 /57، گروهی از اخلالگران در تقاطع خیابانهای شهر بابل با اسلحه عابرین و رانندگان را با تهدید وادار به انجام تظاهرات و گفتن شعارهای ضد ملی نموده اند.
در ساعت 2200 با دخالت مأمورین انتظامی و استفاده از گاز اشک آور، اخلالگران پراکنده و حدود 500 نفر از آنها بسوی کوی پلیس حمله ور و در اثر تیراندازی آنان، یکنفر سرباز وظیفه جمعی ژاندارمری شهرستان بابل زخمی گردیده است.
ضمنا دو نفر از مأمورین شهربانی با شنیدن صدای گلوله در کوی پلیس، از منزل خودشان خارج و در سه راه کمربندی دو نفر چوب بدست را مشاهده نموده اند که راه بریکدستگاه اتومبیل پیکان بسته و از داخل اتومبیل بسوی دو نفر چوب بدست تیراندازی شده که در نتیجه یکنفر مجروح و دیگری متواری گردیده است و شخص مجروح در بیمارستان بعلت خونریزی فوت کرده است.
1 تظاهرات فوق با دخالت مأموران انتظامی در ساعت 2235 خاتمه یافته و آنها متفرق گردیده اند.
10ـ کرمان ساعت 1600 روز 11 /8 /57، حدود 150 نفر از قشریون مذهبی از مسجد جامع شهر کرمان خارج و ضمن تظاهرات خیابانی و شکستن تابلوهای بعضی از ادارات دولتی، شیشه های ساختمان شرکت مسافربری ایران پیما را شکسته و در ساعت 1750 برای برگزاری نماز جماعت مغرب و عشاء به مسجد مذکور مراجعت کرده اند.
در ساعت 1930 روز مذکور، پس از خاتمه نماز جماعت، حدود 2 هزار نفر از مسجد مزبور خارج شده و با دادن شعارهای مضره در خیابانهای شهر به تظاهرات پرداخته اند و سینماهای مهتاب و آریا و دو باب مغازه مشروبفروشی را به آتش کشیده اند.
آتش توسط مأمورین آتش نشانی خاموشی گردیده است و اخلالگران با دخالت مأموران انتظامی متفرق شده اند.
11ـ آبادان ساعت 2045 روز 11 /8 /57، افراد ناشناسی انبار کارخانه گاز مایع را که مالک انبار مذکور آن را به کارخانه آبجوسازی داده، در شهر آبادان به آتش کشیده و سپس متواری شده اند.
در ساعت 2120 روز مذکور، آتش توسط مأمورین آتش نشانی و انتظامی خاموش گردیده است.
در بررسیهای معموله مشخص شده که دو نفر ناشناس از پشت کارخانه مذکور با قطع سیم خاردار به محوطه وارد شده و با بنزینی که همراه داشته اند، تعدادی از صندوقهای آبجو را به آتش کشیده اند.
1 12ـ دزفول ساعت 1630 روز 11 /8 /57، حدود یکهزار نفر از قشریون مذهبی و محصلین در دسته های 50 الی 100 نفری بطرف گورستان شهر دزفول حرکت کرده اند.
افراد مورد بحث در گورستان مذکور اجتماع و پس از قرائت متن مصاحبه روح اللّه خمینی در پاریس، مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده و بطرف مرکز شهر حرکت کرده اند.
افراد تظاهرکننده به خیابان آفرینش شهر مذکور رفته اند و در این موقع تعداد جمعیت به 3 هزار نفر رسیده و شعارهای ضد ملی داده و سپس متفرق شده اند.
2 13ـ اندیمشک مقارن ساعت 1730 روز 11 /8 /57، حدود 800 نفر از قشریون مذهبی در مسجد حسین بن علی شهر اندیمشک ـ استان خوزستان اجتماع کرده اند.
اجتماع کنندگان در ساعت 1800 روز مذکور از مسجد خارج شده و با دادن شعارهای، «ما حکومت اسلامی میخواهیم، پلیس تومال مائی نه مال آمریکائی، ارتش برادر ماست»، مبادرت به تظاهرات خیابانی کرده اند.
تظاهرکنندگان در ساعت 1900 روز مذکور بدون بروز هیچگونه حادثه ای متفرق شده اند.
