موضوع: ملاقات دکتر شیخ محمد فحام رئیس دانشگاه الازهر و همراهان با آیت‌الله میلانی و روحانیون و شهردار مشهد
تاریخ سند: 4 مرداد 1350
موضوع: ملاقات دکتر شیخ محمد فحام رئیس دانشگاه الازهر و همراهان با آیت‌الله میلانی و روحانیون و شهردار مشهد
متن سند:
از: 9/ﻫ تاریخ:4 /5 /1350به: 312 شماره: 12039 /9 ﻫ
موضوع: ملاقات دکتر شیخ محمد فحام رئیس دانشگاه الازهر و همراهان با آیت‌الله میلانی و روحانیون و شهردار مشهد
ساعت 17:30 روز 23 /4 /50 دکتر شیخ محمد فحام رئیس دانشگاه الازهر قاهره به اتفاق سفیر کبیر مصر در دربار شاهنشاهی و همراهانش برای ملاقات با آیت‌الله میلانی وارد منزل وی می‌شوند. در ساعت 16:30 گروهی از علما و وعاظ که قبلاً از طرف میلانی به همین لحاظ دعوت شده، وارد منزل میلانی می‌شوند. پس از ورود فحام و همراهانش ابتدا شیخ محمود خلیل الحصری1 رئیس قراء الازهر چند آیه از کلام‌الله مجید تلاوت نموده، سپس سید محمدعلی میلانی از طرف پدرش و علما و وعاظ مقیم مشهد خیر مقدم عرض و برای مسلمانان آرزوی اتحاد و اتفاق می‌نماید.
دکتر شیخ احمد الشرابانی رئیس کرسی مذاهب و سرپرست بخش وعاظ الازهر ضمن تشکر، مطالبی در زمینه اتحاد و اتفاق و یگانگی مسلمانان جهان و روابط بین ایران و مصر اظهار می‌نماید: «همچنان‌که امام چهارم حضرت علی ابن الحسین علیه‌السلام به افتخار علم و دانش در مجلس علم حاضر شد، ما هم در بدو ورود به این شهر به مجلس علم و محضر فقیه علامه آیت‌الله میلانی حاضر شدیم. این سفر مایه افتخار است که به شهر مقدس مشهد وارد و به زیارت امام و هم فقها و علما نائل گردیدیم. مدتی فاصله و فترتی طولانی که رابطه ایران و مصر قطع بود ولی شکر خدا که مجدداً رابطه برقرار گردید و در این مدت کوتاه جلوه‌های بسیار نمود. ما باید توجه داشته باشیم که همه انسانیم، از یک پدر و مادر به نام آدم و حوا، و از همه مهمتر باید توجه داشته باشیم که مسلمانیم و برادر. ما به نام برادر دست شما را می‌فشاریم و در این زمان که مسلمانان بیش از هر وقتی به اتحاد و اتفاق احتیاج دارند، برای مسلمین از درگاه الهی توفیق اتحاد بخواهیم.» در خاتمه از طرف رئیس دانشگاه الازهر و همراهانش از میلانی و سایر علماء مشهد تشکر کرد. شیخ کاظم دامغانی که پهلوی شیخ محمد فحام بود، خیلی آهسته به رئیس دانشگاه الازهر خیرمقدم گفته، اظهار می‌نماید: «از دیدار شما بسیار خوشحالیم. شما برادران ما هستید و ما در تمام مصائب شما اندوهگین می‌باشیم. اگر عواملی اجازه نمی‌دهد علناً با شما اظهار همدردی کنیم، ولی هرگز شما را هم فراموش نمی‌کنیم. مگر می‌شود مسلمانان یکدیگر را فراموش نمایند.» در خاتمه جلسه میرزا جواد آقا تهرانی (مدرس حوزه علمیه) به چند نفر از حضار حاضر در جلسه اظهار می‌نماید: «این جلسه به سادگی برگزار شد. لازم بود که یک نفر از گویندگان در این مجلس سخن می‌گفت و نظرات مردم مسلمان ایران در حمایت از اعراب بیان می‌کرد و به آنان می‌فهمانید که اگر مردم نمی‌توانند در گرفتاریهای اعراب به آنها کمک نمایند مربوط به بی‌توجهی مردم نیست زیرا عرق دینی در مردم هست و مسئله شیعه و سنی هم در گرفتاریهای فعلی مسلمین مطرح نیست و اگر دولتی مانع از ابراز همدردی هستند، ربطی به مردم مسلمان ندارد.» آیت‌الله میلانی یک دوره تفسیر المیزان به رئیس دانشگاه الازهر هدیه نموده، اظهار می‌نماید: «من تفسیر المیزان را برای شما تهیه کردم که با خواندن آن با افکار شیعه و کتابهای شیعه مذهب آشنا شوید.» در ساعت 18:10 رئیس دانشگاه الازهر و همراهان از منزل میلانی خارج شدند.
توضیح شنبه: ملاقات دکتر محمد فحام و همراهان وی با شهردار مشهد و اداء نماز در پارک آریامهر و هدایایی که وسیله شهردار به وی اهدا شده، اثر خوبی در روحیه وی و همراهانش گذارده است.
توضیح یکشنبه: حدود ساعت 16:30 روز 24 /4 دکتر محمد فحام رئیس دانشگاه الازهر و همراهان از طرف شهردار مشهد دکتر [امیرهوشنگ] معتمدی2 در پارک آریامهر پذیرایی می‌شوند و توسط شهردار به نامبردگان خیرمقدم گفته، هدایایی از قبیل قاب خاتم‌کار ایران مزین به تمثال شاهنشاه آریامهر و انگشتری و تسبیح اهدا که مورد توجه وی واقع شده. در پارک آریامهر توسط رئیس دانشگاه الازهر مصر نماز ادا و برای کشور ایران و شاهنشاه آریامهر دعا می‌نماید.
نظریه یکشنبه: شیخ کاظم دامغانی پیشنماز مسجد جامع گوهرشاد جزو روحانیون مخالف است که در موقع تبعیدی خمینی به نفع وی تلگراف مخابره و بعضاً تبلیغات خلاف مصالح نموده. اما فردی‌ست ترسو و محتاط و از بیم تعقیب جرئت اقدام به اعمال خلاف ندارد. جواد آقا تهرانی نیز از طرفداران میلانی است که بعضی وقتها با روحانیون مخالف هم‌صدا شده، ولی عمل خلاف حادی از وی مشاهده نگردیده است.
روی‌هم‌رفته سفر محمد فحام و همراهان به مشهد و ملاقات با میلانی و شهردار مشهد و پذیرایی و تقدیم هدایایی به مشارالیه حسن اثر داشته است. رسایی 60599 بایگانی شود.
توضیحات سند:
__1. اصل: شیخ محمود الخلیل الحصاره.
2. دکتر امیرهوشنگ معتمدی از تیرماه سال 1350 تا شهریور سال 1351 شهردار مشهد بود.