موضوع : کمیته مرکزی حزب منحله توده
تاریخ سند: 6 آبان 1353
موضوع : کمیته مرکزی حزب منحله توده
متن سند:
از : آمیب به : بریستول 331 شماره 3780/ق پس از یکی شدن حزب توده و فرقه دمکرات اکنون به ظاهر حزب دارای یک کمیته مرکزی است که در لیپزیک آلمان شرقی است و اعضای آن از اعضای اصلی و مشاور کمیته مرکزی تشکیل می شود که اعضای اصلی آن پس از درگذشت عبدالصمد کامبخش و رضا روستا و عبدالحسین نوشین و پیشنمازی چنین است (البته تا نزدیک دو سال پیش که من در مسکو بودم) ایرج اسکندری ـ رضا جودت ـ احسان اله طبری ـ نورالدین کیانوری ـ غلام یحیی دانشیان ـ محمدرضا قدوه ـ میزانی ـ احمدعلی رصدی ـ محمود بقراطی ـ علی امیرخیزی ـ بالاش آذر اوغلی ـ سیف اله بابازاده ـ میرآقا آذری ـ صمد حکیمی ـ امرعلی لاهرودی ـ حمید صفری ـ که از این اعضاء اصلی پنج نفر ایرج اسکندری ـ جودت ـ طبری ـ کیانوری ـ غلام یحیی هیئت اجرائیه این حزب بودند که ایرج اسکندری صدرو [صدور ]ارتباط با احزاب دیگر کمونیست و دولتهای آنها به ویژه با حزب کمونیست شوروی و دولت و غیره آن حزب کمونیست آلمان شرقی و دولت آن می باشد و از این گذشته مسئول رابط با تشکیلات پنهانی ایران می باشد کیانوری پس از درگذشت کامبخش مسئول تشکیلات اروپای غربی است (در زنده بودن او نیز همکار و کمک او بوده).اعضاء مشاور کمیته مرکزی چنین اند.
چلیپا (سرهنگ 2 سابق ارتش) آگاهی (سروان مهندس سابق ارتش) آذرنور (سرگرد سابق ارتش) ـ غفار کندلی ـ نوروزی ـ شاندرمنی ـ بزرگ علوی، از این اعضاء اصلی و مشاور ایرج اسکندری ـ جودت ـ طبری ـ در لیپزیک منزل دارند.
کیانوری ـ نوروزی در برلن شرقی قدوه در هاله آلمان شرقی.
بقراطی ـ امیر جزنی ـ رصدی ـ در مسکو.
غلام یحیی ـ آذر اوغلی ـ آذری ـ سیف اله بابازاده ـ حکیمی ـ لاهرودی ـ کندلی ـ آگاهی در باکو ـ چلیپا در ورشو ـ میزانی ـ صفری در صوفیه بلغارستان ـ آذرنور در الجزیره ـ شاندرمنی در دوشنبه تاجیکستان می باشند.
تشکیلات حزب توده چنین است : 1ـ تشکیلات آلمان شرقی الف ـ حوزه لیپزیک، ب ـ حوزه برلن شرقی، پ ـ شاید حوزه کوچکی در هاله.
2ـ تشکیلات بلغارستان سوفیه که گویا مسئول آن میزانی باشد (که مسئول رادیو پیک ایران نیز می باشد).
3ـ تشکیلات مسکو که مسئول آن احمدعلی صدری (سروان توپخانه سابق ارتش) است.
4ـ تشکیلات تاجیکستان (دوشنبه) که مسئول آن کوه پایی است.
5 ـ حوزه ترکمنستان.
6ـ تشکیلات چکسلواکی (پراک) 7ـ تشکیلات آذربایجان شوروی.
8 ـ در جنب کمیته مرکزی حزب یک اتحادیه کارگران که تنها اسمی از آن باقیست و برای شرکت در مجامع بین المللی کارگران کمونیستی باقی مانده است می باشد.
عضو و تشکیلاتی ندارد گرداننده آن در گذشته رضا روستا بود پس از مرگ او برای حضور در مجامع بین المللی و مداحی از ادیابان [ادیبان] از یک نفر یهودی رشتی که در ایران کارگر چاپخانه بود به نام شعبان یعقوب زادگان استفاده می کنند و گاهی که مجامع مفصل تر باشد یکی از رهبران باسوادتر را روانه می کنند چنانکه در چند سال پیش در مجمعی که در پراک تشکیل شد مرا فرستاده بودند.
9ـ در جنب کمیته مرکزی یک سازمان جوانان حزب نیز هست که تشکیلات مرتب و کارآیی ندارد تنها کار آن نفوذ در جوانان ایرانی اروپایی غربی و در مواردی که مجامع کمونیستی و یا نیمه کمونیستی جوانان در اروپا قرار می گیرد نیز در آن شرکت می کنند و بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد تا تشکیلاتی و مسئول آن بهزادی است.
10ـ از این گذشته در جنب کمیته مرکزی یک دستگاه تبلیغات وجود دارد که دارای 3 بخش است.
الف ـ رادیو پیک ایران که مرکز آن در سوفیه بلغارستان است و میزانی با نام مستعار جواد مسئول آن است و هیئت تحریریه آن خود میزانی و بهرام دانش (سروان پیاده سابق ارتش) و حمید صفری (مسئول زبان ترکی آذربایجانی) و شاید اخیرا چنانکه گفتگو پیش بود هدایت اله حاتمی (سرگرد پیاده سابق ارتش و یک نفر کرد برای زبان کردی (چون همواره عوض میشد اکنون نمی دانم چه کسی دست اندرکار آن است).
