وزارت جنگ
تاریخ سند: 26 آذر 1330
وزارت جنگ
متن سند:
تاریخ: 26 /9 /1330وزارت جنگ
ریاست ستاد ارتش
محترماً معروض می‌دارد در نتیجه انتشار پیام آیت‌الله کاشانی(۱) از ساعت ۹ بامداد روز ۲۱ آذر ماه از طرف مجمع مسلمانان و حزب ایران و سایر دستجات وابسته به آنها میتینگی در خیابان سپه مقابل باشگاه حزب ایران تشکیل و به شرح زیر انجام گردید:
1- آقای جواد گیتی‌آرا، مدیر داخلی روزنامه بخت جوان(2) درباره نطق‌های وکلای اقلیت، در جلسه علنی روز سه‌شنبه ۱۹ آذر مجلس شورای ملی و اظهار تنفر از آنها، بیاناتی ایراد کردند.
۲- آقای غلامعلی کریمی مدیر روزنامه زبان غرب (۳) در مورد نمایندگان فعلی کرمانشاه (۴) که جزو اقلیت می‌باشند، سخنرانی کرد که آنها جیره‌بگیر انگلستان بوده و از سفارتخانه دستور می‌گیرند که دولت فعلی را ضعیف نمایند.
3- آقای عقیقی که جزو جمعیت مسلمانان مجاهد می‌باشد، باز درباره وکلای کرمانشاه سخنرانی کرد که در این مدت دو سال، چهار کرسی نمایندگی را اشغال کرده‌اند و کوچکترین عمل مفیدی به نفع شهرستان کرمانشاه انجام نداده‌اند.
۴- آقای فریدون ضرغامی نطق مفصلی درباره آقای دکتر سنجابی(۵) [ایراد کرده و گفت:] که ایشان یکی از مردان شجاع و خیرخواه عشایر غرب می‌باشند کاندید نمایندگی دوره هفدهم کرمانشاه و عموماً او را به وکالت قبول داریم.
۵- آقای پرویز مهرپویان در مورد آقای جمال امامی که نسبت به آقای دکتر مصدق اهانت کرده‌اند، سخنرانی و اظهار انزجار و تنفر می‌نمود و سخنرانی خود را با عنوان زنده باد آقای کاشانی، پاینده باد ارتش، ختم نمود.
۶- آقای نعمت‌الله جمشیدی کارمند شهرداری، چند سطر شعر، در مورد پشتیبانی از دولت آقای دکتر مصدق خواندند.
۷- آقای حسین شیروانی عضو حزب ایران، در مورد پشتیبانی از دولت آقای دکتر مصدق و اظهار تنفر از وکلای کرمانشاه سخنرانی و در خاتمه اظهار داشتند ما باید با همدیگر متفق شده تا بتوانیم دست اشخاصی که فعلاً خون ما ملت بیچاره را می‌مکند از کارهای حساس کشور کوتاه نمائیم.
۸- آقای نقاش زرگر [برزگر] مدیر روزنامه بخت جوان بحثی در مورد وکلای اقلیت و اظهار تنفر از آنها ایراد و ضمناً اظهار داشتند که بایستی قرائت‌خانه انگلیس که در میدان شهرداری دایر است به دست برادران کرمانشاهی برچیده شده و این لانه جاسوسی از بین برود و به جای آن حزب ایران، قرائت‌خانه دایر و روزنامه‌ها و کتب مفید در دسترس اهالی گذاشته شود.
9- تعداد شرکت‌کنندگان و تماشاچیان در میتینگ در حدود دو هزار نفر بود و در ساعت ۱۲ میتینگ خاتمه پذیرفت و از طرف اصناف کرمانشاه تلگرافی به آقای آیت‌الله کاشانی مخابره، که برای هرگونه پیشآمد حاضر و تا آخرین نفس از دولت آقای دکتر مصدق پشتیبانی خواهیم کرد.
