فرقه عنکبوت
فرقه عنکبوت
متن سند:
تاریخ: ...................از سال ۱۳۲۸ تا بحال حزبی بنام فرقه عنکبوت یا (و. ک. پ. ب) در مرکز و برخی از شهرستانها تشکیل گردیده که مؤسس اصلی آن علی‌اف بود که چندی قبل بازداشت گردید این فرقه طرفدار جمهوری کمونیستی می‌باشند فقط با سفارت شوروی تماس داشته و دستورات را مستقیماً از سفارت اخذ می‌نمایند یک نفر مهاجر که در فرقه دمکرات آذربائیجان بوده است اکنون در فرقه عنکبوت عضویت داشته و منزل یکی از شبکه‌های فرقه می‌باشد با نامبرده مذاکره شد وی حاضر است اطلاعات فرقه را در اختیار ما بگذارد و اطلاعات او حاکی است که چه کسانی در فرقه عضویت داشته‌اند. کارت عضویت فرقه که روی آن عکس [او] شماره نقش شده – روزنامه‌ها و اعلامیه‌ها که با دست نوشته شده به افرادی که با سفارت شوروی تماس دارند. و از قبیل همین اخبار - از وجود این شخص استفاده‌های زیادی ممکن است بشود چنان‌که موافقت شود نامبرده با خود اینجانب تماس داشته باشد یا با یکی از مراجع انتظامی (در صورتی که وی قبول نماید معرفی شود) در هر حال هر طوری که امر می‌فرمائید عملی خواهد شد. تاریخ... در تعقیب را پورت مورخه ۳۲ گزارش دیگری رسیده است که بعرض می‌رسد.
١- محسن لطف کارمند سازمان برنامه (بهداشت سازمان) ایشان در سال ۱۳۲۳ الى سال ۱۳۲۵ مسئول شورای متحده مازندران غربی در چالوس بود و در سال ۱۳۲۵ از طرف فرماندار نظامی بازداشت و در دادگاه نوشهر بوسیله سرهنگ درمیشیان به دو سال حبس محکوم شد در سال ۱۲۳۷ از زندان آزاد و بوسیله عمال حزب توده در سازمان برنامه در قسمت کارخانه چیت‌سازی تهران مشغول کار شدند و در موقع سوءقصد به اعلیحضرت همایونی تحت تعقیب قرار گرفت و مدت یکسال متواری بود از طرف رکن دوم ستاد ارتش تحت تعقیب قرار گرفت. پس از آن در اواخر سال ۱۳۲۸ به کرمانشاه رفته مشغول فعالیت حزبی گردید پس از آن به سازمان برنامه در اوایل حکومت مصدق منتقل و در بهداشت سازمان برنامه مشغول کار شد پس از جریان ۲۸ مرداد متواری گردید و همه حقوق اداری خود را دریافت می‌دارد و شدیداً مشغول فعالیت حزبی است.
۲۔ خلیل آذر در سال ۱۳۲۲ مسئول کمیته حزب توده در شیرگاه بود و در سال ۱۳۲۵ از طرف فرماندار نظامی دستگیر و مدت ۵ ماه زندانی گردید و پس از آن به تهران آمد و مسئول کمیته تفیشیه حزب در مرکز گردید و تا سال ۱۳۲۷ مسئول آن کمیته بود و در جریان ۱۵ بهمن از طرف ستاد ارتش تحت تعقیب و مدتی متواری گردید و به آبادان رفته و محرمانه مشغول فعالیت برای حزب توده شد چون ستاد ارتش از این جریان اطلاع حاصل نمود وی را دستگیر و پس از چندی آزاد نمود و پس از آن به تهران آمد در سازمان برنامه مشغول کار گردید و در جریان ۲۸ مرداد متواری شد این شخص یکی از فعالین و مؤسس حزب توده می‌باشد و در سال ۱۳۲۴ که ملکه مادر به مازندران عزیمت نمود مورد اهانت این شخص قرار گرفت فعلاً در قسمت سازمان بهداشت برنامه مشغول کار است و فعالیت شدیدی بنفع حزب در آنجا می‌نماید.
۳- سید احمد دهقانی کارمند سازمان برنامه ایشان از سال ۱۳۲۲ – ِالى‌حال عضو حزب توده و چندی مسئولیت شورای کشاورزان حزب را بعهده داشته است در سال ۱۳۲۵- در اثر فعالیت شدید و اعتصاب در کار خانه حریر بافی چالوس بوسیله فرماندار نظامی دستگیر و پس از چندی آزاد گردید و پس از آن به سازمان برنامه منتقل شد و در موقع سوءقصد به اعلیحضرت دستگیر و چند مدتی زندانی شد و دوباره پس از آزاد شدن مجدداً تحت تعقیب قرار گرفت و مدت یکسال متواری بود و بعد وارد دانشکده افسری شد و در اثر فعالیت شدید توده‌ای از ارتش اخراج گردید و باز به توسط مصطفی لنکرانی در سازمان برنامه مشغول کار شد و در جریان ۲۸ مرداد بکلی از سازمان برنامه اخراج گردید و دوباره بوسیله حزب ایران در سازمان برنامه مشغول کار گردیده و در سازمان برنامه مشغول کار شد و مدت دو ماه است که در سازمان برنامه مشغول کار گردیده و در سازمان این شخص حزب را تشکیل می‌دهد.
۴- «واحد» در سال ۱۳۲۲ مسئول حزب توده در رشت بوده است و در اثر تحریکات بین رعیت‌ها آقای امینی و چند نفر که کشته شدند. وی از طرف دادگستری رشت تحت تعقیب بود فرار کرد و به تهران آمد خودش و زنش مشغول فعالیت حزبی گردیدند و در این مدت چندین مرتبه خودش و زنش دستگیر شدند و در هر مرتبه‌ای که دستگیر می‌شدند با اوراق و مدارک کافی بوده است در جریان ۲۸ مرداد دستگیر و به قلعه فلک الافلاک زندانی شد ولی در زمان سرلشگر دادستان1 با پرداخت مبلغ یک هزار ریال پول از زندان آزاد گردید و بوسیله فرماندار نظامی دستور داده شد به وی دوباره کار داده شود فعلاً در کارخانه چیت‌سازی مشغول کار شده و شدیداً فعالیت حزبی می‌نماید.
۵_ لطف ربیعی ایشان از سال ۱۳۲۲ با داشتن مقداری کتاب و روزنامه کمونیستی در چالوس دستگیر و مدت ۴ ماه زندانی گردید پس از آزادی از زندان به تهران آمد مدت یک سال بیکار و از طرف حزب کمک مالی به وی می‌شد پس از آن عضو جمعیت مبارزه با استعمار2 گردید در زمان حکومت مصدق بکار خانه چیت‌سازی تهران مشغول کار شد و در جریان ۲۸ مرداد دستگیر و در قلعه فلک‌الافلاک زندانی گردید و در زمان تصدی سر لشگر دادستان از زندان آزاد گردید و دستور کارش از طرف فرماندار نظامی داده شد فعلا شدیداً مشغول فعالیت است. تاریخ – 4 /11 /32
بنا به دستور شخصی که در فرقه عنکبوت عضویت دارد قرار است در ساعت ۳ بعد از ظهر امروز با ما تماس بگیرد و در محلی که خود وی تعیین کرده بود ملاقات حاصل شد و اطلاعات جامعی از وی کسب گردید که به پیوست بعرض می‌رسد و چون وی سواد جزئی دارد لذا بطرز سئوال و جواب از او سئوال شد و ضمناً گفت که به هیچ‌وجه حاضر نیست با مقامات انتظامی ارتباط بگیرد شاید می‌ترسد پس از این خواهشند است برای گرفتن اطلاعات دستور دهید.
س - بنیاد و ریشه فرقه عنکبوت را شرح دهید.
ج - چون این جانب سواد ندارم خواهشمند است سوالات را یکی یکی از بنده بنمائید که مفیدتر خواهد بود و من می‌توانم بهتر جواب بدهم.
س- چند سال است که فرقه عنکبوت تشکیل گردیده.
ج- از سال ۱۳۲۸ تا بحال.
س- مرام و هدف فرقه چیست.
ج- کمونیستی است.
س- آیا مرامنامه یا آئین نامه هم دارید یا خیر.
ج- مرامنامه ندارند فقط از روی چند کتاب که بزبان فارسی و روسی است گفتگو می‌نمایند.
س- آیا تا بحال نشریه رسمی از طرف فرقه منتشر گردیده است یا خیر
ج- فقط یک روزنامه‌ای است که ماهی دو مرتبه و با دست و فارسی نوشته می‌شود و تعداد آن خیلی کم است.
س- آیا روزنامه‌های دستی را منتشر می‌کنند یا خیر.
