موضوع : شایعات مربوط به برگزاری جشن های فرخنده تاجگذاری عطف 7783/ ه ـ 12/7/46
تاریخ سند: 7 آبان 1346
موضوع : شایعات مربوط به برگزاری جشن های فرخنده تاجگذاری عطف 7783/ ه ـ 12/7/46
متن سند:
به : 312 از : 7/ ه شماره : 8195/ ه 1) در چند روز اخیر بین مردم شیراز شایع است که هزینه برگزاری جشن های فرخنده تاجگذاری در سراسر مملکت یک میلیارد تومان است.2) از روزی که خبر دستگیری رجبعلی هوائی صراف معروف شیراز در روزنامه ها منعکس شده از طرف مردم و کسان وی شایع شده که از نامبرده جهت هزینه برگزاری جشن های فرخنده تاجگذاری مبلغ گزافی مطالبه شده که چون از دادن پول امتناع ورزیده وی را در تهران دستگیر و زندانی نموده اند.
3) اغلب مسافرانی که از مشهد.
تهران.
اصفهان.
اراک.
کرمان و حتی قم به شیراز آمده اند اظهار می دارند چراغانی و آذین بندی خیابان های شیراز بی نهایت از سطح چراغانی شهرستان های مذکور کمتر و پائین تر است و می گویند مردم شیراز استقبالی در این مورد ننموده اند و اظهار عقیده می کنند که با وجود اینکه استاندار فارس خود را وابسته به دربار شاهنشاهی می داند در این مورد غفلت و قصور نموده و عده دیگری می گویند استاندار و شهردار شیراز آن قدر به فکر اخاذی و سوء استفاده هستند که نمی توانند در موضوع برگزاری جشن ها به اهالی فشار آورده و آنها را وادار به گرفتن جشن نمایند.
4) شایع است بعد از برگزاری مراسم فرخنده تاجگذاری آقای صدری استاندار فارس تعویض می شود و ممکن است به سمت وزارت کشور منصوب گردد و اضافه می شود در اثر عدم رضایت دولت و مردم از استاندار تعویض وی از استان فارس قطعی است.
5) از قول جناب آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی نقل قول می شود که به زودی استاندار فارس تغییر سمت داده و به جای ایشان یک نفر شیرازی استاندار می شود و این شخص ممکنست آقای عزیزاله قوامی1 شهردار سابق شیراز باشد این شایعه را اهالی با تمسخر و خشم نقل قول می نمایند.
نظریه رئیس ساواک.
موضوع آذین بندی و اجرای مراسم جشن و چراغانی به نحو مندرج در بند 3 مورد تائید است ولی مسئولان امر قصور خود را متوجه کمبود نیروی برق در شیراز نموده2 و در پناه این موضوع رفع مسئولیت می کنند در صورتی که به نظر می رسد ایجاد طاق نصرت های متعدد که در شأن این ایام فرخنده باشد بدون برق زیاد و از طریق ایجاد محرک و تشویق سرمایه داران و اعمال مدیریت های لازم بی نهایت سهل الوصول بوده و چون انجام امور عملی جشن به علت خصوصیتی که آقای استاندار با تیمسار پهلوان سرپرست شهربانی های فارس و آقای امان اله صفائی شهردار شیراز دارند به عهده آنها محول شده بود و طبقات مختلف مردم هم به دلایل گوناگون از مقامات مزبور تبعیت نمی کنند از این جهت استنباط می شود که مراسم فرخنده جشن تاجگذاری در شیراز نسبت به سایر شهرستان ها در سطح خیلی پائین باشد مضافا به استحضار می رساند روز جاری 7 /8 /46 آقای زاهدی وزیر کشاورزی به منظور ارزیابی مراسم فرخنده جشن به شیراز وارد و چون آقای استاندار در تهران هستند به معاون خود دستور پذیرائی از ایشان داده اند.
