موضوع : جلسه بحث و تفسیر هفتگی مسجد هدایت و اظهارت دکتر جواد باهنر در مورد کمک به آسیب دیدگان
تاریخ سند: 17 شهریور 1347
موضوع : جلسه بحث و تفسیر هفتگی مسجد هدایت و اظهارت دکتر جواد باهنر در مورد کمک به آسیب دیدگان
متن سند:
شماره : 20560 /20 ه 2 جلسه بحث و تفسیر هفتگی مسجد هدایت واقع در خیابان استانبول روز 14 /6 /47 با حضور عده ای از افراد مختلف در حدود 250 نفر تشکیل گردید.افراد شناخته شده عبارت بودند از دکتر جواد باهنر ـ سید محمود طالقانی ـ مهندس مهدی بازرگان ـ دکتر یداله سحابی ـ دکتر مرتضی اقتصاد ـ محمدصادق قاضی طباطبائی ـ اکبر فتوت ـ محمدمهدی اندوهی ـ یزدان پناه ـ مصطفی صادقی ـ حاج احمد صادق ـ امیرخانی ـ مهدی خمسه ای ـ احمد فراهانی ـ مرتضی بیوک افشاری ـ محمدرضا توانا ـ خلیل شالچی ـ محسنی ـ شالباف.
پس از نماز جماعت توسط سید محمود طالقانی و تلاوت آیاتی از قرآن، دکتر جواد باهنر سخنرانی استثنائی خود را پیرامون حادثه زلزله خراسان1 و نحوه بروز حوادث و وظایف مردم در این مواقع آغاز و به تفصیل در این مورد صحبت و اظهار داشت عده ای بروز حوادث طبیعت را ناشی از گمراهی مردم و یا غضب خداوندی تصور کرده اند ولی همچنان که سیر تکاملی طبیعت از نظر خداوند تحت نظامی صحیح اداره می شود هیچ گاه خداوند غضبی با کسی ندارد شاید این خود نمونه ای از امتحانات خداوندی است که می خواهد کمک به یکدیگر در مواقع بحرانی و ایجاد روح تعاون را بین آنان به مردم تفهیم نماید مانند این مصیبت ها در کلیه جهان حادث می شود و وظیفه انسان است که به کمک و یاری هم نوعان خود بشتابید.
جامعه ای که روی تعاون داشت جامعه ای که اتحاد و اتفاق در مراحل زندگی را مراعات نمود، هیچگاه دچار انحطاط و هرج و مرج نخواهد شد.
کسانی که خودخواه بوده و در غم دیگران خود را سهیم نمی دانند می توان گفت که فاقد ایمان به خدا هستند.
پس از اظهارات نامبرده در پایان جلسه محمدرضا توانا مقداری قبوض اعانه که از طرف مسجد جلیلی چاپ و به معرض فروش گذارده بودند، در مسجد هدایت آورده و به کمک خلیل شالچی.
محمد صادق قاضی طباطبائی.
محمدمهدی اندوهی مقداری از آنها را به فروش رسانید و حاضرین از قبوض مذکور که جهت کمک به زلزله زدگان تهیه شده خریداری نموده اند.
قبضهای فوق الذکر به نظر سید محمود طالقانی و مهندس مهدی بازرگان نیز رسید و نامبردگان این اقدام را مورد تأیید قرار دادند.
طبق اظهار خلیل شالچی و محمدرضا توانا مبالغ جمع آوری شده از حاصل فروش قبض های اعانه به مصرف ساختمان خانه برای زلزله زدگان که به نظارت خود اعضای مسجد جلیلی ساخته می شود خواهد رسید و یا در صورت کمی پول در اختیار یکی از سازمانهای مذهبی مانند حسینیه ارشاد و یا مراکز دینی دیگری قرار خواهد گرفت.
چون با تحویل وجه فوق به سازمانهای دولتی این پول حیف و میل خواهد شد و به جیب آنها خواهد رفت.
همچنین در جلسه مسجد هدایت به افراد یادآور گردید که صبح روز جمعه 15 /6 /47 فخرالدین حجازی در حسینیه ارشاد سخنرانی خواهد کرد و اعانه هائی از مردم جمع آوری می شود.
