صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

اغتشاشات اخیر ایران در نتیجه جلوگیرى از شعائر مذهبى پیش آمد.

تاریخ سند: 19 خرداد 1342


اغتشاشات اخیر ایران در نتیجه جلوگیرى از شعائر مذهبى پیش آمد.


متن سند:

تاریخ : 19 /3 /42
اغتشاشات اخیر ایران در نتیجه جلوگیرى
از شعائر مذهبى پیش آمد.

در این هفته هنگامیکه مردم و ملاها مشغول عزادارى بودند اغتشاش و انقلاب بر علیه شاه را آغاز نمودند. هر چند تانکها و نیروهاى مسلح دولت اغتشاشیون را در بازار تهران در هم شکست و همچنین در شهرهاى مقدس قم و مشهد هم آنها را تار و مار کرد و در مکه فرهنگى ایران یعنى کاشان و شیراز هم توطئه کنندگان و اغتشاشیون پراکنده شدند و در نتیجه چندین کشته و زخمى بجا گذاشتند اما هنوز طلسم در هم شکسته نشده.
هفته عزادارى
ماه محرم که معمولاً ماه عزادارى شیعیان ایران محسوب میگردد و شیعیان تقریبا اکثریت مردم ایران را تشکیل میدهند و عزادارى اینها براى شهادت امام حسین در سال هشتصد و شش میلادى است هر موقع پیراهن‌هاى سیاه و پرچم‌هاى سیاه عزادارى که شهرها و دهات محزون ایران را در این ماه در بر میگیرد از نظرها ناپدید گردد معلوم میشود عزادارى خاتمه یافته و زندگى عادى دوباره جریان خود را از سر گرفته است.
تکیه‌ها و خیمه‌هائى که در آنها شیعیان جمع میشوند و قتل امام حسین را بوسیله قبایل مسلمان اهل تسنن بازگو مینمایند در آخر ماه محرم جمع و بر چیده میشوند و تا سال دیگر خبرى از آنها نیست.
وقتیکه ماه محرم تمام میشود دیگر دسته‌هاى سینه زن که تا کمر خود را لخت مى‌کنند و به سینه و سر







خود میزنند که خود را بدینوسیله در مصائب امام حسین شریک سازند. (در تهران سینه زنها دیگر کمتر خود را میزنند). بدستجات بزرگ چندین صد نفرى دیده نخواهد شد و در اینموقع است که خارجى‌ها جرات بیرون آمدن در خیابانها را میکنند.
حرارت همچنان باقى میماند.
اما حرارت مذهبى که این هفته ملاها و آخوندها بر علیه قانون اصلاحات ارضى و قانون حق بانوان که شاه ایران آنرا بتصویب مردم رسانید ایجاد کردند به این آسانى و باین زودى سرد نخواهد شد.
دولت ایران با بازداشت یکعده از سران مهم مذهبى که از دشمنان سرسخت این اصلاحات بشمار میروند کار را بدتر و پیچیده‌تر کرد.
رهبر فرقه شیعه آیت‌اله روح‌اله خمینى اکنون در زندان است.
اول رهبران مذهبى تظاهرات مذهبى و عزادارى امسال را مبدل به تظاهرات سیاسى نمودند و بعد بازداشت رهبران مذهبى تظاهرات سیاسى را مبدل به اغتشاش نمود و سربازان بر روى اغتشاشیون آتش باز نمودند. زد و خورد در خیابانها باعث شد که مردم طبقه متوسط تهران که در رستورانها و کافه‌ها به نوشیدن مشروب که در داخل قورى و باسم چاى استتار شده بود ناچارا در خانه‌هاى خود باقى بمانند (در ماه محرم افرادى که شراب و آبجو مینوشند از ترس ملاها مشروب را در قورى و سماور باسم چاى ریخته و با این استتار کار خود را میکنند) غیر از زد و خورد مختصرى در دانشگاه و بلافاصله بعد از بسته شدن آن دیگر از دانشجویان جناح چپ دانشگاه که مخالف شاه میباشند فعالیتى براى اتحاد و ائتلاف و همکارى با آخوندها از آنها مشاهده نشد.






