حضرت حجت‌السلام جناب آقای شیخ غلامحسین جمی سلام علیکم
تاریخ سند: 1 تیر 1349
حضرت حجت‌السلام جناب آقای شیخ غلامحسین جمی سلام علیکم
متن سند:
آنچه نوشته می‌شود مسموعاتی است که تا این ساعت شنیده شده مرحوم سعیدی را یک روز قبل از اعلام فوت مرحوم آیت‌اله حکیم گرفتند علت آنکه یک زن مامور سازمان به عنوان پرداخت وجوهات به منزل مرحوم رفته و بعد از دادن پول گفته چرا راجع به سرمایه گذاری آمریکایی‌ها و اقتصاد مملکت فکر نمی‌کنید و ضبط صوت همراه داشته ایشان گفته‌اند چرا اقدام کردیم و یک اعلامیه که به امضاء حوزه علمیه قم بوده به آن زن داده سپس ایشان را گرفته و بردند و تمام گفتگوهای او را که با آن زن کرده باز کردند و ایشان[را] می‌زدند و گفتند اعلامیه عربی را ترجمه کن و ایشان را مخیر کرده‌اند به دار یا تیرباران یا آمپول و بالاخره شاید هم به انتخاب خودش آمپول تزریق کرده‌اند به این نحو که از اتاقش در زندان به عنوان بازپرسی برده‌اند در مراجعت با کمر خمیده فریاد زده من رفتم رفقا سلام برسانید مامورین او را به تک سلولش انداخته‌اند بعد از مرگ فرزندش محمد را با شناسنامه‌اش خواسته‌اند و فقط روی [ناخوانا] به فرزندش گفته‌اند برو جنازه پدرت را ببین و یک نفر دیگر به نام حاج متبحری نیز همراه بوده است و جنازه را آن‌طور که باید و شاید برهنه ندیده و کالبد شکافی هم شده فاتحه مسجد ارگ طالقانی1 را در تهران و آیت‌الهق گلپایگانی را جلو گرفتند فاتحه بی‌اسم و رسم و بدون پذیرایی در مدرسه فیضیه صبح و عصری بوده عیال مرحوم سعیدی یک روز قبل خواب دیده که سعیدی وارد منزل شد و گفت کربلایی (عادت سعیدی این بود که به عیالش کربلایی می‌گفته) گرسنه‌ام من قدری نان و سبزی و پنیر برایش آوردم که بخورد ناگهان شاه وارد شد و دست سعیدی[را] گرفت و گفت پاشو برویم فردای آن روز عین قضیه واقع شده و به جای شاه مامور سازمان بوده آقای خزعلی و مروارید و صلواتی برای یک سال و نیم و یا بیشتر و 6 ماه به ترتیب به زابل تبعید شدند سید محمد کلانتر به برازجان امضاءکنندگان مرجعیت آیتالله خمینی تحت تعقیب فراری و متواری هستند شخصی به نام مهندس داودزاده تقریباً به جرمی مشابه جرم سعیدی چند روز[بعد] در زندان اعدام شد خانواده سعیدی دو سه روز قبل برای زیارت مزار آن مرحوم به قم آمده و بازگشتند تلگراف‌های آقای گلپایگانی را چنانچه خود ایشان جواب داده‌اند و مقداری که به ایشان شده رد نکردند حوزه تعطیل است و به ظاهر آرام مزار سعیدی در وادی‌السلام قم است اگر خبری دیگر داشتم خواهم نوشت در تهران و اصفهان راجب[راجع به] مرجعیت خویی و خمینی اختلاف نظر بوده است و در بعضی موارد این اختلاف ظواهر بدی داشته است.1 /4 /49
توضیحات سند:
1.آیتالله سید محمود طالقانی در سال 1289 ﻫ ش دیده به جهان گشود.
وی در خانوادهای اهل علم و فضیلت و دارای روحیات انقلابی و ضدظلم رشد نمود و برای نخستین بار پدرش مرحوم آیتالله سیدابوالحسن آغاز به یادگیری مفاهیم اسلامی درس تقوا کرد.
پدر وی را به لحاظ تقوا سرآمد پرهیزکاران یاد میکنند.
آیتالله طالقانی در زمان طلبگی آشنایی فراوانی با امام خمینی داشت و روابط متقابل آن دو بسیار بود.
مرحوم طالقانی دروس حوزوی را در محضر آیات عظام و اساتید به پایان رساند و از آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی اجازه اجتهاد گرفت.
پس از پایان تحصیل به تهران بازگشت.
در مدرسه سپهسالار به تدریس علوم اسلامی مشغول شد.
تبلیغ، تشکیل جلسات مذهبی، مبارزه با رضاخان باعث شد که در سال 1318 دستگیر گردید.
پس از شهریور 1320 و شکست استبداد فعالیتهای خود را گسترش داد.
در جریان نهضت ملی نفت از فعالان بود.
پس از کودتای آمریکائی 28 مرداد 1332، دستگیر و به دلیل مخفی نمودن شهید سید مجتبی نواب صفوی در خانهاش مدتی زندان بود.
در کنگره جهانی «شعوب المسلمین» در کراچی شرکت نمود.
در کنگره اسلامی قدس که سالی یک بار تشکیل میگردید دو بار مقام ریاست هیئت نمایندگی ایران را داشت.
از سوی مرحوم آیتالله العظمی بروجردی حامل پیامی برای «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه» در مصر شد.
با آغاز نهضت امام خمینی از فعالان صحنهی سیاست و تبلیغ بود.
در سال 1341 دستگیر و پس از اندکی آزاد شد.
سپس در جریان نهضت 15 خرداد بار دیگر به زندان محکوم گردید.
در سال 1346 آزاد و در سال 1350 دستگیر و مدت سه سال به زابل و 18 ماه به بافت کرمان تبعید شد.
در سال 1352 مجدداً دستگیر و به 10 سال زندان محکوم و با اوجگیری نهضت آزادی از بند آزاد شد.
آیتالله طالقانی از بدو آزادی خود بار دیگر وارد صحنهی سیاست شد و با انتشار اعلامیه ددمنشی رژیم سفاک پهلوی را محکوم نمود.
با تأسیس شورای انقلاب به ریاست آن تعیین و در سال 1358 از سوی امام خمینی(ره) به عنوان امام جمعه تهران معین شد.
در 19 شهریور 1358 در اثر سکته قلبی دارفانی را وداع گفت.
آیتالله طالقانی که مقام والائی چون حضرت ابوذر داشت و علیه ستمگران و چپاولگران مبارزه مینمود، در برابر دشمنان چون مالک اشتر مجری عدالت و مدافع ولایت بودند.
آیتالله طالقانی علیرغم زندانها - تبعیدهای مکرر چندین اثر جاودان منتشر کردند : 1ـ حاشیه بر تنبیه الامه مرحوم آیتالله میرزا محمدحسین نائینی 2ـ تفسیر پرتوی از قرآن 6 جلد 3ـ تفسیر نهجالبلاغه 2 جلد 4ـ با قرآن در صحنه 1 جلد 5 ـ آینده بشریت از نظر مکتب ما 6ـ سفرنامه حج 7ـ اسلام و مالکیت 8ـ جهاد و شهادت 9ـ وحدت 10ـ آزادی 11ـ توحید 12ـ ترجمه جلد اول امام علی (ع) ر.ک: یاران امام به روایت اسناد ساواک: آیت الله سید محمود طالقانی،3 جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی