تاریخ سند: 16 آذر 1357
متن سند:
حوادث و وقایع برخی از شهرهای استان خراسان 1ـ در ساعت 1900 روز 15 /9 /57 (2537 شاهنشاهی)، گروهی از قشریون مذهبی و عناصر فرصت طلب، در مقابل دادگستری شهر مشهد اجتماع و با دادن شعارهای ضد ملی به تظاهرات خیابانی مبادرت نموده اند.تظاهر کنندگان در ساعت 2030، بتدریج متفرق شده اند.
2ـ روز 13 /9 /57، حدود 100 نفر از قشریون مذهبی و فرهنگیان بعنوان اعتراض به بازداشت شدگان اخیر شهر مشهد در برابر دادگستری استان خراسان متحصن شده اند.
(مراتب قبلاً باستحضار رسیده است.
افراد مذکور تا روز 16 /9 /57، کماکان به تحصن خود ادامه داده و ضمن دادن شعارهای مضره و ضد ملی بر روی دیوارهای ساختمان دادگستری اعلامیه های مضره ای الصاق کرده اند.
1 3ـ روز 16 /9 /57، اعلامیه ای به مفاد زیر در منزل آیت اله سید عبداله شیرازی نصب شده است.
«تاکنون 1200 نفر از سربازان، از پادگانهای مختلف کشور متواری و به گروه مسلمین پیوسته اند».
4ـ از صبح روز 16 /9 /57، گروهی از قشریون مذهبی و عناصر اخلالگر در یکی از خیابانهای شهر قاین ـ استان خراسان اجتماع و سپس به تظاهرات اخلالگرانه خیابانی مبادرت کرده که با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
5ـ اخیرا از طرف آیات و روحانیون سرشناس و قشری شهر مشهد، گروهی از طلاب به روستاها و قراء استان خراسان بخصوص بیرجند و قاین مسافرت کرده اند.
طلاب مذکور ماموریت دارند تا با سخنرانیهای تحریک آمیز خود، روستائیان را نسبت به دولت بدبین و آنها را به شرکت در تظاهرات ضد ملی تحریک و تشویق 6ـ اخیرا شیخ مرتضی مطهری (یکی از روحانیون قشری مقیم تهران) به مشهد مسافرت کرده تا باتفاق گروهی از روحانیون افراطی مشهد به فریمان مسافرت نموده و در تظاهرات ضد ملی که در روز 17 /9 /57 در محل مذکور برگزار میشود شرکت نماید.
7ـ بین ساعات 1600 الی 2130 روز 16 /9 /57، گروهی از قشریون مذهبی و عناصر هنگامه ساز در مشهد به پشت بامهای منازل خود رفته و با گفتن تکبیر اقدام به تظاهرات نموده اند.
2 8ـ روز 16 /9 /57، گروهی از طبقات مردم بهمراه تعدادی از خانواده های معدومین (اخلالگرانی که در تظاهرات اخیر کشته شده اند) در سالن آمفی تئاتر بیمارستان شهناز شهر مشهد اجتماع کرده اند.
در این اجتماع، ابتدا فیلمهای مونتاژ شده ای از کشته شدگان حوادث اخیر شهرهای مختلف ایران نمایش داده شده و سپس برخی از شرکت کنندگان جهت مجتمعین سخنرانیهای تحریک آمیزی ایراد کرده و در خاتمه از اجتماع کنندگان درخواست شده تا در ساعت 2200، در مقابل بیمارستان مزبور اجتماع و اقدام به راه پیمائی نمایند.
در ساعت 2145 مورخ 16 /9 /57 حدود 5000 نفر از طبقات مختلف در حالیکه قریب 200 نفر از موتورسیکلت سوار آنانرا همراهی میکردند، به راه پیمائی در برخی از خیابانهای شهر مشهد مبادرت نموده و سپس متفرق گردیده اند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ خواسته های کسانی که به دادگستری مشهد رفتند یکی خروج نیروهای نظامی از میدان مرکزی شهر بود و دیگری ختم مجالس سوگواری در ساعت ده شب.(پرونده 106980، ج 6) نمایند.
2ـ در کتاب انقلاب اسلامی مردم مشهد آمده است که امروز (16 /9 /57) تکبیرگویی مردم از ساعت نه شب آغاز شد.
«مردم روی پشت بام ها رفته و عده ای از مردم دسته جمعی در میان خیابان ها یک صدا فریاد اللّه اکبر سر می دادند.
این برنامه باشکوه و هیجان آمیز ده شب تمام ادامه داشت.
» (ص 102)