موضوع: هیئت مؤتلفه اسلامی
تاریخ سند: 18 اسفند 1343
موضوع: هیئت مؤتلفه اسلامی
متن سند:
شماره: 6834 /321 تاریخ: 18 /12 /1343گیرنده: ریاست ساواک استان مرکز
فرستنده: اداره کل سوم
موضوع: هیئت مؤتلفه اسلامی
عطف 26638 /20 الف-15 /12 /43
اطلاعاتی که از متهمین بازداشتی در شهربانی راجع به 6 فقره سؤالات مندرجه در نامه معطوفی آن ساواک کسب گردیده به شرح زیر می‌باشد:
سؤال اول ـ (در مورد شناسائی نویسنده اساسنامه) حبیب‌الله عسگراولادی در تحقیقات معموله به طور ضمنی در این باره اعتراف نموده ولی شرکای تنظیم اساسنامه را هنوز معرفی نکرده است. در این‌باره بازجوئی ادامه دارد.
سؤال دوم ـ (در مورد ارتباط عسگراولادی با روحانیون طراز اول)
الف- با آیت‌الله خمینی ـ پس از مراجعت آیت‌الله خمینی از تهران به قم نامبرده به منظور تسلیم مبلغی وجه بابت سهم امام که نزد خودش داشته در قم به خمینی مراجعه می‌نماید و به دستور مشارالیه مأموریت افتخاری جهت جمع‌آوری سهام امام را پیدا می‌کند و به همین مناسبت پیوسته با خمینی در تماس بوده است و ضمن این تماسها از طرف هاشم امانی (یکی دیگر از متهمین ترور نخست‌وزیر فقید) مأموریت یافته است که نظر خمینی را در مورد ترور یکی از رجال مؤثر مملکت استفسار کند. این مأموریت دوبار انجام گرفته که در دفعه اول خمینی مخالفت نموده و در دفعه ثانی در قبال این سؤال که اگر اشخاصی قصد داشته باشند رجالی را ترور کنند آیا ممانعت بنمائیم یا خیر؟ خمینی اظهار می‌دارد: شما چه کاره‌اید که منع کنید یا نکنید. این سؤالها چیست.
ب- با آیت‌الله شریعتمداری‌ـ در این‌باره اظهار داشته با آیت‌الله شریعتمداری تماس‌هائی داشته است که فقط به منظور دیدار از ایشان انجام می‌پذیرفت.
سؤال سوم ـ (تعیین محل چاپخانه‌ها وسیله احمدشاه بوداغلو معروف به شهاب) طبق اظهار نامبرده چاپخانه‌ای که وی در آن اعلامیه‌ای به چاپ رسانیده، چاپخانه‌ای که محل آن در خیابان ناصریه1 داخل کوچه خدابنده‌لو و متصدی آن سیدمحمود کمالی نام دارد، می‌باشد. اسم چاپخانه را به خاطر نمی‌آورد و تصور می‌کند به نام عادل بوده است. این اعلامیه به نام «پیام ملت ایران به ملت امریکا» بوده که مینوت آن را خودش تهیه کرده است. ضمناً اعلامیه دیگری هم در همین چاپخانه به چاپ رسانیده که مربوط به مرحوم آیت‌الله [سیدمحمد] بهبهانی می‌باشد.
سؤال چهارم ـ (تعیین شاخه‌ها و اعضاء شاخه‌های مربوط به متهمین بازداشتی شهربانی) در این مورد از طرف متهمین اعتراف صریح و کاملی انجام نپذیرفته ولی بازجوئی در این زمینه ادامه داشته و نتیجه نهائی متعاقباً به اطلاع خواهد رسید.
سؤال پنجم ـ (تحقیق در مورد مسئله ترور و ارتباط آن با کمیته مرکزی هیئت مؤتلفه)
پنج نفر نامبردگان زیر:
1- هاشم امانی همدانی
2- مهدی عراقی
3- صادق امانی همدانی
4- حاج عباس مدرسی
5- حسن یزدی‌زاده2
که چهار نفر آنان (از ردیف 1 الی 4) در هیئت‌های مؤتلفه اسلامی عضویتشان معلوم شده است به منظور جلوگیری از فشار علیه روحانیون تصمیم به انجام ترور می‌گیرند. و بدین جهت تلاش به اخذ فتوی از بعضی روحانیون می‌نمایند. میلانی و خمینی با نظر آنان مخالفت می‌کنند ولی مرحوم حاج شیخ جواد فومنی و شیخ انواری رأی موافق می‌دهند. در انجام این تصمیم مهدی عراقی سه نفر به اسامی:
1- محمد بخارائی
2- مرتضی نیک‌نژاد
3- رضا صفارهرندی
را به صادق امانی معرفی می‌نماید. این مطالب از اعترافات هاشم امانی استخراج گردیده است و صادق امانی هم تقریباً آن را تأیید نموده و اظهار داشته است که خرید اسلحه به هزینه شخص وی و هاشم امانی انجام پذیرفته (تحقیقات در این‌باره ادامه دارد).
سؤال ششم- (عناصر اجرائی ترور در کدام شاخه بوده‌اند).
از اجراکنندگان اصلی ترور (محمد بخارائی ـ مرتضی نیک‌نژاد ـ رضا صفارهرندی) از لحاظ ارتباط ایشان با هیئت مؤتلفه اسلامی به علت در اختیار نبودن متهمین تحقیقی به عمل نیامده ولی به طور کلی تحقیقات از هدایت‌کنندگان اصلی ترور (محمدمهدی ابراهیم عراقی ـ صادق و هاشم امانی) ادامه دارد و نتیجه متعاقباً به اطلاع خواهد رسید. از طرف مدیر کل اداره سوم ـ شاهین
تهیه کننده و متصدی بررسی ـ تهامی 19 /12
رئیس بخش 321 ـ جوان 18 /12 /43
رئیس اداره دوم عملیات ـ نثری 18 /12
چون ساواک تهران اوراق بازجوئی را همراه با نامه شماره 42445 /321-17 /12 /43 این اداره کل عیناً عودت داده و بهره‌برداری از اوراق بازجوئی را به عهده اداره کل سوم قرار داد لذا پس از بهره‌برداری از بازجوئی‌های مذکور این نامه به ساواک تهران صادر گردید 19 /12 /43 تهامی استحضاراً به عرض می‌رساند در صورت تصویب امضاء شود 18 /12
توضیحات سند:
1. خیابان ناصریه: با رسیدن سالهای میانی سلطنت ناصرالدین شاه، تهران ناگهان دچار تحولات وسیعی شد، جمعیت افزایش یافت و در اراضی بایر و خالی از سکنه ساختمان‌سازی شد. در این سالها به ضرورت نیاز، حصار صفوی را خراب کردند و حصار جدید ناصری را وسیع‌تر ساختند. همزمان با این رویدادها نخستین خیابان تهران نیز سر برآورد، و در سال 1285ش احداث شد و به نام ناصرالدین شاه، ناصریه نام گرفت. خیابان ناصریه تا سال 1289ش، هنوز سر و شکل آبرومندی نیافته بود و در این سال تکمیل و تنظیف آن به امین حضور واگذار شد و امین حضور هم به دنبال چند سال کوشش و فعالیت، خیابان مزبور را به صورت یکی از خیابان¬های جالب پایتخت در آورد. اولین چاپخانه و اولین داروخانه در این خیابان ساخته شد. این خیابان بعدها ناصرخسرو نامیده شد. (نک: طهران قدیم، جلد اول، صفحه 37، 61 و 62)2. حسن یزدی‌زاده، فرزند قاسم در سال 1312 ﻫ ش در تهران متولد شد. وی به اتهام اعدام انقلابي منصور تحت تعقيب قرار گرفت و به عراق رفت و پس از مدتي از آن‌جا به لبنان عزيمت کرد. یزدی زاده در لبنان با امام موسي صدر و دكتر محمد صادقي در ارتباط بود و نام خود را ابتدا به شيخ حسن داجگر و سپس به مهاجر تغيير داد و دارالكتاب مهاجر را با گرفتن وام از بانك صادرات به ضمانت رئيس ساواك در لبنان تأسيس كرد و بر همين اساس ارتباطاتي با ساواك برقرار نمود. برخی گزارش‌ها حكايت از فعاليت وی به نفع تيمور بختيار و دولت عراق دارد. (اسناد ساواك - پرونده انفرادي)