تظاهرات و برخورد گروههای موافق و مخالف در صحن نو حضرت امام رضا (ع) و ابراز عکس العمل آیات و روحانیون مشهد از این بابت
تاریخ سند: 29 آبان 1357
تظاهرات و برخورد گروههای موافق و مخالف در صحن نو حضرت امام رضا (ع) و ابراز عکس العمل آیات و روحانیون مشهد از این بابت
متن سند:
1ـ ساعت 1700 روز 29 /8 /57 (2537 شاهنشاهی) پس از برگزاری مراسم ختم یکی از کشته شدگان حوادث اخیر شهر مشهد در مدرسه عباسقلی خان این شهر گروهی از شرکت کنندگان در مراسم ختم به صحن مطهر حضرت رضا (ع) رفته و اقدام به تظاهرات نموده اند که این عمل آنان با عکس العمل تعدادی از عناصر موافق در صحن مطهر مواجه و بین آنان درگیری ایجاد شده که مأمورین انتظامی برای متفرق کردن آنها از گاز اشک آور و شلیک گلوله پلاستیکی استفاده کرده و طرفین متفرق شده اند.در این حادثه یکنفر در اثر اصابت گلوله پلاستیکی مجروح و سه نفر نیز بعلت ضربات چوبدستی و پنجه بکس مصدوم شده اند.
ضمنا گفته شده یکنفر بعنوان مأمور ساواک از طرف عناصر اخلالگر مورد کتک کاری قرار گرفته است که تاکنون اطلاعی از وضعیت وی بدست نیامده است.
1 2ـ حادثه مذکور موجب عکس العمل و اعتراض آیات و روحانیون شده و در مشهد شایع گردیده که در جریان فوق دو نفر کشته شده اند و دو نفر نیز بعنوان مأمور ساواک از طرف مخالفین دستگیر گردیده اند.
3ـ متعاقب حادثه فوق سید محمدعلی شیرازی پسر آیت اله سید عبداله شیرازی با نماینده ساواک در استان خراسان تماس گرفته و عنوان کرده، عده ای از روحانیون در منزل آیت اله قمی اجتماع و در نظر دارند، برای اعتراض به اقدام مأمورین اعلامیه ای صادر و بازار و مغازه ها را تعطیل نمایند.
سید محمدعلی شیرازی اضافه کرده، در نظر دارد پیرامون این موضوع با آقای نخست وزیر نیز صحبت و مذاکره نماید.
4ـ گفته شده آیات اله سید حسن طباطبائی قمی و سید عبداله شیرازی اعلام کرده اند که بازاریان و کسبه از روز 30 /8 /57 مغازه های خود را تعطیل نمایند و اعلامیه ای نیز در این مورد صادر خواهند کرد.
5 ـ در صبح روز 30 /8 /57 بازار شهر مشهد باز بوده است.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ غیر از این حادثه صبح هنگام نیز پلیس مشهد دکتر روحانی، پرفسور رضوانی و سه دانشجو را که در بیمارستان شاه رضا در حال اعتصاب بودند دستگیر می کند.«مردم شهر در معیت آقای مرعشی و عده ای از روحانیون برای اعتراض به دستگیری این افراد و به صورت راه پیمایی به طرف بیمارستان حرکت می کنند.
دنباله تظاهرات تا شب ادامه پیدا می کند تا جایی که مأمورین برای نخستین بار با چکمه و تفنگ وارد صحن شده، به پرتاب گاز اشک آور و تیراندازی مبادرت می کنند.
» (اخبار جنبش اسلامی، ش 2، به تاریخ 1 /9 /57) در کتاب انقلاب اسلامی مردم مشهد حادثه تعرض مأموران به حرم امام رضا (ع) چنین آمده است که «چند نفر از مأمورین ساواک که اکثر در بین مردم و زوار مراقب و گزارشگر بودند و سابقه دستگیری چند نفر از جوانان مبارز را داشتند در موقع مراقبت و فتنه انگیزی به محاصره مردم درآمده و دستگیر می شوند.
» همین موضوع مأموران مسلح را به داخل حرم می کشاند و حوادث بعدی رخ می دهد.
منبع یاد شده می نویسد: «طبق اظهار شهود براثر تیراندازی مأمورین مسلح که وارد توحیدخانه حرم شده ابتدا چند تیر به داخل توحیدخانه اصابت می کند و از طرف کفشداری گنبد اللهوری خان نیز تیراندازی می شود به طوری که در چند نقطه از در و دیوار حرم براثر اصابت گلوله فرو می ریزد.
به علاوه با پرتاب گاز اشک آور در داخل حرم عده ای از زوار متوحش و بی هوش شده و یک نفر از زوار اصفهانی از ناحیه پا مجروح می گردد...
» (ص 101)