تاریخ سند: 20 آذر 1357
متن سند:
حوادث و وقایع برخی از شهرهای استان کرمان در روز 20 /9 /57 1ـ از ساعت 0800 روز 20 /9 /57 (2537 شاهنشاهی)، حدود سی هزار نفر از قشریون مذهبی و عناصر فرصت طلب در مسجد ملک شهر کرمان اجتماع کرده اند.مجتمعین در ساعت 1030 با دادن شعارهای مضره و حمل عکسهائی از روح اله خمینی، کریم سنجابی و گروهی از معدومین چریکهای باصطلاح فدائی خلق از مسجد خارج شده و در برخی از خیابانهای شهر کرمان به تظاهرات خیابانی مبادرت نموده اند.
در مسیر حرکت تظاهرکنندگان، حدود 500 نفر از اهالی قریه خانوک که کفن پوشیده بودند به آنان محلق شده اند.
افراد مذکور سپس بمنظور تشییع و دفن جنازه حسن توکلی زاده راوری (نامبرده به تظاهرات روز 17 /9 /57 مجروح که بعلت عدم تاثیر معالجات صبح روز 20 /9 /57 فوت کرده است)، به مسجد صاحب الزمان عزیمت و پس از دفن جسد بتدریج متفرق شده اند.
1 2ـ از صبح روز 20 /9 /57، حدود 20 هزار نفر از طبقات مختلف مردم با دادن شعارهای مضره در برخی از خیابانهای شهر رفسنجان به تظاهرات اخلالگرانه خیابانی مبادرت کرده اند.
تظاهرکنندگان در مسیر حرکت خود سینما کاپری را آتش زده اند.
2 3ـ در روز 20 /9 /57، در قراء مومن آباد و شفیع آباد شهر رفسنجان، بین گروههائی از مخالفین و موافقین دولت درگیریهائی بوجود آمده است.
4ـ در روز 20 /9 /57، حدود سه هزار نفر از طبقات مختلف مردم با دادن شعارهای ملی و میهنی در برخی از خیابانهای شهر بافت به تظاهرات میهنی اقدام کرده و عکسهائی را که از طرف مخالفین دولت در برخی از خیابانها الصاق شده بود، پاره نموده اند.
افراد مذکور با گروهی از مخالفین دولت درگیری پیدا کرده و یکی از مخالفین دولت اقدام به تیراندازی بطرف موافقین دولت نموده که در نتیجه مامورین انتظامی بمنظور متفرق کردن جمعیت مداخله نموده اند.
[در] این حادثه یکی از مخالفین دولت قصد ربودن سلاح کمری یکی از مامورین انتظامی را داشته که گلوله ای از سلاح مزبور شلیک و یکی از متظاهرین مجروح شده که بلافاصله جهت درمان به بیمارستان اعزام شده است.
3 5ـ از صبح روز 20 /9 /57، تعدادی از قشریون مذهبی در گروههای بین یکهزار تا پنج هزار نفری در برخی از خیابانهای زرند،4 سیرجان و جیرفت5 اقدام به تظاهرات خیابانی نموده و بتدریج متفرق شده اند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ پس از دفن شهید، آقایان حسین جلالی کمالی، آموزگار، شیخ احمد توکلی زاده (پدر شهید) و محمدجواد حجتی کرمانی سخنرانی کردند.(پرونده 106983، ج 3) 2ـ در این تظاهرات مردم گوسفند ذبح کردند و نیز قضات دادگستری با شرکت در تظاهرات همبستگی خود را با مردم رفسنجان اعلام کردند.
(همان) 3- فرد تیرخورده ناصر مرادی، آموزگار بود.
به گزارش ساواک 700 نفر از اهالی رابر از توابع بافت نیز به نفع حکومت شاه در روز عاشورا تظاهرات کردند.
4- مردم زرند پس سخنرانی واعظی به نام شیخ موسوی اقدام به راه پیمایی کردند.
مردم زرند قصد حمله به ساختمان ساواک را نیز داشتند که توسط نیروهای ژاندارمری متفرق شدند.
(پرونده 106983، ج 3) سند بعدی در مورد تظاهرات عاشورای زرند حرف های بیشتری دارد.
5-در تظاهرات جیرفت محمود عربی کارمند مخابرات و علی زادسر علیه شاه و حکومت او برای مردم سخنرانی کردند.