3 14ـ بخش کاویان سوسنگرد ـ استان خوزستان روز 11 /8 /57، یکی از طلاب علوم دینی مقیم اهواز به بخش کاویان سوسنگرد مسافرت کرده و به گروهی از اهالی بخش مذکور اظهار داشته : قرار است روز جمعه (12 /8 /57) کلیه مسلمانان با پرچمهای دینی علیه مأمورین دولت و ادارات و سازمانهای دولتی حمله نموده و بانکها را نیز به آتش بکشند.
بدنبال اظهارات فوق، اکثر اهالی بخش کاویان، کلیه موجودیهای خود را از شعب بانک صادرات دریافت نموده اند.
15ـ آغاجاری بدنبال تظاهرات روز 11 /8 /57، گروهی از فرهنگیان و دانش آموزان آغاجاری، مأمورین انتظامی یکی از دانش آموزان تظاهرکننده را دستگیر و بشهربانی جلب نموده اند.
بدنبال دستگیری دانش آموز مذکور، حدود 10 نفر از نمایندگان معلمین به منظور اعتراض به اقدام فوق در بخشداری آغاجاری اجتماع و تحصن نموده اند.
بخشدار آغاجاری به منظور ایجاد حسن تفاهم، با رئیس شهربانی محل تماس گرفته و خواستار آزادی دانش آموز گردیده است که با مخالفت رئیس شهربانی روبرو شده و در نتیجه بخشدار باتفاق معلمین در بخشداری تحصن اختیار نموده اند.
1 نماینده ساواک در آغاجاری بمنظور رفع اختلاف موجود، با رئیس شهربانی محل تماس گرفته و از وی خواسته با توجه بوضع موجود و تحریکاتی که از طرف گروههای مردم علیه دستگاههای انتظامی میشود، در بخشداری حاضر شود.
در بخشداری با حضور نماینده ساواک، رئیس شهربانی و بخشدار موضوع خاتمه یافته و دانش آموز مذکور آزاد شده و افرادی که در بخشداری تحصن نموده بودند، در ساعت 1700 روز مذکور از بخشداری خارج و متفرق گردیده اند.
16ـ ماکو ـ استان آذربایجانغربی ساعت 1500 روز 11 /8 /57، حدود 250 نفر از طبقات مختلف مردم در مسجد جامع ماکو اجتماع کرده اند و سپس با دادن شعارهای، «جاوید شاه، کدام شاه، شاه نجف خمینی، نهضت ما حسینی، برادر ارتشی چرا برادر کشی، پلیس برادر ماست، خمینی رهبر ماست، ما حکومت اسلامی می خواهیم، ملت بما ملحق شوید، در راه دین شهید شوید»، با در دست داشتن پلاکاردهائی حاوی مطالب مضره از مسجد خارج شده و به تظاهرات خیابانی مبادرت کرده اند.
تظاهرکنندگان که در مسیر حرکت خود برتعداد آنان اضافه و بالغ بر 2 هزار نفر شده بودند، در مقابل فرمانداری شهرستان مذکور اجتماع و خواسته های خود را بشرح زیر بیان نموده اند : 1ـ انحلال سازمان امنیت 2ـ آزادی زندانیان سیاسی 3ـ جلوگیری از بین رفتن بولوار غربی شهرستان ماکو تظاهرکنندگان در ساعت 1900 روز مذکور بدون هیچگونه حادثه سوئی متفرق شده اند.
1 17ـ خرم آباد ـ استان لرستان شب هنگام مورخ 11 /8 /57، اعلامیه دست نویس شده ای تحت عنوان «قطعنامه فرهنگیان مبارز خرم آباد و توابع»، در خیابانهای شهر خرم آباد توزیع شده است.
اعلامیه مذکور 30 ماده تهیه شده و در آن انحلال سازمان اطلاعات و امنیت کشور و واگذاری آن به آموزش و پرورش و دستگیری و مجازات کلیه عاملین کشتارهای اخیر عنوان شده و اضافه گردیده که سرهنگ فضایل احمدی رئیس شهربانی استان و 2 نفر از افسران شهربانی بنام های سرگرد شریفی و ستوان جزایری باید در «دادگاههای ملی» محاکمه شوند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ بعد از ظهر پنج شنبه (11 /8 /57) «از نقاط مختلف تهران گروه های 5 تا 10 نفری به راه افتادند و ساعتی بعد خودشان را به بهشت زهرا رساندند.این عده در حالی که شعارهایی با خود حمل می کردند به قطعه 17 بهشت زهرا رفتند و پس از این که قبور شهدای جمعه 17 شهریور را شستند شاخه های گل را که همراه داشتند روی قبرها گذاشتند...