در گوشه ای از مسجد مهدی خمسه ای (خمسی) ـ مرتضی بیوک افشاری ـ مصطفی صادقی ـ احمد فراهانی تجمع و در مورد کمکهایی که مرتب از داخل ایران و کشورهای جهان به آسیب دیدگان می شود بحث می نمودند و اظهار عقیده می کردند که معلوم نیست این همه کمک به کجا می رسد به غیر از کمک های مردم که البسه و اجناس بوده و به آسیب دیدگان داده خواهد شد نمی توان گفت که تمام پولها به حسابهای چه افرادی واریز خواهد شد و شاید کسر بودجه های زیادی را که هر سال به هم پیوند کرده اند تأمین و خرج جشن 2500 ساله شاهنشاهی را از این کمک ها تأمین می نمایند به طوری که دکتر جواد باهنر روی منبر در این مکان ضمن سخنرانی و سپس از اظهار همدردی مردم و دادن همه نوع کمک به آنها گفت با کمال تأسف باید بگویم و مردم ایران بدانند در گفتارهای رادیو و روزنامه ها نام این همه ثروتمند ـ کمپانی ها ـ شرکت ها ـ کارخانجات ـ صاحبان کاخهای آسمان خراش ـ متنفذین برده نشده آیا اینها نباید احساس داشته باشند و کمک کنند؟ کسی نباید یقه اینها را بگیرد که چرا شما کمک نمی کنید؟ مصطفی صادقی سپس گفت اینست که تمام مردم به صحت عمل در خرج وجوهات جمع آوری شده توسط دستگاه بدبین هستند.
تعداد[ی ]تراکت مربوط به آیت اله میلانی در مسجد هدایت گذارده شده بود که افراد از آنها بر می داشتند.
خلیل شالچی و قاضی طباطبائی در جواب این که علما و مراجعی که وجوهاتی جمع آوری کرده اند آن را تحویل مقامات می دهند یا خیر اظهار داشتند : تمام وجوهات شاید به نظر چند تن از مراجع برسد و آنجا همه را جمع آوری و تحت یک برنامه صحیح اقدام به خانه سازی نمایند اعانات جمع آوری شده در تهران و قم به مرعشی نجفی ـ شریعتمداری ـ گلپایگانی تحویل داده خواهد شد که تحت نظارت خود آنها خانه ساخته خواهد شد.
ملاحظات.
فتوکپی اوراق مورد بحث به پیوست ایفاد می گردد.
جاجرود تکثیر و بهره برداری گردید.
توضیحات سند:
1ـ در تاریخ 9 شهریور 1347 زلزله شدیدی با قدرت 7 /8 ریشتر به مدت 3 ثانیه شرق خراسان را ویران کرده و هزاران کشته و مجروح برجای گذارد، روزنامه ها نوشتند: «براثر زلزله که در ساعت 2 و 20 دقیقه بعدازظهر روز نهم شهریور ماه روی داد محوطه ای به وسعت دو هزار کیلومتر مربع به شدت لرزید و شیروخورشید سرخ اعلام کرد که فاجعه 10 هزار کشته برجای نهاده است، در حالی که خبرگزاریهای بزرگ جهان تعداد تلفات را تا 20 هزار نفر گزارش دادند.آمار مجروحین به 100 هزار نفر سرزد و خسارات حدود 115 میلیون تومان تخمین زده شد.
قدرت زلزله خراسان که دیاری را در اشک و خون و ماتم غرق کرد، 20 مگاتن یعنی 1000 برابر قویتر از بمب اتمی بود که در هیروشیما منفجر شد.
براثر این نیروی مخرب افسارگسیخته پوسته زمین به طول 70 کیلومتر از چرمه (از بخش های خراسان) تا صحرای شرقی ترک برداشت.
مرکز زلزله دهکده کاخک در 24 کیلومتری جنوب گناباد بود.
مدت زلزله حدود 3 ثانیه و شدت آن 7 /8 بود.
خبرنگار روزنامه دیلی اکسپرس: از 8 هزار جمعیت آن دهکده حدود 7 هزار نفر به هلاکت رسیدند.
شعاع زلزله تا شهرها و دهکده های فردوس، کاشمر، طبس، گناباد، بیرجند، تربت، نیشابور، فیض آباد، بشرویه، سرخس، بجستان، باخزر، چرمه، نوبهار، گودرز، کالک، دشتی و شقری کشیده شد.
در تاریخ 12 /6 /47 شیروخورشید اعلام کرد: 500 شهر و دهکده و کلاته در اثر زلزله خراسان آسیب دیده اند.
در تاریخ 14 /10 /47 مجددا در خراسان زلزله روی داد و سیصد خانه را ویران کرد، پنج نفر را کشت و سی نفر را مجروح ساخت» (ر.ک: اکثر روزنامه ها در تاریخ مذکور) پس از وقوع زلزله روحانیون در اکثر شهرها و روستاهای ایران دست به کار شده و مردم را برای کمک به زلزله زدگان بسیج کردند و مساجد نیز به عنوان پایگاههای جمع آوری کمک های مردم بیش از گذشته فعال شد.
