موضوع: فعالیت سپهبد کیا
تاریخ سند: 20 بهمن 1342
موضوع: فعالیت سپهبد کیا
متن سند:
شماره: 1268/ن300 تاریخ: 20 /11 /1342موضوع: فعالیت سپهبد کیا
مأمور ویژه از منابع موثق کسب اطلاع نموده سپهبد بازنشسته کیا دست به اقدامات وسیعی برای جلب نظر افسران بازنشسته به سوی خود زده است و از طرف افسران سابق اداره دوم که با مشارالیه کار می‌کرده و فعلاً بازنشسته شده‌اند، شایع گردیده که سپهبد کیا در کابینه منصور1، وزارت جنگ را به عهده خواهد گرفت و سپس کابینه بعد از منصور را تشکیل خواهد داد.
طبق اطلاع، فعالیت سپهبد کیا و دوستان وی به وسیله سرلشگر بازنشسته طائرپور2 اداره می‌شود و چون اخیراً عده‌ای از افسران نسبتاً جوان ارتش (سرهنگ‌های 5 ساله)، بازنشسته شده و در خارج کار و شغلی ندارند، اطراف سپهبد کیا جمع شده‌اند و مشارالیه که از نظر تشکیلاتی فردی وارد و از نظر مالی غنی است، با دقت کامل روی اطرافیان خود مطالعه نموده و آنها را از نظر روحی، قدرت فردی و تشکیلاتی و نفوذ در ارتش، دسته‌بندی می‌نماید، بدون آنکه افسران مذکور خود متوجه این موضوع باشند.
گوینده خبر که خود از امرای بازنشسته ارتش است، اظهار داشته چون بازنشسته کردن عده زیادی از افسران جوان که وضع مالی خوبی هم نداشته‌اند، تولید نارضایتی در آنها نموده و فعلاً شغل و کاری ندارند، لذا به دید و بازدید از افسران شاغل یا بازنشسته دیگر که فکر می‌کنند صاحب قدرتی هستند، می‌پردازند و اجتماع در منزل سپهبد کیا و طرفداری از وی نیز برای به دست آوردن شغل و یا پستی در ادارات دولتی و یا مؤسسات ملی است.
عیناً جهت اقدام به اداره 1- 314 ارسال می‌گردد. شماره 21 /12
__________________
1. حسنعلی منصور در اردیبهشت 1302 ش در تهران به دنیا آمد. پدر او رجبعلی منصور ( منصورالملک) از اعضاء اولیه لژ بیداری ایرانیان بود که در دوران رضاشاه سالیان مدید در مشاغل حساس جای داشت و در آخرین ماه‌های سلطنت او به صدارت رسید و در دوران محمدرضا پهلوی نیز مجدداً در رأس دولت قرار گرفت.
ارتشبد فردوست می‌نویسد: «علی منصور از مأموران انگلیس بود. پسرش حسنعلی منصور مانند پدر پرورش‌یافته انگلیسی‌‌ها بود ولی از آن گروه بود که به آمریکایی‌ها وصل شدند. او چه در اصل چهار و چه بعدها که نخست‌وزیر شد، از طرف آمریکا به شدت تقویت می‌شد.» و مادرش، یکی از دختران ظهیرالملک رئیس بود.
حسنعلی منصور در سال 1321 از دبیرستان فیروز بهرام دیپلم و در 1324 از دانشکده حقوق در رشته سیاسی لیسانس گرفت و در همان سال به استخدام وزارت خارجه درآمد. چندی در تهران و مدتی در اروپا به کارهای کوچکی در وزارت خارجه اشتغال داشت و یک بار نیز به جرم قاچاق مواد مخدر، تحت تعقیب پلیس فرانسه قرار گرفت که موضوع در مطبوعات ایران هم منعکس گردید.
در سال 1329ش، محسن رئیس (دایی منصور) وزیر امور خارجه شد و او را به ریاست دفتر خود برگزید و طی این سال‌ها، چند بار به سمت رئیس دفتر نخست‌وزیر در دوران صدارت حسین علاء ( نوبت دوم) برگزیده شد.