در جریان تظاهرات بعدازظهر پنج شنبه بهشت زهرا حضرت آیت اله طالقانی نیز حضور داشتند که چون حال مزاجی شان مساعد نبود داخل اتومبیل ماندند.
تظاهرکنندگان حدود ساعت 5 بعدازظهر از محوطه بهشت زهرا خارج شدند و به تهران بازگشتند.
» (کیهان، ش 10603، ص 20) در پرونده 243212، جلد چهارم از اسناد ساواک آمده است که سید یداللّه پیرظهری امروز (11 /8 /57) به علت اصابت گلوله به کتفش به بیمارستان مدائن مراجعه کرد و بستری شد.
1ـ شهر قم امروز (11 /8 /57) «در حالی که پنجاه و ششمین روز استقرار حکومت نظامی را پشت سر می گذاشت شاهد تظاهرات شادی آمیز مردم بود.
از بامداد همین روز در شهر شایع شد که ارتشبد غلامعلی اویسی فرماندار نظامی تهران و حومه ترور شده و جنازه اش برای تدفین راهی قم است.
» (اطلاعات، ش 15750، ص 2) همین خبر موجب تجمع مردم در اطراف حرم حضرت معصومه (س) شد.
جنازه ای که به شهر قم رسید مربوط به سرلشکر بازنشسته علی اصغر ضرغامی پدر ارتشبد عزت اللّه ضرغامی استاندار پیشین آذربایجان بود.
مردم قم به این خیال که وی همان اویسی است و گریم شده است از دفن جنازه جلوگیری کردند.
جنازه بالاجبار به تهران باز گردانده شد.
2ـ از تظاهرات روز یازدهم آبان ماه کاشان دو عکس وجود دارد که در پایان این بولتن آن را می بینید.
1ـ گزارش مشروح این تظاهرات را روزنامه رستاخیز درج کرد.
این منبع شماره راه پیمایان علی آباد گرگان را 15 نفر نوشت.
شعارهای مردم استقلال آزادی، حکومت اسلامی بود.
عکس های امام خمینی در دستان تظاهرکنندگان دیده می شد.
در ضمن این راه پیمایی یکی از روحانیان پیام امام خمینی را برای ارتشیان خواند.
(ش 1054، ص 4) 1ـ امروز (11 /8 /57) در آبادان تظاهرات بی سابقه ای رخ داد که گزارش های آن را در میان سندهای بعدی خواهید خواند.
2ـ تجمع گروه هایی از مردم دزفول در گورستان شهر به خاطر مراسم هفتمین روز شهادت منصور فرهادی بود.
(پرونده 242012، ج 13) 3ـ مطبوعات نوشتند که این تظاهرات به مناسبت پایان هفته همبستگی رخ داد.
گروه هایی از مردم اندیمشک بعدازظهر امروز (11 /8 /57) در گورستان شهر اجتماع کردند و سپس به طرف مرکز شهر حرکت کردند.
در این تظاهرات مردم علیه نمایندگان شهر اندیمشک در مجلس شورای ملی هم شعار دادند و قطعنامه ای در چهار ماده قرائت کردند.
(رستاخیز، ش 1054، ص 4) 1ـ بخشدار آغاجاری در این تحصن گفت : «تظاهرات حق مردم است.
این مردم سال ها در خفقان بوده اند و باید تظاهرات کنند...
مغازه های (آغاجاری) تعطیل و (مردم) ضمن دادن شعار آقای بخشدار را روی دست بلند کرده و می چرخانند.
» (گفت و گوی تلفنی شهربانی خوزستان با مرکز) 1ـ در تظاهرات ماکو قطعنامه ای هم خوانده شد که نسخه ای از آن در میان سندهای ساواک وجود داشت.
این قطعنامه 20 ماده ای در ضمیمه کتاب آمده است.
(ضمیمه شماره 1)