سعدی محترما به عرض می رساند 9 /8 /46 از طرف بخش 313
توضیحات سند:
1ـ عزیزاله قوامی فرزندابوالقاسم ـ نصیرالملک در سال 1301 در شیراز در خانواده ای ملاک که از عمال سیاست انگلستان بودند رشد کرد و پس از تحصیلات مقدماتی، لیسانس کشاورزی از دانشکده کشاورزی کرج گرفت.وی در سال 1333 شهردار شیراز بود و مدتی نیز ریاست شیروخورشید را برعهده داشت و در مجلس شورای ملی نیز نماینده بود عزیزاله قوامی از ملاکین معروف در شیراز و حوالی آن از جمله در بلوک خوک و علیا حوزه مرودشت و خفر از بلوک جهرم ـ را مجرد و سیدون بود و ظلم زیادی به مردم آبادیهای مورد نظر نمود که از جمله آن تجاوز به عنف زنان و دختران رعیت و اغفال زنی از اقوامش بود که پس از طلاق از شوهر اولش که از ازدواجش گذشت او را رها کرد.
اسناد ساواک وی را اهل زدوبند و مادی و جبون و ترسو معرفی نموده و در دوره 20 فرزندش را از شیراز به مجلس فرستاد.
اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی 2ـ این قسمت سند حکایت از کمبود برق در شیراز برای ایجاد طاق نصرت و روشن کردن لامپ ها می نماید تازه شیراز شهری بود که رژیم سعی داشت آن را بسازد تا در انظار جهانی مدرن جلوه نماید و جهانگردان خارجی متوجه عقب ماندگی ایران نشوند با این حال فرح درباره عقب انداختن جشن تاجگذاری توسط محمدرضا پهلوی را عدم توسعه ایران بیان می نماید: علی رغم یک ربع قرن سلطنت، همسرم همواره مراسم تاجگذاری خود را به تعویق انداخته بود.
در پاسخ کسانی که او را به این کار تشویق می کردند با لحنی جدی می گفت روزی تاجگذاری خواهد کرد که احساس کند مملکت واقعا در راه پیشرفت و ترقی است و تاجگذاری در برابر مردمی که هنوز در فقر و بیسوادی بسر می برند، افتخاری برای او به شمار نمی آمد.
از سال 1344 به خاطر آشکار شدن نخستین نتایج انقلاب سفید وسیع عمومی حاصل از آن در سراسر مملکت، پادشاه به فکر تاجگذاری رسمی خود افتاد.
کهن دیارا ص 149 اما در ردّ اظهارات فوق باید گفت نه تنها روستاها و مناطق دور افتاده آب بهداشتی و امکان تحصیل نداشتند بلکه شهرهای بزرگی همچون شیراز و خرم آباد نیز مشکل برق داشتند.
سند ساواک در این باره می نویسد: طبق مفاد نامه ساواک لرستان مورخ 1 /7 /1346 اوضاع کارخانجات برق شهرستانهای خرم آباد ـ بروجرد ـ الیگودرز به هیچ وجه رضایتبخش نبود.
و نیروی برق در برنامه برگزاری جشن تاجگذاری که میزان مصرف به حداکثر می رسد کافی نمی باشد.
به موجب مقررات قرار است اداره کارخانجات برق شهرستانهای یاد شده، را سازمان برق منطقه تحویل گرفته و شبکه برق را تقویت و توسعه دهد و نیز در امر توسعه و تقویت کارخانجات فوق در وضع فعلی مجاز نمی باشند و اقدامی نیز در موضوع تحویل و تحول بین کارخانجات برق یادشده و سازمان برق منطقه نشده است باتوجه به اقدامات ساواک لرستان در مورد تعمیر موتورها و استفاده از حداکثر نیروی موتور نیروی برق کافی برای برگزاری جشن های فرخنده تاجگذاری نمی باشد و آخرین تصمیم شهرداری مبنی بر خاموش بودن برق منازل در ایام جشن با مخالفت ساواک و فرمانداری مواجهه شده است در خاتمه ساواک لرستان تقاضای ارسال موتور برق نموده است.