فرمانده تیپ مستقل کرمانشاه - سرتیپ محوی
توضیحات سند:
۱- در روز ۱۴ آذر ۱۳۳۰ میتینگ عظیمی در میدان فوزیه (امام حسین فعلی) برگزار شد. در این اجتماع، کشاورز صدر، حسین مکی، قنات‌آبادی، علی زهری و مصطفی کاشانی صحبت کردند. پس از اختتام میتینگ، جمعیت، به شهر هجوم آورد و در خیابان فردوسی، خانه صلح و روزنامه‌های به سوی آینده، بدر، تئاتر سعدی، نوید آزادی، فرمان، آتش، سیاسی و طلوع را مورد هجوم قرار داده و آتش زدند. سرانجام پلیس برای جلوگیری، مداخله کرد و زد و خورد خونینی آغاز شد و عده زیادی از تظاهرکنندگان مقتول، مجروح و مصدوم شدند. در جلسه ۱۷ آذر مجلس شورای ملی، درباره وقایع ۱۴ آذر و اغتشاش تهران، جمال امامی، آزاد و آشتیانی‌زاده، دولت را مورد انتقاد شدید قرار دادند. در روز 16 آذر در جلسه مجلس شورای ملی، از طرف اقلیت و تماشاچیان، علیه دولت به شدت تظاهرات انجام گرفت. به دنبال این وقایع آیت‌الله کاشانی در روز ۲۱ آذر، برای تأئید مصدق میتینگ بزرگی بر پا ساخت، ناطقان، مخالفان دولت را مورد انتقاد قرار دادند.۲- بخت جوان:
صاحب امتیاز و مدیر مسؤول: سید محمود نقاش برزگر
تأسیس: ۱۳۳۰
موضوع: فکاهی، سیاسی، اجتماعی و انتقادی
محل انتشار: کرمانشاه
فاصله انتشار: هفتگی
٣- زبان غرب:
صاحب امتیاز و مدیر: نادعلی کریمی
محل انتشار: کرمانشاه
۴- نمایندگان کرمانشاه در دوره شانزدهم مجلس شورای ملی (۱۳۳۰ - ۱۳۲۸) عبارت بودند از:
١- عزیز اعظم زنگنه ۲ – هدایت‌الله پالیزی ۳- ابوالفتح دولتشاهی ۴- عباس قبادیان
۵- دکتر کریم سنجابی: فرزند قاسم، در ۱۲۸۳ ﻫ ش در سنجاب از محله‌های کرمانشاه متولد شد. تحصیلات ابتدائی را در قصر شیرین و دوره اول متوسطه را در کرمانشاه، دوره دوم را در تهران و دوره لیسانس را در مدرسه عالی حقوق گذراند. در ۱۳۰۷ جزو اولین گروه محصلان اعزامی، به فرانسه رفت و در آن جا مجدداً دوره لیسانس حقوق را در دانشگاه «نانسی» و دوره دکترای حقوق را در دانشگاه پاریس گذراند و رساله خود را درباره کشاورزی روستائیان و مالکیت ارضی در ایران، به زبان فرانسه در ۱۳۱۳ نوشت و در همان سال به ایران بازگشت. سنجابی مشاغلی را در اداره کل اوقاف، وزارت فرهنگ و وزارت دارائی به عهده داشت و در عین حال، ابتدا دانشیار و سپس استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد. در ۱۳۲۲ از سوی شورای دانشکده به سمت رئیس دانشکده حقوق برگزیده شد و در ۱۳۲۵ جزو هیأتی بود که اولین برنامه هفت‌ساله صنعتی ایران را تدوین کرد. در ۱۳۳۰ دکتر سنجابی به عنوان مؤسس جبهه ملی، در کابینه دکتر مصدق وزیر فرهنگ شد، اما برای شرکت در انتخابات دوره هفدهم از این سمت استعفا کرد. در سفرهای دکتر مصدق به شورای امنیت سازمان ملل و دیوان داوری «لاهه» همراه وی بود و در لاهه به عنوان قاضی اختصاصی ایران در دادگاه مزبور شرکت کرد. بعد از کودتای ۲۸ مرداد متواری گردید و سپس تا به قدرت رسیدن امینی، کم و بیش فعالیت داشت. در دولت امینی برای شرکت در انتخابات، جبهه ملی دوم را پایه‌گذاری کرد که عمر این جبهه چندان نپائید. از آن پس تا پیروزی انقلاب اسلامی و با طرح شعار فعالیت در چارچوب قانون اساسی، در صحنه سیاسی کشور فعالیت نداشت. بعد از پیروزی انقلاب در دولت مهندس بازرگان به عنوان وزیر امورخارجه برگزیده شد اما پس از مدت کوتاهی استعفا کرد. در ۱۳۶۱ از کشور خارج شد و تا زمان فوت (تیرماه ۱۳۷۴) در آمریکا به سر برد. خاطرات وی تحت عنوان «امیدها و نا امیدی‌ها» که مصاحبه وی با بخش «تاریخ شفاهی» دانشگاه «هاروارد» است، از سوی این مرکز پس از فوت وی منتشر شد.