موضوع : آقای خلیلی1
تاریخ سند: 22 فروردین 1340
موضوع : آقای خلیلی1
متن سند:
شماره : 25 /319 79/ک آقای خلیلی مدیر روزنامه اقدام با گذرنامه سیاسی و ظاهرا برای معالجه در برلین غربی اقامت دارد.نامبرده با گرمان2 آشنا شده و با هم به برلین شرقی مسافرت و با دکتر رادمنش و بزرگ علوی ملاقات کرده اند (روستا هم خلیلی را در خیابان دیده و احوالپرسی نموده است) اعضاء حزب توده قصد دارند از وجود آقای خلیلی در روزنامه مردم استفاده سیاسی نمایند.
مشارالیه نیز در نظر دارد که از آنها بنفع دولت ایران بهره برداری کند.
در پرونده رضا روستا بایگانی شود.
توضیحات سند:
1 ـ عباس خلیلی: روزنامه نگار، نویسنده و مترجم.وی اصلاً از معاودین عراقی بود که در سال 1272 شمسی در نجف متولد شد و فعالیت سیاسی را در همانجا آغاز کرد.
در سال 1918 میلادی (1297 شمسی) به علت سختگیری دولت انگلیس برمخالفین خود در عراق، عباس خلیلی به ایران آمد و مدتی در روزنامه «رعد» که سید ضیاالدین طباطبایی آن را منتشر می کرد مشغول به کار شد.
پس از آن در 1321 روزنامه «اقدام» را منتشر کرد.
بر اساس برخی گزارشها وی در اغتشاشات سالهای 25 ـ 1324 با همکاری حسن عرب و سایر وابستگان دربار نقش فعالی داشته است و مدتی نیز به همین اتهام دستگیر و روزنامه او نیز توقیف شد، اما او بجای «اقدام» روزنامه «بازپرس» را انتشار داد.
در سالهای مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت عباس خلیلی مدتی با جبهه ملی همکاری کرد.
وی چندی هم معاونت زین العابدین رهنما رئیس انجمن قلم را برعهده داشت.
مرگ وی به سال 1350 اتفاق افتاد.
1 ـ دفتر هنر، ویژه نامه سیمین بهبهانی، شماره 10 پاییز 1377 ص 48 ـ 1247.
اسناد مطبوعات ایران (32 ـ 1320) به کوشش غلامرضا سلامی، محسن روستایی، سازمان اسناد ملی ایران، 1376، ج 2 ص 176 ـ 173، اثر آفرینان، زیر نظر دکتر عبدالحسین نوایی، انجمن آثار مفاخر ملی، ج 2 ص 358، 2 ـ هوشنگ گرمان: وی از اعضای قدیمی حزب توده و عضو تشکیلات تهران بود و برادر او مهندس عباس گرمان مسئولیت کمیسیون تهیه جا و مکان، برای فعالیتهای مخفی حزب توده را برعهده داشت.