ج- روزنامه‌ها را فقط به مسئولین حوزه و شبکه‌ها می‌دهند که بخوانند.
س- اشخاصی که فرقه را سرپرستی می‌کنند چه کسانی هستند.
توضیحات سند:
1-سرلشکر دادستان: وی یکی از نظامیان شدیداً وفادار به رژیم و فرماندار نظامی تهران پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بود. به گفته انور خامه‌ای او یکی از افراد بسیار بی‌تربیت رذل و دزد در میان افسران کودتاچی بود به گفته وی دزدی و فساد دادستان بحدی بود که انگلیس‌ها و آمریکائی‌ها بزودی دریافتند او مایه آبروریزی آنها خواهد شد و به این خاطر با هماهنگ زاهدی او را برداشته و بجایش بختیار را جایگزین کردند(خاطرات سیاسی- انور خامه‌ای ص ۱۰۳۱)2-جمعیت مبارزه با استعمار: این گروه از سازمان‌های پوشش حزب توده بود که تحت رهبری دکتر مرتضی یزدی با همکاری توده اداره می‌شد. رهبری فرد اخیر پنهانی بود و جمعیت تحت رهبری علنی یک کمیسیون خاص فعالیت می‌کرد. نقش این جمعیت در دوران حکومت مصدق سعی برای تماس با مصدق بود. مصدق هرگاه به او اعلام می‌کردند که نمایندگان جمعیت مبارزه با ضد استعمار خواهان دیدن او هستند می‌گفت: آها، جمعیت مبارزه با ضد استعمار چون مصدق مبارزه خود را ضد استعماری می‌دانست و از آنجا که حزب توده با او مبارزه می‌کرد لذا عنوان ضد ضد استعمار را برای توده‌ای‌ها مناسب می‌شود این جمعیت عمر زیادی نکرد و رهبران آن پس از انعشاب از حزب توده به فعالیت آن را محو و نهایتاً منحل ساختند.
(سیاست و سازمان حزب توده - همان منبع ص ۱۳۳)
ج- ابتدا که فرقه تشکیل شد آقای علی‌اف که فعلاً دستگیر گردیده فرقه را سرپرستی می‌کرد.
س- خوب پس از دستگیری او چه کسی فعلاً عهده دار موقت فرقه است.
ج- سیف‌اله اف
س- بغیر از علی‌اف - و مراد مرادف کسی دیگر عضو هیئت مدیره فرقه نیست.
ج- شبکه‌های ماهیانه است و حوزه‌های فرقه‌های هفتگی است.
س- فرق بین حوزه و شبکه چیست شما اطلاع دارید-
ج- هر پنج شبکه یک حوزه است.
س- هر شبکه چند نفر عضو دارد
ج- ۶ یا ۷ نفر
س- در کجا شبکه‌ها یا جلسات فرقه تشکیل می‌شود.
ج- بیشتر اوقات در خیابان‌ها و در قهوه‌خانه‌ها دور از شهر تهران یک موقعی هم در منازل افراد که خیلی به آنان مطمئن هستند. س- آیا جز تهران در سایر نقاط دیگر شعبه‌ها با تشکیلات دیگری دارید یا خیر.
ج- تا آنجا که من می‌دانم در مازندران - گرگان - آبادان - تبریز - عده‌ای هستند که بنام فرقه فعالیت می‌کنند
س- رهبران و اداره کنندگان فرقه در شهرستانها چه اشخاصی هستند
ج- آنان را را نمی‌شناسم
س- آیا تشکیلات فرقه تابع مرکز هستند.
ج - تابع مرکز هستند تا موقعی که علی‌اف بود از او دستور می‌گرفتند حالا از آقای سیف‌اله مراداف دستور می‌گیرند.
س- اشخاصی که می‌خواهند عضویت فرقه را قبول کنند باید تابع چه شرایطی باشند
ج- دو نفر اعضای با سابقه فرقه کتباً ضمانت می‌کند که آن شخص را می‌شناسد و دو قطعه عکس هم می‌دهد با ۲۰ ریال پول
س- اشخاصی که عضویت فرقه را قبول می‌کنند به آنها کارت داده می‌شود یا خیر.
ج - پس از شش ماه که دوره آزمایش را طی نمودند به آنان کارت داده می‌شود.
س- کارت‌هائی که به افراد می‌دهند عکس به آنها الصاق می‌کنند.
ج - خیر
س - مشخصات کارتها چگونه است.