تصور نمیرود که طبقه علما و پیروان آنها با کمونیست‌ها بر علیه شاه ائتلاف نمایند و همچنین تصور و احتمال آن نمیرود که آخوندها با جبهه ملى که در دانشگاه و بازار و صاحبان حرفه‌هاى مختلف بسیار قوى است متحد و موتلف شوند.
هر گاه چنین ائتلافى انجام میشد بهر حال یک نیروى مخالف و بسیار مقتدر و قوى تشکیل میداد و بدون شک شاه را وادار میکرد که در برنامه اصلاحاتى خود تجدید نظر نماید و شاید او را وادار میکردند که برنامه-اصلاحات ارضى بصورت فعلى را بکلى کنار بگذارد.
یکى از مشخصات و عوامل مهم اغتشاشات این هفته ایران‌آن‌بود که‌این اغتشاشات فقط در شهرهاى اتفاق افتاد و در چنین شهرها ائتلاف و اتحاد احتمالى علما و جبهه ملى ـ بازارى‌هاى متعصب و کسبه فناتیک و طبقه نسبتا تحصیل کرده متوسط آزادیخواه که پیرو علما و آخوندها میباشند با افراد جبهه ملى مقتدرترین و-قویترین نیرو را ایجاد مینمود زیرا در بین همین‌ها رهبران مهم سیاسى کشور ایران را میتوان یافت فعلاً بهرحال شاه که قبلاً بعلت آنکه با زمان بسرعت پیش نمیرود مورد انتقاد قرار میگرفت مورد تهدید شدید مخالفت محافظه کاران قرار گرفته است.
اکثر ملاها و اخوندها با فئودالها و مالکین بزرگ و سران عشایر که مخالف اصلاحات شاه میباشند ائتلاف کرده‌اند در استانها مخصوصا در استان فارس در جنوب ایران بطور دائم بین نیروهاى مسلح ایران و عشایر زد و خورد ادامه دارد و این تصادمات مسلحانه بخوبى اتکاء شاه را به وفادارى نیروهاى مسلح ایران نشان داده است.






اینطور به نظر میرسد که ارتش محافظه کارى که در سال 1930 بوسیله رضا شاه تجدید سازمان یافت-و بوسیله پسرش و با کمک آمریکا توسعه یافت همچنان شاه را در مقابل علما و اخوندها و سران عشایر-حمایت و پشتیبانى خواهد کرد.
شاه براى اجراى برنامه اصلاحاتى خود همچنین به کمک و پشتیبانى دهاقین و کشاورزان ایران که-هفتاد و پنج در صد جمعیت ایران را تشکیل میدهند احتیاج دارد. در اوایل سال جارى بود که شاه خطاب-به دهقانان و کشاورزان ایران گفت که قصد دارد که اصلاحات ارضى را توسعه دهد. املاک بزرگ اشخاصى را بین دهقانان تقسیم نماید و کواوپرایتوهاى دهقانى تشکیل دهد و در تمام قسمت‌هاى کشور این کار را عملى سازد. در عین حال معلوم نیست که دولت ایران تا چه حد توانسته است مسله فنى و مالى مربوط به قانون اصلاحات ارضى را حل و فصل نموده باشد اخوندها و ملاها بعلل مختلف مخالف برنامه اصلاحات ارضى میباشند اول آنکه این قانون مالک را از حق مالکیت زمین خود محروم خواهد ساخت.
دوم آنکه اجراى این قانون یک منبع عایدى و در آمد مستمر را براى ملاها و آخوندهائى که مالک بودند و یا ملک را براى مالک اداره مینمودند قطع خواهد کرد و نابود خواهد ساخت. سوم اجراى این قانون خواه نا خواه شامل اوقاف هم خواهد شد. چهارم آنکه با اجراى این قانون و بخصوص با اجراى شوراى شهرها و تغویض اختیارات به استانها و ولایات و شهرها احتمالاً بطور مستقیم براى ملاها و اخوندها مضر خواهد بود زیرا نفوذ آنها را بزندگى روزمره شهرها و دهات دور افتاده ایران از بین خواهد برد.
حقوق زنان
نبرد بر علیه حقوق زنان بیشتر بوسیله خود زنان دامن زده میشود در شهر تهران که عملاً کلیه زنان مرفه و طبقه متوسط ایران زندگى میکنند بقدرى در تجدد و مدپرستى جلو هستند که درست مثل غربیها-میباشند.
چندین سازمان زنان که کار آنها تشویق و کمک در تعلیم و تربیت اجتماعى ـ فرهنگى ـ و امور خیریه-است در تهران وجود دارد.
در استانها وضع کاملاً فرق دارد ولى در اینجاها هم تغییراتى بچشم میخورد.
بررسى شد. در پرونده تظاهرات 15 خرداد بایگانى شود. 26 /3 شهابى

منبع:

کتاب قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 3 صفحه 152



صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.