در اینجا باید یادآور شوم که معمولاً مقالات و نوشته ها یکی است که بعدا به ترکی و کردی ترجمه می شود.
ب : روزنامه ارگان حزب که مسئول اداره آن در گذشته ایرج اسکندری بود و هیئت تحریره اش خود اسکندری ـ احسان اله طبری و ناظر (سرگرد یا سرهنگ 2 سوار سابق ارتش) هستند و خانم ناظر هم در آنجا منشی است.
پ ـ ماهنامه دنیا که مسئول آن احسان اله طبری است و هیئت تحریریه آن همان هیئت تحریریه روزنامه است.
ت ـ تشکیلات آذربایجان شوروی ـ این تشکیلات همچنان با نام کمیته فرقه دمکرات باقی مانده است گرچه به ظاهر با حزب توده یکی شده است نه تنها در واقع استقلال دارد بلکه عملاً نظریات خود را به کمیته باصطلاح مرکزی حزب توده نیز تحمیل می کند و از حمایت بیشتر گردانندگان دستگاه شوروی و به ویژه سازمان امنیت آن M.
A.
B برخوردار است و بودجه قابل توجهی توسط صلیب سرخ باکو از بودجه کل سازمان امنیت جمهوری آذربایجان دریافت می دارد.
این تشکیلات فرقه مرکزش در باکو است که کمیته مرکزی دارد و شاید نزدیک به 6 ـ 5 هزار عضو دارد (چون هرکس که ایرانی است و مهاجر و می خواهد زندگی کند و کاری داشته باشد ناچار باید عضو این حزب باشد والافلا.
اعضای کمیته فرقه دمکرات به دلخواه غلام یحیی و صلاح دید سازمان امنیت باکو دائم در تغییر و دگرگونی است پاره ای از اعضای آن عضو کمیته مرکزی حزب توده و پاره ای عضو مشاور آن و پاره ای تنها عضو کمیته خود فرقه اند که اغلب در کمیته فرقه اختیاراتشان از اعضای کمیته حزب توده در آن بیشتر است چون از زر و زور بیشتری برخوردارند.
اعضای کمیته فرقه تا جایی که من آگاه بودم چنین است غلام یحیی دانشیان ـ انوشیروان ابراهیمی ـ بالاش آذراوغلی ـ میرآقاآذری ـ مجیری (ستوان یکم توپخانه سابق ارتش) امرعلی لاهرودی ـ گل علی خیامی (شاهسون اردبیلی) ـ مارتیک گیری گوریان (شوفر سابق غلام یحیی) و...
این کمیته دارای تشکیلات چندی است که چنین است.
1)ـ تشکیلات باکو که به نام کمیته شهری باکو نامیده می شود که چندین حوزه را در برمی گیرد مانند حوزه آکادمی ـ حوزه انیورستیدـ حوزه های پزشکی و مامائی ـ حوزه های تکنیکوم های گوناگون و غیره...
2)ـ تشکیلات کوی چای 3)ـ تشکیلات برده 4)ـ تشکیلات آقدام 5)ـ تشکیلات کیروف آباد (گنجه) که پس از باکو بزرگترین تشکیلات فرقه است.
6)ـ تشکیلات شکی 7)ـ تشکیلات طاوس 8)ـ تشکیلات آق اشتفا 9)ـ تشکیلات شامخور 10)ـ تشکیلات شماضی (شیروان) 11)ـ تشکیلات قوبا 12)ـ تشکیلات سلیان 13)ـ تشکیلات (حوزه است چون کوچکتر است) خداد و خاچمز 14)ـ در جنب کمیته فرقه تشکیلات سازمان جوانان است که نسبتا وسیع و اعضای بسیاری دارد و کلوپ و سازمان دارد و مسئول آن انوشیروان ابراهیمی است و جوانانی که آن نباشند از کمک هزینه تحصیلی برخوردار نمی شوند.
15)ـ در جنب کمیته مرکزی سازمان زنان نیز وجود دارد که جمعیت نسبتا قابل توجهی دارد که زن غلام یحیی ستاره دانشیان وقی مسئول آن بود.
16)ـ در جنب فرقه جزو شعبه تبلیغات فرقه یک روزنامه به نام روزنامه آذربایجان هست که به زبان ترکی آذربایجانی منتشر می شود که هیئت تحریریه و دستگاه آن دائما در نیمه عدم سازی با غلام یحیی دستخوش تغییر است (می توان تصورش را کرد که غلام یحیی که به هیچ زبان حتی زبان ترکی خواندن و نوشتن نمی داند وقتی بخواهد رهبر روزنامه ای باشد و دستورات کلی ایدئولوژیکی و فلسفی بدهد چه محشری خواهد شد).
این روزنامه اکنون بیشتر نوشته هایش تنقید و قماش از مطبوعات ایران و دولت است و خواننده ای حتی در خود باکو نیز ندارد در گذشته از چهار صفحه آن 1 صفحه اش کردی بود که اکنون آن حذف شده است.
از من گذشته تبلیغات فرقه در سال چندین مجله و مانند آن نیز انتشار می دهد که چیز قابل ملاحظه ای در آن نمی توان یافت ولو از نظر خود آنها باشد.
17)ـ کمیته فرقه زمام کار سازمان جمعیت مهاجرین ایرانی در باکو را نیز بدست دارد و کل علی حنائی خود دست نشانده ای غلام یحیی است.