قبوض اعانه که در مسجد جلیلی تهیه شده بود به مساجد مهم از جمله مسجد هدایت برده شد تا همه به اندازه توان خود کمک نمایند، در سند مهمی به تاریخ 31 /6 /47 که حاکی از فعالیت جمعی روحانیون در امر کمک رسانی به زلزله زدگان و هراس وابستگان رژیم از این اقدامات است، آمده: سه روز بعد از زلزله جنوب خراسان سیدمحمود قمی اجتماعی از چند نفر دوستانش منجمله هاشمی نژاد، شیخ عباس طبسی، شیخ ابوالقاسم تلافی، خامنه ای، مقدس گلابگیر، جعفر طباطبایی قمی معروف به حائری و عده دیگر تشکیل پس از تهیه دو کامیون خواربار پوشاک و غیره بصوب محل های زلزله زده حرکت می نماید روز 22 /6 /47 که سیدمحمود قمی از منطقه زلزله زده به مشهد مراجعت می نماید اظهار می نماید.
پس از ورود به گناباد و عیادت از چند بیمار تصمیم گرفتیم به فردوس برویم و پس از ورود به فردوس جلو فلکه چادری برافراشتیم و اجناس را در آن حصار کرده سپس در مقام تحقیق برآمدیم که دانش سخنور را پیدا نماییم و چون دانش سخنور در چهار فرسنگی فردوس بود تلافی و خامنه ای را دنبال وی فرستادم پس از این که وی آمد از این اقدام خوشحال شد که ما چنین تشکیلاتی را داده ایم و نامبرده حاضر شد به ما کمک نماید که به زلزله زدگان کمک برسانیم.
در این میان عده ای هم که از مشهد کمک آورده بودند به ما ملحق شدند با نظر دانش سخنور مرتبا به آسیب دیدگان کمک رسانیدیم ضمن این که به زلزله زدگان کمک می کردیم یک سرهنگی که گویا سرپرستی تشکیلات شیر و خورشید را عهده دار بود به من مراجعه و گفت شما چکاره هستید گفتم از مشهد آمده و مشغول توزیع جنس به مردم می باشم اظهار نمود سرپرست اکیپ چه کسی است گفتم تلافی است تلافی را به فرمانداری بردند یک ساعت گذشت نیامد 5 نفر دیگر از دوستان را فرستادم آنها هم نیامدند خودم می خواستم بروم در این بین دانش سخنور آمد و دید من فوق العاده عصبانی هستیم علت را جویا شد گفتم در اینجا هم که مشغول خدمت مردم هستیم ما را ول نمی کنند گفت خودم می روم و دانش سخنور هم به دنبال آنها رفت و چون نیامد خودم به فرمانداری رفتم و با خود گفتم یا باید کشته شوم یا این که تکلیف این اشخاص مزاحم را روشن کنم نزدیک فرمانداری که رسیدم دیدم دانش سخنور به اتفاق دوستان من می آیند و ساعتی گذشت آقای روحانی نماینده مجلس و فرماندار فردوس و چند نفر دیگر منجمله رئیس شهربانی و یک افسر ژاندارمری آمدند و عذرخواهی کردند که سوءتفاهم پیش آمده و گذشته است و من در کمال قدرت صحبت کرده گفتم این آقایان مصیبت و فاجعه و بیچارگی سرشان نمی شود و همه چیز را سیاست می دانند بالاخره روحانی پس از عذرخواهی گفت اگر کاری دارید بفرمایید تا برایتان انجام دهیم من هم از وی چادر خواستم فوری 2 دستگاه چادر در اختیارمان قرار دادند و ما هم به نام پایگاه امدادی روحانیت چادرها را بپا کردیم و چون جلو راه بود در ظرف سه روز 12 کامیون که از راه رسید به ما ملحق گردیدند و ما هم مرتبا اجناس را بین زلزدگان تقسیم می کردیم تا این که من آمدم مشهد و در آنجا جعفر طباطبایی قمی و خامنه ای و هاشمی نژاد و بقیه دوستان مشغول فعالیت هستند.
سپس سیدمحمود قمی اظهار می دارد: اطلاع دادند آیت اله میلانی رفته است در فردوس چادری برپا کند و چون نگذارده اند لذا به ما ملحق شده من تصمیم دارم به فردوس برگردم ساعت 2300 روز 22 /6 /47 مجددا محمود قمی به اتفاق هاشمی نژاد و چند نفر دیگر به فردوس عزیمت می نماید و مقدار یک کامیون هم جنس همراه خود به منطقه زلزله زده می برند روز 24 /6 /47 سید محمود قمی از فردوس به مشهد مراجعت و سپس به تهران می رود.
(رک: یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید حجت الاسلام والمسلمین سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، مرکز بررسی اسناد تاریخی، صفحات 239 تا 241)