ج - کارت قرمز رنگ است وسط آن ستاره است پائین عکس ستاره عکس عنکبوت است و گوشه کارت یک [آنها] کوچکی حک شده بنام و /-ک– پ -
ب) زیر کارت نوشته عنکبوت سرخ جمهوری ایران
س- نام و مشخصات تقاضا کننده را روی کارتها می‌نویسند.
ج- خیر کارتها جای نوشتن نام و نام فامیل را ندارد.
س- آیا در فرقه زنان هم عضویت دارند.
ج- عده‌ای از زنان ارمنی - آسوری - و مهاجرین می‌دانم که عضویت دارند اما جلسات آنها با ما جدا است.
س- اعلامیه‌ها یا روزنامه‌ها که فرقه تهیه می‌کنند روی چه کاغذهائی است.
ج- کاغذها دارای مارک ستاره و عنکبوت است
س- آن وقت اعلامیه‌ها را پخش می‌کنند.
ج- خیر با پست برای اشخاص که می‌دانند می‌فرستند.
س- آیا از اعلامیه‌ها هم به شهرستانها می‌فرستند.
ج- می‌فرستند
س- روابط حزب توده با فرقه چطور است
ج- فرقه با حزب توده کاملاً مخالف است و می‌گوید توده‌ای‌ها گاهی با انگلیس‌ها می‌سازند.
س- از روز ۲۵ -مرداد تا ۲۸ -مرداد و پس از آن دستوراتی به فرقه داده شد. آیا در برابر این حوادث عکس‌العمل از خود نشان داد. پس از آمدن اعلیحضرت یک اعلامیه دستی داده شد که ایران بایستی جمهوری شود و یک اعلامیه هم پس از ۲۸ مرداد داده شد. و برای آزادی دکتر مصدق.
س- مفاد آئین‌نامه را چه کسی تهیه می‌کند و اشخاصی که با دست می‌نویسند می‌شناسید.
ج- گمان می‌کنم که مینوط آن از سفارت شوروی گرفته می‌شود پس از نوشتن هم و نسخه برای آنجا می‌فرستند و دو نفر با سواد هستند که از قدیم عضو فرقه هستند آنها می‌نویسند
س- آیا در[متینک‌های] حزب توده این فرقه تا بحال شرکت کرده است.
ج - ابداً
س- اشخاصی که از شهرستانها تقاضای عضویت می‌کنند از مرکز برای آنان کارت صادر می‌شود یا در همانجا.
ج - عکس‌های آنان را به مرکز می‌فرستند بعداً کارت‌های آنان فرستاده می‌شود.
س- شما که می‌گوئید نام اشخاص را روی کارتها نمی‌نویسند پس این کارتها چه خاصیتی دارد و بنابراین چطور صاحب کارت را می‌شناسید.
ج- شماره رمز روی کارتها نوشته می‌شود و از روی شماره با اشخاص داده می‌شود
س- آیا از نشریه‌های شوروی در فرقه خوانده می‌شود.
ج - خیال می‌کنم روزنامه پراوداد1 را برای ما در جلسه می‌خوانند و بعد ترجمه می‌کنند و یک اخباراتی هم هست که از خانه «وکس»2 می‌آورند.
س- ترتیب آوردن بولتن‌ها اخبار و روزنامه پراوادا چگونه است.
ج - خود آقای مراداف از آنجا می‌گردد
س- در جلسات فرقه چه صحبت‌هائی می‌شود
ج - همیشه صحبت از وضع شوروی است و راحتی کارگران در آنجا و اظهار ناراحتی از وضع ایران –
س- جز آن دو نفر کس دیگر نیست. و ارتباط این آقایان با چه اشخاصی است
ج- با سفارت شوروی و محل وکس (منظور اداره اطلاعات سفارت است) تماس می‌گیرند.
س- این اشخاص خودشان رابطه دارند یا به توسط دیگری ارتباط دارند و ترتیب رفتن به سفارت شوروی چگونه بود
ج- خود من چندین مرتبه علی‌اف را تا نزدیکی سفارت مواظبت می‌نمودم یا یک شخص دیگری که از فرقه آمده بود...
س- چه موقع آقا علی‌اف سفارت می‌رفت.
ج- در آن حدود سفارت مدتی می‌گشتم چون کاملاً مطمئن می‌شدم پلیس و مأمور در آن به علی‌اف اشاره می‌کردم به سفارت برود.