منصور از مهره‌هایی بود که توسط انگلیسی‌‌ها به آمریکا معرفی شد و لذا حمایت هر دو قدرت را به حد کافی پشت سر داشت. وی برنامه‌های مهمی به سود غرب به اجرا گذاشت که یکی از آنها کاپیتولاسیون بود، که با مقاومت جدی امام خمینی(ره) مواجه شد.
مخالفت‌های امام(ره) با نفوذ آمریکا و غرب و اقدامات محمدرضا، در دوران دولت منصور شدت گرفت و بالاخره به تبعید ایشان به ترکیه ( 13آبان 1343 ) منجر گردید.
حسنعلی منصور دارای مشکلات اخلاقی حاد بود که ساواک در تاریخ 19 /4 /1337 که او در دولت منوچهر اقبال، معاون نخست‌وزیر بود، بخشی از آن را به شرح زیر ثبت کرده است:
«بسیار خوشگل، صورتی سفید، چشمانی میشی و خیلی قشنگ، قدی متوسط، خوش قامت، پدرش بی‌‌اندازه متمول که حدود 50 میلیون تومان ثروت دارد. دارای لیسانس از دانشکده حقوق تهران رشته سیاسی در سال 1324 می‌باشد، فرانسه خوب می‌داند و به انگلیسی به اندازه رفع احتیاج آشنایی دارد. وی تمام روزنامه‌ها و مجلات عادی و تا اندازه‌ای کتب اقتصادی را مطالعه می‌کند، به زن و مقام علاقمند است. تحصیلات متوسطه را در دبیرستان ایرانشهر گذرانده، لیاقت و شایستگی ندارد، حتی به علت ترقی بی‌جهتی که نموده (به علت نفوذ پدرش و اینکه دکتر اقبال چون به پدر او مدیون بود او را به این سمت منصوب کرد) مورد تنفر قاطبه جوانان قرار گرفت. ابتدا در وزارت امور خارجه در لندن بود. بعد منشی وزیر خارجه و سپس رئیس اداره چهارم سیاسی شد. به علت نفوذ پدر، نشان تاج دریافت نمود. عضو جمعیت یاران دبیرستانی بوده، متواضع ولی بی‌‌شخصیت است، افکار عالی به هیچ وجه ندارد و تمام ترقی او روی نفوذ پدرش می‌باشد. کم‌مغز، بی‌تجربه و عزیز بی‌جهت است.»
حسنعلی منصور که در سال‌های پایانی دهه‌ی 1330، کانون مترقی را تشکیل داده و به مجلس راه یافته بود، با هدایت‌های مستقیم گراتیان یاتسویج، آن را به حزب ایران نوین تبدیل کرد و در سال 1342ش، بسیاری از اعضای آن را به مجلس شورای ملی فرستاد، که این مقدمات، تشکیل دولت توسط او را به دنبال داشت و بدینسان بود که حسنعلی منصور آمریکایی، پسر رجبعلی منصور انگلیسی، دومین نخست‌وزیر عصر انقلاب سفید شد و تصویب کاپیتولاسیون، یعنی ننگین‌ترین صفحه تاریخ پهلوی، توسط او انجام شد که خشم مردمی را که در محاسبات سیاسی قدرت‌های سلطه‌گر هیچگاه به حساب نیامده و نمی‌‌آیند، برانگیخت و امام خمینی (ره) مرجعی آزاده عصاره و فریادگر این پرخاش شد.
حسنعلی منصور که از اعضای تشکیلات فراماسونری بود و در لژهای پهلوی همایون ... و باشگاه لاینز بین‌المللی نیز عضویت داشت،3 ماه بعد از تبعید امام (ره) در روز اول بهمن 1343 توسط شهید محمد بخارایی اعدام انقلابی شد.
کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد ساواک . دوره 3 جلدی.
2. در اصل: طاهرپور.